Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

Nakaz
zapłaty uzyskany w postępowaniu upominawczym, który jest wydawany, jeżeli
wierzyciel dochodzi roszczenia pieniężnego, które m.in. nie jest oczywiście bezzasadne lub
nie wzbudza wątpliwości (art. 499 pkt. 1) i 2) Kpc.). Nakaz taki z chwilą wydania nie może
być wykorzystywany przez wierzyciela do egzekucji lub zabezpieczenia wierzytelności. Co
więcej, upada jeżeli dłużnik zgłosi sprzeciw. Wierzyciel, celem zaspokojenia swoich roszczeń
musi tu przejść całą drogę procesu cywilnego.

Wierzycielowi, który uzyskał: gwarancję bankową lub ubezpieczeniową, akredytywę
bankową lub poręczenie banku przysługuje jedynie opisane w niniejszym pkt c) postępowanie
upominawcze.

Obecny stan prawny należy ocenić negatywnie nie tylko ze względu na długotrwałość
ale i ze względu na kosztowność dochodzenia praw z "gwarancji zapłaty". Zgodnie z art. 19
ust. 2 pkt 1) Ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.
nr 167, poz. 1398, zm.) jedynie w postępowaniu nakazowym (opisanym wyżej w pkt a) i b))
opłata sądowa od pozwu jest ograniczona do czwartej części opłaty stosunkowej. Opłata
stosunkowa od pozwu w postępowaniu upominawczym (opisanym wyżej w pkt c) wynosi
tyle, co od pozwu w zwykłym postępowaniu rozpoznawczym, czyli 5 % dochodzonego
roszczenia, nie więcej niż 100.000,00 PLN. Opłata sądowa w przypadku wygranej jest
oczywiście zwracana wierzycielowi, tym niemniej stanowi duże obciążenie dla płynności
małych i średnich przedsiębiorców.
3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym.

Proponowane zmiany polegają na urealnieniu ochrony wierzycieli, którzy uzyskali
zabezpieczenia w postaci "gwarancji zapłaty" przez skrócenie czasu oczekiwania na zapłatę
i zmniejszenie kosztów uprawnionego dochodzenia zapłaty.
Nowelizacja
osiąga ten cel przez zrównanie pozycji wierzyciela z weksla, czeku,
rewersu lub warrantu z pozycją wierzyciela z gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej,
akredytywy bankowej lub poręczenia banku.

Dla zminimalizowania ingerencji w regulacje kodeksowe, w tym dla uzyskania
ciągłości w wykładni sprawdzonych instytucji procedury cywilnej, nowelizacja polega
wyłącznie na rozszerzeniu katalogu czynności prawnych, które:
- są podstawą wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, który jest natychmiast
wykonalny (zmiana do art. 485 § 2 i art. 492 § 3 Kpc.),
- przewidują obowiązek dołączania do pozwu oryginału dokumentu i jego odpisów (art. 485 §
4 Kpc.),
- przewidują możliwość uzyskania odpisu nakazu na odpisie dokumentu (art. 491 § 2 Kpc.).





Cel nowelizacji w postaci zmniejszenia kosztów dochodzenia zapłaty zostanie
uzyskany bez ingerencji w treść przepisów Ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, gdyż art. 19 ust. 2 pkt 1) tej ustawy odnosi się do wszystkich sytuacji,
w których wydanie nakazu w postępowaniu nakazowym jest możliwe.
4. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze i prawne.
Zaproponowane
rozwiązania wpłyną pozytywnie na pewność i bezpieczeństwo obrotu
gospodarczego poprzez ograniczenie ryzyka powstawania zatorów płatniczych oraz utraty
płynności przez firmy, prowadzących - zwłaszcza w przypadku małych średnich
przedsiębiorstw - do utraty zdolności do regulowania bieżących zobowiązań,
a w konsekwencji do pogorszenia ich sytuacji na rynku lub upadłości. Ograniczenie lub
zaprzestanie działalności przez przedsiębiorstwo wywołuje negatywne skutki dla budżetu
państwa, przede wszystkim w postaci utraty wpływów podatkowych. Rodzi ono także
negatywne skutki społeczne w postaci wzrostu bezrobocia, z czym związane jest ryzyko
wzrostu wydatków budżetu na świadczenia dla bezrobotnych.
Zmiany
należy ocenić neutralnie z punktu widzenia zmiany obciążeń i kosztów
funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości
Przyjęcie przedłożonych zmian nie wywoła negatywnych skutków finansowych dla
budżetu państwa. Dzięki zwiększeniu pewności i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego ich
przyjęcie może doprowadzić do wzrostu dochodów budżetu z tytułu podatków dochodowych
oraz zmniejszenia wydatków z budżetu na wypłatę świadczeń. Prawdopodobne pozytywne
skutki finansowe przedłożonej regulacji są jednak trudne do oszacowania z uwagi na brak
możliwości dokładnego określenia liczby przedsiębiorstw, które zdecydują się na
skorzystanie z zaproponowanych rozwiązań.
Wpływy podatkowe m.in. z tytułu udziału w podatkach dochodowych oraz podatku od
nieruchomości stanowią jedno z najważniejszych źródeł dochodów jednostek samorządu
terytorialnego. Ograniczenie lub zaprzestanie działalności przez przedsiębiorcę ma najczęściej
niekorzystne skutki dla lokalnej gospodarki.
Konsekwencje
przyjęcia zaproponowanych zmian dla budżetów jednostek samorządu
terytorialnego są podobne do opisanych powyżej skutków finansowych dla budżetu państwa.
5. Ocena zgodności z prawem Unii Europejskiej.

Przedmiot projektu ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.



projekt

USTAWA
z dnia …………….. 2010 r.
o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego



Art. 1

W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.
296, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 485:
a) § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku,
warrantu lub rewersu należycie wypełnionego a także: gwarancji bankowej lub
ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia banku, których
prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. W razie przejścia na powoda


1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15. poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157
i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33,
z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324,
z 1989 r. Nr 4, poz. 21, Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55,
poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53,
z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz.
350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117,
poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z
1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48,
poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i poz. 1193 i Nr 122,
poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i
1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265,
Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, , Nr 219,
poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035,
Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr
9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz.
1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr
237, poz. 2384, z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz.
1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478,
Nr 183, poz. 1538, Nr 264, poz. 2205 i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104,
poz. 708 i 711, Nr 186, poz. 1379, Nr 208, poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r.
Nr 7, poz. 58, Nr 47, poz. 319, Nr 50, poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr
115, poz. 794, Nr 121, poz. 831, Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i
Nr 247, poz. 1845, z 2008 r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i poz. 619, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731,
Nr 119, poz. 772, Nr 120, poz. 779, Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 220, poz. 1431, Nr 231, poz.
1547 i Nr 234, poz. 1571, z 2009 r. Nr 26, poz. 156, Nr 67, poz. 571, Nr 69, poz. 592 i 593, Nr 131, poz.
1075, Nr 179, poz. 1395 i Nr 216, poz. 1676 oraz z 2010 r. Nr 3, poz. 13, Nr 7, poz. 45 i Nr 40, poz. 229.


praw z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu, a także: gwarancji bankowej
lub ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia banku do wydania
nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów do uzasadnienia roszczenia,
o ile przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla, z czeku,
z warrantu lub z rewersu, a także: gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,
akredytywy bankowej lub poręczenia banku."

b) § 4 otrzymuje brzmienie:
„§ 4. Jeżeli nie dołączono oryginału, weksla, czeku, warrantu lub rewersu a także:
gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia
banku albo dokumentów określonych w § 3, przewodniczący wzywa powoda do
ich złożenia pod rygorem zwrotu pozwu na podstawie art. 130.”;
2) w art. 491 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku a także:
gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia
banku może być w formie skróconej umieszczony na ich odpisie.”;
3) w art. 492 § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku a także:
gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia
banku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia
roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego
wstrzymać wykonanie nakazu. Przepisy o ograniczeniu wykonalności w sprawach
przeciwko Skarbowi Państwa stosuje się odpowiednio.”.

Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.







UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie celu ustawy.

Celem nowelizacji jest zapobieżenie w gospodarce zjawisku nieregulowania należnej
zapłaty. Nowelizacja ma na celu wzmocnienie pozycji wierzyciela – urealnienie ochrony
wierzyciela, który uzyskał jeden z następujących rodzajów zabezpieczeń wierzytelności
(zwanych dalej łącznie "gwarancją zapłaty"): gwarancję bankową, gwarancję
ubezpieczeniową, akredytywę bankową lub poręczenie banku. Nowelizacja stanowi
nawiązanie do regulacji art. 6491 – 6495 Kc., wprowadzonych Ustawą z 8 stycznia 2010 r.
o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (druk sejmowy nr 2365, podpisana przez Prezydenta RP
1 marca 2010, oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw).
Z uzasadnienia projektu ww. Ustawy z 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny
wynika m.in., że:
"Celem opracowania niniejszego projektu jest potrzeba zapobiegania negatywnym zjawiskom
w gospodarce, w szczególności nieregulowania przez inwestorów i wykonawców robót
budowlanych należnej zapłaty za prace wykonane przez wykonawców i podwykonawców
– w szczególności małych i średnich przedsiębiorców."
[...]
"Odnosi się to często do należności za roboty budowlane wykonywane przez małych
i średnich przedsiębiorców, których kontrahentami są inwestorzy i wykonawcy (generalni
wykonawcy), na ogół duże przedsiębiorstwa budowlane-spółki akcyjne lub z ograniczoną
odpowiedzialnością, przedsiębiorstwa deweloperskie dysponujące znacznym kapitałem
zakładowym, wytwórczym i finansowym. Taki status wzbudza zaufanie u mających z nimi
współpracować małych i średnich przedsiębiorców. Okazuje się następnie, że potencjał ten
jest niekiedy pozorny."
[...]
"Procesy sądowe mające na celu odzyskanie zapłaty, która pokrywa z reguły nie tylko koszty
robocizny, ale także materiałów kupionych na ogół z zaciągniętego kredytu bankowego, są
długotrwałe, czasochłonne i kosztowne."
Wyżej opisane problemy z regulowaniem zapłaty nie ustępują w przypadku uzyskania przez
wierzyciela ww. zabezpieczenia wierzytelności ("gwarancji zapłaty" wg definicji druku
sejmowego nr 2365 i art. 6491 Kc.). W takiej sytuacji, problem regulowania zapłaty przesuwa
się jedynie z dobrej woli dłużnika głównego na dobrą wolę banku (lub zakładu ubezpieczeń).
Obecne regulacje Kodeksu postępowania cywilnego nie pozwalają na sprawne egzekwowanie