Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

zapłaty z "gwarancji zapłaty" w przypadku odmowy zapłaty przez bank (lub zakład
ubezpieczeń).
Nowelizacja wykracza poza zakres podmiotów – uczestników procesu budowlanego,
opisanych w ww. art. 6491 – 6495 Kc. Utrudnienia w dochodzeniu praw z zabezpieczeń
bankowych i ubezpieczeniowych dotyczą bowiem całej gospodarki, a nie tylko branży
budowlanej.
2. Przedstawienie stanu obecnego.

W obecnym stanie prawnym Kodeks postępowania cywilnego przewiduje zasadniczo
trzy rodzaje nakazów zapłaty. Dla celów niniejszego uzasadnienia są one przedstawione od
najsilniejszego do najsłabszego pod względem ochrony interesów wierzyciela:
a) nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, czeku, rewersu lub warrantu,
b) pozostałe nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym,
c) nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym.
ad. a)
Nakaz zapłaty z weksla, czeku, rewersu lub warrantu, który jest natychmiast wykonalny
zwykle po dwóch tygodniach od wydania (art. 492 § 3 w zw. z art. 491 § 1 Kpc.). Oznacza to,
że wierzyciel może po tym terminie egzekwować zapłatę i używać tak uzyskane środki
pieniężne.
ad. b)
Nakaz zapłaty uzyskany w postępowaniu nakazowym ale z innych dokumentów niż weksel,
czek, rewers lub warrant, który jest od chwili wydania jedynie tytułem zabezpieczenia.
Oznacza to, że wierzyciel może zablokować dochodzoną kwotę ale nie może z niej korzystać.
Dokumentami uprawniającymi do uzyskania takiego nakazu zapłaty są m.in.:
- wyciąg z ksiąg bankowych o stosownej formie i treści – art. 485 § 1 pkt. 1 Kpc. w zw. z: art.
95 Ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (j.t. Dz.U. 2002, nr 72, poz. 665, zm.) i art.
485 § 3 Kpc. ("gwarancje zapłaty" nie mieszczą się w definicji "wyciągów z ksiąg
bankowych"),
- zaakceptowany przez dłużnika rachunek (faktura) – art. 485 § 1 pkt. 2 Kpc.,
- umowy, wraz z dowodami spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego i dowodami
doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty
świadczenia pieniężnego lub odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie
z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. Nr 139,
poz. 1323, zm.).
ad. c)




Nakaz
zapłaty uzyskany w postępowaniu upominawczym, który jest wydawany, jeżeli
wierzyciel dochodzi roszczenia pieniężnego, które m.in. nie jest oczywiście bezzasadne lub
nie wzbudza wątpliwości (art. 499 pkt. 1) i 2) Kpc.). Nakaz taki z chwilą wydania nie może
być wykorzystywany przez wierzyciela do egzekucji lub zabezpieczenia wierzytelności. Co
więcej, upada jeżeli dłużnik zgłosi sprzeciw. Wierzyciel, celem zaspokojenia swoich roszczeń
musi tu przejść całą drogę procesu cywilnego.

Wierzycielowi, który uzyskał: gwarancję bankową lub ubezpieczeniową, akredytywę
bankową lub poręczenie banku przysługuje jedynie opisane w niniejszym pkt c) postępowanie
upominawcze.

Obecny stan prawny należy ocenić negatywnie nie tylko ze względu na długotrwałość
ale i ze względu na kosztowność dochodzenia praw z "gwarancji zapłaty". Zgodnie z art. 19
ust. 2 pkt 1) Ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.
nr 167, poz. 1398, zm.) jedynie w postępowaniu nakazowym (opisanym wyżej w pkt a) i b))
opłata sądowa od pozwu jest ograniczona do czwartej części opłaty stosunkowej. Opłata
stosunkowa od pozwu w postępowaniu upominawczym (opisanym wyżej w pkt c) wynosi
tyle, co od pozwu w zwykłym postępowaniu rozpoznawczym, czyli 5 % dochodzonego
roszczenia, nie więcej niż 100.000,00 PLN. Opłata sądowa w przypadku wygranej jest
oczywiście zwracana wierzycielowi, tym niemniej stanowi duże obciążenie dla płynności
małych i średnich przedsiębiorców.
3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym.

Proponowane zmiany polegają na urealnieniu ochrony wierzycieli, którzy uzyskali
zabezpieczenia w postaci "gwarancji zapłaty" przez skrócenie czasu oczekiwania na zapłatę
i zmniejszenie kosztów uprawnionego dochodzenia zapłaty.
Nowelizacja
osiąga ten cel przez zrównanie pozycji wierzyciela z weksla, czeku,
rewersu lub warrantu z pozycją wierzyciela z gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej,
akredytywy bankowej lub poręczenia banku.

Dla zminimalizowania ingerencji w regulacje kodeksowe, w tym dla uzyskania
ciągłości w wykładni sprawdzonych instytucji procedury cywilnej, nowelizacja polega
wyłącznie na rozszerzeniu katalogu czynności prawnych, które:
- są podstawą wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, który jest natychmiast
wykonalny (zmiana do art. 485 § 2 i art. 492 § 3 Kpc.),
- przewidują obowiązek dołączania do pozwu oryginału dokumentu i jego odpisów (art. 485 §
4 Kpc.),
- przewidują możliwość uzyskania odpisu nakazu na odpisie dokumentu (art. 491 § 2 Kpc.).





Cel nowelizacji w postaci zmniejszenia kosztów dochodzenia zapłaty zostanie
uzyskany bez ingerencji w treść przepisów Ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, gdyż art. 19 ust. 2 pkt 1) tej ustawy odnosi się do wszystkich sytuacji,
w których wydanie nakazu w postępowaniu nakazowym jest możliwe.
4. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze i prawne.
Zaproponowane
rozwiązania wpłyną pozytywnie na pewność i bezpieczeństwo obrotu
gospodarczego poprzez ograniczenie ryzyka powstawania zatorów płatniczych oraz utraty
płynności przez firmy, prowadzących - zwłaszcza w przypadku małych średnich
przedsiębiorstw - do utraty zdolności do regulowania bieżących zobowiązań,
a w konsekwencji do pogorszenia ich sytuacji na rynku lub upadłości. Ograniczenie lub
zaprzestanie działalności przez przedsiębiorstwo wywołuje negatywne skutki dla budżetu
państwa, przede wszystkim w postaci utraty wpływów podatkowych. Rodzi ono także
negatywne skutki społeczne w postaci wzrostu bezrobocia, z czym związane jest ryzyko
wzrostu wydatków budżetu na świadczenia dla bezrobotnych.
Zmiany
należy ocenić neutralnie z punktu widzenia zmiany obciążeń i kosztów
funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości
Przyjęcie przedłożonych zmian nie wywoła negatywnych skutków finansowych dla
budżetu państwa. Dzięki zwiększeniu pewności i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego ich
przyjęcie może doprowadzić do wzrostu dochodów budżetu z tytułu podatków dochodowych
oraz zmniejszenia wydatków z budżetu na wypłatę świadczeń. Prawdopodobne pozytywne
skutki finansowe przedłożonej regulacji są jednak trudne do oszacowania z uwagi na brak
możliwości dokładnego określenia liczby przedsiębiorstw, które zdecydują się na
skorzystanie z zaproponowanych rozwiązań.
Wpływy podatkowe m.in. z tytułu udziału w podatkach dochodowych oraz podatku od
nieruchomości stanowią jedno z najważniejszych źródeł dochodów jednostek samorządu
terytorialnego. Ograniczenie lub zaprzestanie działalności przez przedsiębiorcę ma najczęściej
niekorzystne skutki dla lokalnej gospodarki.
Konsekwencje
przyjęcia zaproponowanych zmian dla budżetów jednostek samorządu
terytorialnego są podobne do opisanych powyżej skutków finansowych dla budżetu państwa.
5. Ocena zgodności z prawem Unii Europejskiej.

Przedmiot projektu ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 22 czerwca 2010 r.

BAS-WAPEiM-1117/10
Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej komisyjnego projektu
ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Jacek Żalek)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r., Nr 5, ze
zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt ustawy zakłada zmiany w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. –
Kodeks Postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296, ze zmianami). Zmiana
ma na celu zrównanie pozycji wierzyciela z weksla, czeku, rewersu lub warrantu
z pozycją wierzyciela z gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej, akredytywy
bankowej lub poręczenia banku.
Zgodnie z art. 2 projektu, ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od
dnia ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Materia, której dotyczy projekt, nie jest objęta zakresem regulacji prawa
Unii Europejskiej.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Projekt nie reguluje kwestii objętych prawem Unii Europejskiej.

4. Konkluzje
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Michał Królikowski
Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, kodeks postępowania cywilnego.
Warszawa, 22 czerwca 2010 r.

BAS-WAPEiM-1118/10

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia
w sprawie stwierdzenia, czy komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy –
Kodeks postępowania cywilnego (przedstawiciel wnioskodawców: poseł
Jacek Żalek) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej

Projekt ustawy zakłada zmiany w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. –
Kodeks Postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296, ze zmianami). Zmiana
ma na celu zrównanie pozycji wierzyciela z weksla, czeku, rewersu lub warrantu
z pozycją wierzyciela z gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej, akredytywy
bankowej lub poręczenia banku.

Projekt nie zawiera przepisów mających na celu wykonanie prawa Unii
Europejskiej.

Projekt nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.

Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Michał Królikowski



Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, kodeks postępowania cywilnego.