Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej

- 3 -
nie pokrywają się z istotą i funkcjami systemu ubezpieczeń społecznych. W tym drugim wypadku
ustawowe wykluczenie możliwości zadeklarowania jako podstawy składki na ubezpieczenie
emerytalne i rentowe niższej kwoty niż 60% przeciętnego wynagrodzenia, ma na celu
zapewnienie odpowiedniej wysokości świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych, te bowiem
mają bezpośredni związek z wysokością płaconych składek. Przy świadczeniach z pomocy
społecznej i zasiłkach rodzinnych chodzi natomiast o to, żeby osoby o rzeczywiście niskich
dochodach mogły otrzymać odpowiednie wsparcie. Prawo do wsparcia uzależnione jest wyłącznie
od rzeczywistej sytuacji materialnej rodziny. Nie chodzi więc o zagwarantowanie minimalnego
poziomu kwot gromadzonych na potrzeby przyszłych świadczeń, ale o przydzielenie pomocy tym,
którzy jej naprawdę aktualnie potrzebują." (cyt. za uzasadnieniem do wyroku z dnia 3
października 2006 r.). Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie w konkretnych sytuacjach
uniemożliwia, a przynajmniej istotnie ogranicza, realizację funkcji form wsparcia
przewidywanych przez pomoc społeczną lub system świadczeń rodzinnych. Brak bowiem
mechanizmu korygującego, ponieważ kwestionowany przepis nie przewiduje sytuacji, w której
dochód osób prowadzących działalność gospodarczą może być niższy niż 60% przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Zakwestionowana regulacja sprawia, że
poza systemem świadczeń z pomocy społecznej oraz zasiłków rodzinnych mogą pozostać osoby,
którym wsparcie takie przysługiwałoby, gdyby tylko nie prowadziły działalności gospodarczej.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że zaskarżony przepis wprowadza zróżnicowanie, które
nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, a nawet koliduje z istotą instytucji pomocy społecznej.
Zróżnicowanie, będące konsekwencją tego przepisu, nie pozostaje w żadnym związku z
wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, które mogłyby ewentualnie uzasadnić
odmienne traktowanie podmiotów podobnych. Jedną z takich zasad konstytucyjnych jest zasada
sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji).
3. Cele i zakres projektowanej ustawy
Mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia
3 października 2006 r. (wywołuje on skutki prawne z dniem publikacji, tj. od dnia
13 października 2006 r.), kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego
uzasadnienia, proponuje się, aby w stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność
gospodarczą opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne za dochód
przyjmować kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby.
- 4 -
Zmiana eliminuje kategorię podmiotów, którą ustawodawca wyodrębnił w sposób
wadliwy. Przyjął mianowicie, że relewantnym kryterium wyodrębnienia powinna być forma
opodatkowania osoby, podczas gdy kryterium zgodnym z Konstytucją – zdaniem Trybunału
Konstytucyjnego – jest rzeczywista wysokość dochodów osoby (tzw. kryterium dochodowe).
Zaproponowana zmiana umożliwia uznanie za dochód – w odniesieniu do osób
prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach określonych w
przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych
przez osoby fizyczne – również kwoty niższej od najniższej podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne. Sposób ustalania dochodu, który warunkuje prawo do pomocy
społecznej został dzięki temu powiązany z faktyczną sytuacją życiową (materialną) osób
ubiegających się o świadczenie pieniężne.
4. Skutki finansowe wykonania projektowanej ustawy
Ustawa powoduje skutki finansowe dla budżetu państwa. Zmiana ustawowej definicji
dochodu, w stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą
opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym
od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, rozszerzy bowiem dostępność
pomocy społecznej dla wymienionej kategorii osób.
Należy przy tym pamiętać, że nowelizacja ustawy o pomocy społecznej, czego prostą
konsekwencją są dodatkowe wydatki budżetowe, stanowi – z jednej strony – wykonanie
obowiązku prawnego, jakim jest uwzględnienie w systemie prawnym skutków rozstrzygnięcia
co do meritum sądu konstytucyjnego, a także – z drugiej strony – przywrócenie regulacji
ustawowej, która gwarantuje korzystanie przez obywateli z ich praw i wolności
(potwierdzonych orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego).
Według szacunków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej skutki finansowe mogą
kształtować się na poziomie ok. 40 mln zł rocznie.
5. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Przedmiot projektowanej ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 27 grudnia 2007 r.

BAS-WAEM-571/07

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
o zgodności przedstawionego senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy
o pomocy społecznej (przedstawiciel wnioskodawców: senator Grażyna
Anna Sztark) z prawem Unii Europejskiej


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. - Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. Nr 23, poz. 398, ze zm.)
sporządza się następującą opinię:


I.
Przedmiot projektu ustawy
Przedstawiony senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy
społecznej przewiduje wyłącznie jedną zmianę w art. 8 ust. 5 pkt. 2
nowelizowanej ustawy. Zmiana polegać ma na przyjęciu innej definicji dochodu
w odniesieniu do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą
opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym
podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby
fizyczne.
Proponowana nowelizacja stanowi wykonanie wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie K 30/05.
Zmiana miałaby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii objętych przedstawionym
projektem ustawy.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przedstawiony projekt ustawy pozostaje poza zakresem regulacji prawa
Unii Europejskiej.


2
IV. Konkluzje
Przedstawiony senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy
społecznej nie jest objęty zakresem przedmiotowym prawa Unii Europejskiej.

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego

Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski




Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, pomoc społeczna
Warszawa, 27 grudnia 2007 r.

BAS-WAEM-572/07

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
dotycząca możliwości uznania przedstawionego senackiego projektu ustawy
o zmianie ustawy o pomocy społecznej (przedstawiciel wnioskodawców:
senator Grażyna Anna Sztark) za projekt ustawy wykonującej prawo Unii
Europejskiej w rozumieniu art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu


Stosownie do art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu, projektem ustawy
wykonującym prawo Unii Europejskiej jest projekt ustawy mający na celu
wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Przedstawiony senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy
społecznej przewiduje wyłącznie jedną zmianę w art. 8 ust. 5 pkt. 2
nowelizowanej ustawy. Zmiana polegać ma na przyjęciu innej definicji dochodu
w odniesieniu do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą
opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym
podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby
fizyczne.
Proponowana nowelizacja stanowi wykonanie wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie K 30/05.
Ponieważ opiniowany projekt ustawy nie ma na celu wykonania
jakiegokolwiek aktu prawa Unii Europejskiej, nie ma podstaw, by uznać go, w
trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu, za projekt ustawy wykonującej prawo
Unii Europejskiej

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego

Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski


Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, pomoc społeczna