Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników

Modyfikacja zasad wszczęcia postępowania w sprawie postępowania zabezpieczającego

Celem zmiany zawartej w art. 1 pkt 14 ustawy – Ordynacja podatkowa jest
ujednolicenie zasad wszczynania postępowania w sprawie zabezpieczenia wykonania
zobowiązań podatkowych oraz odformalizowanie i uproszczenie tego etapu postępowania.
Główne wątpliwości koncentrowały się wokół konieczności wydania postanowienia
o wszczęciu postępowania w sprawie zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych
w
trybie art. 33 ustawy – Ordynacja podatkowa – jako tzw. „zabezpieczenie
przedwymiarowe”. Obecny stan prawny w tym zakresie nie był jednolicie interpretowany
przez polskie sądy – istnieją dwie odmienne linie orzecznicze: jedna oparta tylko i wyłącznie
na literalnej wykładni art. 165 § 5 ustawy – Ordynacja podatkowa nakazująca wydawanie
takiego postanowienia (wyrok NSA z dnia 17 czerwca 2005 r., sygn. akt I FSK 35/05) oraz
druga – oparta na wykładni systemowej i funkcjonalnej, która takiego obowiązku nie
przewidywała (wyrok NSA w Warszawie z dnia 2 marca 2001 r., sygn. akt III 28/00).
W
związku z powyższym ustawa wprowadza zmiany w art. 165 § 5 ustawy –
Ordynacja podatkowa, skutkującej wyraźnym wskazaniem, że w przypadku postępowań
w
sprawie zabezpieczenia nie będzie konieczne wydanie postanowienia o
wszczęciu
postępowania w sprawie zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych.
Jednocześnie należy podkreślić, że przedmiotowa zmiana nie wpłynie na „jakość” tego
postępowania oraz uprawnienia o charakterze procesowym podatnika. Proponowane zmiany
w żadnym razie nie oznaczają zwolnienia organu podatkowego z obowiązku badania istnienia
przesłanek zabezpieczenia wskazanych w art. 33 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa,
przeprowadzenia w tym zakresie pełnego postępowania dowodowego w reżimie
wyznaczanym w dziale IV ustawy – Ordynacja podatkowa i uzewnętrznienie jego wyniku
w uzasadnieniu decyzji o zabezpieczeniu, czego wymaga art. 210 § 4 ustawy – Ordynacja
podatkowa. Odformalizowanie wszczynania postępowania w sprawie zabezpieczenia nie
spowoduje więc zmniejszenia uprawnień procesowych strony służących ochronie jej
interesów.
Rozszerzenie kręgu organów właściwych do wymiany informacji o przychodach (dochodach)
z oszczędności z państwami członkowskimi Unii Europejskiej
Na podstawie art. 305n § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa organem właściwym do
przekazywania informacji dotyczących przychodów (dochodów) z oszczędności osób jest
obecnie jedynie minister właściwy do spraw finansów publicznych. Obecne rozwiązanie

9
organizacyjne jest nieefektywne, zwłaszcza że całość wymiany informacji podatkowych jest
obsługiwana w praktyce przez Biuro Wymiany Informacji Podatkowych.
W celu usprawnienia wymiany przedmiotowych informacji ustawa w art. 1 pkt 15 dodaje
w art. 305n ustawy – Ordynacja podatkowa nowe przepisy § 4 i 5, zgodnie z którymi minister
właściwy do spraw finansów publicznych może upoważnić podległy mu organ podatkowy do
przekazywania informacji dotyczących przychodów (dochodów) z oszczędności osób
fizycznych. W regulacji zawartej w art. 305n § 5 ustawy – Ordynacja podatkowa wprowadza
się rozwiązanie umożliwiające ministrowi do spraw finansów publicznych upoważnienie
podległego mu organu podatkowego do otrzymywania informacji od władz państwa
członkowskiego Unii Europejskiej lub terytoriów zależnych, lub terytoriów stowarzyszonych
Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Królestwa Niderlandów,
z zastrzeżeniem postanowień umów w sprawie opodatkowania przychodów (dochodów)
z oszczędności osób fizycznych zawartych przez Rzeczpospolitą Polską z tymi terytoriami.
W zawartym w art. 5 ustawy terminie wejścia w życie – po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia – został przewidziany wyjątek – zmiany w zakresie nowych obowiązków
sprawozdawczych banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-rozliczeniowych wejdą
w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 9 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz ustawy
o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, przyjęte przez Radę Ministrów
w dniu 15 grudnia 2009 r., oraz projekt wymienionej ustawy zostały opublikowane na stronie
internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów zgodnie z ustawą z dnia
7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169,
poz. 1414, z późn. zm.). aden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem
ww. ustawy.
10
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Wpływ na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego:
a) w związku ze zmianą sposobu ustalania stawki odsetek za zwłokę od zaległości
podatkowych zwiększą się dochody budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu
terytorialnego oraz jednostek uprawnionych do poboru innych należności publicznoprawnych
(ZUS, KRUS, PFRON).
Kwota uiszczonych odsetek w danym roku zależy od struktury zaległości podatkowych
(im „starsze” zaległości, tym wyższa kwota odsetek), skuteczności poboru podatku oraz
skłonności podatników do terminowego regulowania zobowiązań podatkowych. Według
wstępnych danych Ministerstwa Finansów kwota uiszczonych przez podatników i płatników
odsetek od zaległości podatkowych, stanowiących dochód budżetu państwa, wyniosła
w 2009 r. 664 736 940 zł. Gdyby w 2010 r. stawka odsetek wynosiła 12 % (z obecnych 10 %
została podwyższona do 12 % – zmiana art. 56 Ordynacji podatkowej i nie nastąpiłaby
zmiana stopy oprocentowania kredytu lombardowego), to wówczas wpływy do budżetu
z tytułu odsetek za zwłokę ukształtowałyby się na poziomie ok. 680 000 tys. zł. Potencjalne
dodatkowe wpływy, w relacji do założonych wpływów z 2009 r., związane tylko
z podwyższeniem stawki odsetek za zwłokę, wyniosłyby ok. 15 000 tys. zł. Na etapie
projektowania regulacji nie jest natomiast możliwe oszacowanie takich skutków dla budżetów
jednostek samorządu terytorialnego oraz jednostek uprawnionych do poboru innych
należności publicznoprawnych (ZUS, KRUS, PFRON),
b) w związku ze złożonymi wnioskami o stwierdzenie nadpłaty w podatku od towarów i usług
przez osoby będące byłymi wspólnikami spółek cywilnych mogą ulec zmniejszeniu dochody
budżetu państwa z tytułu podatku od towarów i usług. Zwrot nadpłaty jest dokonywany
w ciężar dochodów z danego podatku i zmniejsza te dochody. Kwota objęta przedmiotowymi
wnioskami złożonymi w latach 2004 – 2010 wyniesie około 1 mln zł. O taką kwotę mogą
zmniejszyć się dochody budżetu państwa z tytułu podatku od towarów i usług (klasyfikowane
w rozdziale 75652 paragraf 14). Natomiast w odniesieniu do budżetów jednostek samorządu
terytorialnego dochody z tytułu podatku od nieruchomości, podatku od środków
transportowych, podatku rolnego oraz podatku leśnego, w związku ze złożonymi wnioskami
o stwierdzenie nadpłaty przez osoby będące byłymi wspólnikami spółek cywilnych zmniejszą
się nieznacznie.

11
2. Wyniki przeprowadzonych konsultacji społecznych
Projekt założeń do ustawy został poddany szerokim konsultacjom społecznym, w tym przede
wszystkim z organizacjami przedsiębiorców oraz związkami zawodowymi.
Grupa podmiotów uczestniczących w konsultacjach społecznych:
1) Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”,
2) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
3) Forum Związków Zawodowych,
4) Konfederacja Pracodawców Polskich,
5) Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”,
6) Business Centre Club,
7) Krajowa Rada Doradców Podatkowych,
8) Związek Banków Polskich,
9) Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa.
W toku uzgodnień główne wątpliwości i uwagi zgłaszane przez partnerów społecznych
dotyczyły:
− negatywnej oceny projektowanej zmiany w zakresie zwiększenia częstotliwości
przekazywania informacji o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych (PKPP
„Lewiatan”, Związek Banków Polskich, Konfederacja Pracodawców Polskich).
Częściowo uwzględniono powyższe uwagi – rezygnując z propozycji przekazywania
przedmiotowych informacji co 7 dni roboczych na rzecz 14-dniowego okresu
sprawozdawczego,
− uzupełnienia przepisów o przedawnieniu zobowiązań podatkowych o przepisy dotyczące
przedawnienia straty podatkowej oraz kwot podatków od towarów i usług (PKPP
„Lewiatan”). Nie uwzględniono powyższej uwagi, wychodząc z założenia, że celem
projektu jest tylko usunięcie wątpliwości związanych ze stosowaniem art. 70 § 6 ustawy –
Ordynacja podatkowa,
− konieczności wprowadzenia odpowiednio długiego vacatio legis dla schematów XML, co
ma pozwolić na przeprojektowanie aplikacji używanych do przesyłania deklaracji
w formie elektronicznej oraz wdrożenie tych zmian przez kancelarie podatkowe (Krajowa
Rada Doradców Podatkowych). Postulat sygnalizujący o konieczności wprowadzenia

12
dłuższego vacatio legis uznano za słuszny, a odnosząc się do pozostałych propozycji
zauważa się, że na bieżąco są podejmowane działania mające na celu poprawę w obszarze
planowania i definiowania zmian oraz automatyzowanie procesu wytwórczego
schematów XSD,
− publikacji tzw. pliku „co nowego” (Krajowa Rada Doradców Podatkowych) –
standardowego rozwiązania stosowanego przy aktualizacji oprogramowania oraz
usprawnień związanych z funkcjonowaniem portalu e-deklaracje. Wydaje się, że
zaproponowane rozwiązania są słuszne, ale nie wymagają zmian legislacyjnych.
3. Wpływ na rynek pracy
Ze względu na przedmiot regulacji proponowane rozwiązania nie wpłyną bezpośrednio na
rynek pracy.
4. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw
Rozszerzenie zakresu informacji pozyskiwanych przez organy podatkowe może spowodować
wzrost obowiązków podmiotów zobowiązanych do ich przekazywania (banki i spółdzielcze
kasy oszczędnościowo-kredytowe). Przyznając, że nieznacznie wzrosną koszty administra-
cyjne, należy założyć, że te dodatkowe koszty będą bez istotnego znaczenia dla kondycji
finansowej tej grupy przedsiębiorców.
5. Wpływ na sytuację i rozwój regionalny
Proponowane rozwiązania nie będą wywierać wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
6. ródła finansowania
Wejście w życie ustawy pociągnie za sobą koszty finansowe związane ze zwrotem nadpłaty
byłym wspólnikom. Wnioski byłych wspólników o zwrot nadpłaty w podatku od towarów
i usług, które zostały złożone w latach 2004 – 2010, dotyczą kwoty ok. 1 mln zł. rodki
finansowe na zwrot nadpłat w podatku od towarów i usług byłym wspólnikom będą
pochodziły z budżetu państwa – rozdział 75652 paragraf 14. Natomiast środki finansowe na
zwrot nadpłat w podatku od nieruchomości, podatku od środków transportowych, podatku
rolnego oraz podatku leśnego ww. osobom będą pochodziły z budżetów jednostek samorządu
terytorialnego. Skutki budżetowe w zakresie jednostek samorządu terytorialnego nie są
możliwe do oszacowania, ale należy przyjąć, że będą mniejsze niż w przypadku podatku od
towarów i usług.
19/05/BS

13