Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej

Druk nr 306

Warszawa, 20 grudnia 2007 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej

Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na 3.
posiedzeniu w dniu 20 grudnia 2007 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

- o zmianie ustawy o pomocy społecznej.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senator Grażynę
Sztark do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.
W załączeniu przesyłam opinię Komitetu Integracji o pozostawaniu
projektu ustawy poza obszarem prawa Unii Europejskiej.

Z wyrazami szacunku

wz.
(-) Marek ZIÓŁKOWSKI
WICEMARSZAŁEK SENATU
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 20 grudnia 2007 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy o pomocy społecznej.
Jednocześnie upoważnia senator Grażynę Sztark do reprezentowania Senatu w pracach
nad projektem.
WICEMARSZAŁEK SENATU
Marek Ziółkowski
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy o pomocy społecznej
Art. 1.
W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593,
z późn. zm.1)) w art. 8 w ust. 5 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
"2) opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – za dochód
przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 i Nr 273, poz. 2703, z 2005
r. Nr 64, poz. 565, Nr 94, poz. 788, Nr 164, poz. 1366, Nr 179, poz. 1487 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 144,
poz. 1043, Nr 186, poz. 1380, Nr 249, poz. 1831 i Nr 251, poz. 1844 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 219, Nr 36, poz.
226, Nr 48, poz. 320, Nr 120, poz. 818, Nr 209, poz. 1519 i Nr 221, poz. 1649.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. (sygn. akt K 30/05),
stwierdzającego niezgodność przepisu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej z
Konstytucją. Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają
moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
Sentencja wyroku z dnia 3 października 2006 r. opublikowana została w Dz. U.
z 2006 r., Nr 186, poz. 1380 (dzień publikacji wyroku – 13 października 2006 r.). Pełny tekst
orzeczenia, wraz z uzasadnieniem, zamieszczony został w OTK Z.U. z 2006 r., Nr 9A,
poz. 119.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
Wyrokiem z dnia 3 października 2006 r. (sygn. akt K 30/05) Trybunał Konstytucyjny
orzekł, że art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64,
poz. 593 z późn. zm.) jest niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w
jakim przepis ten uniemożliwia uznanie za dochód – w odniesieniu do osób prowadzących
pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o
zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby
fizyczne – kwoty niższej od najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a
jeżeli z tytułu prowadzenia tej działalności nie istnieje obowiązek ubezpieczenia społecznego –
kwoty niższej od najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej jest niezgodny z art. 2 (zasada sprawiedliwości społecznej), art. 32
(zasada równości wobec prawa) i art. 71 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (zasady
polityki społecznej państwa).
Zakwestionowany przepis stanowi, że w stosunku do osób prowadzących pozarolniczą
działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o
zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby
- 2 -
fizyczne – za dochód przyjmuje się zadeklarowaną podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenia społeczne, a jeżeli z tytułu prowadzenia tej działalności nie istnieje obowiązek
ubezpieczenia społecznego, przyjmuje się kwotę najniższej podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, Nr 17, poz. 95, Nr 21,
poz. 125, Nr 115, poz. 792 i poz. 793 oraz Nr 176, poz. 1243) podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, w przypadku osób prowadzących
pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących, stanowi zadeklarowana kwota,
nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Oznacza to, że osoby ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej, które prowadzą
działalność gospodarczą oraz osoby z nimi współpracujące, nie mogą zadeklarować kwoty
dochodu niższej niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale,
nawet jeżeli ich dochód był faktycznie oczywiście niższy.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że przewidziany w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o
pomocy społecznej sposób ustalania dochodu osób prowadzących pozarolniczą działalność
gospodarczą, opodatkowaną na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku
dochodowym, jest oderwany od faktycznej sytuacji osoby (lub rodziny) ubiegającej się o pomoc
społeczną.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego sytuacja osób prowadzących pozarolniczą
działalność gospodarczą na zasadach ogólnych i osób, o których mówi art. 18 ust. 8 ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych, jest diametralnie różna, na niekorzyść tych ostatnich.
Trybunał stwierdził, że ustawodawca w sposób sztuczny i nieuzasadniony wyodrębnił grupę
podmiotów, wobec której prawo do świadczeń społecznych jest uzależnione nie od
rzeczywistej wysokość dochodów, lecz wyłącznie od formy opodatkowania. Takie kryterium
opodatkowania nie ma racjonalnego uzasadnienia. Jeżeli motywem ustawodawcy dla takiego
unormowania było założenie o niemożliwości ustalenia dochodu, Trybunał uznaje przyjęte
założenie za aprioryczne i oparte na konstrukcjach prawa podatkowego. Założenia takiego,
właściwego, być może, na gruncie prawa podatkowego, nie można, zdaniem Trybunału, bez
kolizji z art. 71 ust. 1 Konstytucji, przenosić na grunt uregulowań z zakresu pomocy społecznej
(por. uzasadnienie do wyroku z dnia 3 października 2006 r.).
W ocenie Trybunału, odwołanie się w art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej do sposobu ustalania dochodu osób prowadzących działalność gospodarczą
zastosowanego w ustawie z dnia 13 października 1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych, nie
znajduje uzasadnienia dla świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej oraz zasiłków rodzinnych.
"Istota i funkcje świadczeń z pomocy społecznej i zasiłków rodzinnych – stwierdza Trybunał –