Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych

Warszawa, 13 lipca 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140 – 59( 4 )/10



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy

- o zmianie ustawy o funduszach
inwestycyjnych (druk nr 2997).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Finansów do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.



(-) Donald Tusk
STANOWISKO RZĄDU
wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy
o funduszach inwestycyjnych
(druk nr 2997)
I.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych zakłada zmianę
ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546,
z późn. zm. – zwanej dalej „ustawą”), polegającą na dodaniu art. 222a, który nakładał będzie
na fundusze inwestycyjne obowiązek nieodpłatnego przekazywania uczestnikom funduszy
informacji o liczbie oraz łącznej wartości jednostek uczestnictwa lub certyfikatów
inwestycyjnych posiadanych przez uczestników według stanu na dzień 31 grudnia roku
poprzedniego w terminie do dnia 31 marca każdego roku. Na wniosek uczestnika fundusz
byłby również zobowiązany do przekazywania wraz z tą informacją między innymi rocznych
i półrocznych sprawozdań finansowych, a także prospektów informacyjnych wraz
z aktualnymi informacjami o zmianach w tym prospekcie. Zwolnione z projektowanych
obowiązków byłyby wyłącznie zamknięte fundusze inwestycyjne emitujące publiczne
certyfikaty inwestycyjne. W projekcie przyjęto, iż proponowane zmiany wejdą w życie
z dniem 1 stycznia 2011 r.
Jak podniesiono w uzasadnieniu, celem projektu jest zwiększenie przejrzystości rynku
funduszy inwestycyjnych, co, zdaniem wnioskodawców, może sprzyjać popularyzacji tej
formy oszczędzania i inwestowania oraz podejmowaniu racjonalnych decyzji przez
uczestników funduszy.
II.
1. Zgodnie z art. 224 ustawy fundusz inwestycyjny ma obowiązek ogłaszać, w sposób
określony w statucie, wartość aktywów netto na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat
inwestycyjny oraz cenę zbycia i odkupienia jednostek uczestnictwa, niezwłocznie po ich
ustaleniu. Obowiązek ten realizowany jest zazwyczaj poprzez zamieszczanie
odpowiednich informacji na stronach internetowych towarzystw funduszy inwestycyjnych
lub w prasie. Częstotliwość dokonywania wskazanego ustalenia (wyceny) określa statut
funduszu inwestycyjnego z tym, że zgodnie z ustawą fundusz inwestycyjny otwarty musi
dokonywać takiego ustalenia nie rzadziej niż w każdym dniu zbywania lub odkupywania
jednostek uczestnictwa (art. 85 ustawy), natomiast fundusz inwestycyjny zamknięty nie
rzadziej niż raz na 3 miesiące oraz na 7 dni przed rozpoczęciem przyjmowania zapisów na
certyfikaty kolejnej emisji, a także w dniu wykupywania certyfikatów inwestycyjnych (art.
131 ustawy).
Wskazane wymogi oraz charakterystyka otwartych funduszy inwestycyjnych sprawiają, iż
de facto fundusz taki ogłasza wartość swojej jednostki uczestnictwa w każdym dniu
roboczym. Jednocześnie należy zauważyć, iż zgodnie z art. 91 ustawy uczestnikowi
funduszu inwestycyjnego, niezwłocznie po zbyciu lub odkupieniu przez fundusz jednostek
uczestnictwa, przekazywane są informacje między innymi o liczbie zbytych lub
odkupionych jednostek uczestnictwa i ich wartość oraz o liczbie jednostek uczestnictwa
posiadanych przez uczestnika po zbyciu lub odkupieniu jednostek uczestnictwa. Na
podstawie tych informacji inwestor ma możliwość określenia łącznej wartości inwestycji
w
funduszu inwestycyjnym poprzez pomnożenie liczby posiadanych jednostek
uczestnictwa przez wartość jednostki uczestnictwa w danym dniu wyceny.
Niezależnie od powyższego należy wskazać, że uczestnik funduszu ma prawo do
uzyskiwania informacji o sytuacji ekonomicznej i prawnej funduszu. Natomiast fundusz
inwestycyjny otwarty ma obowiązek publikowania prospektów informacyjnych oraz
skrótów tych prospektów, a także rocznych i półrocznych sprawozdań finansowych na
stronach internetowych wskazanych w ich statutach (art. 219 ust. 1 i 2 ustawy). Ponadto,
fundusz inwestycyjny otwarty jest obowiązany doręczyć uczestnikowi funduszu
bezpłatnie, na jego żądanie, roczne i półroczne sprawozdania finansowe, połączone
sprawozdania finansowe funduszu z wydzielonymi subfunduszami oraz sprawozdania
jednostkowe subfunduszy, a także prospekt informacyjny wraz z aktualnymi informacjami
o zmianach w tym prospekcie (art. 222 ust. 2 ustawy). Na żądanie uczestnika towarzystwo
funduszy inwestycyjnych ma również obowiązek udzielić dodatkowych informacji o
limitach inwestycyjnych funduszu, sposobie zarządzania ryzykiem inwestycyjnym
funduszu, a także o aktualnych zmianach i przyrostach wartości w zakresie głównych lokat
funduszu (art. 220 ustawy).
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż przewidziane w obecnie obowiązującej
ustawie rozwiązania w należyty sposób zapewniają inwestorom prawo do informacji, na
podstawie których przy zachowaniu minimalnego poziomu staranności inwestor może
określić łączną wartość inwestycji w funduszu inwestycyjnym. Jednocześnie należy
wskazać, iż z uwagi na znaczną zmienność wartości tytułów uczestnictwa funduszy
inwestycyjnych przekazywanie przez fundusz inwestorom informacji na temat ich
łącznego zaangażowania według stanu posiadania sprzed blisko trzech miesięcy może
mylnie sugerować, iż odpowiada ono aktualnej wartości ich inwestycji. Co więcej, należy
podnieść, iż w przeciwieństwie do innych metod lokowania wolnych środków pieniężnych
charakteryzujących się niższym ryzykiem, specyfika inwestycji w tytuły uczestnictwa
funduszy inwestycyjnych, podobnie jak inwestycji w inne instrumenty finansowe, wymaga
od inwestorów odpowiedniego poziomu aktywności w bieżącej analizie aktualnych
informacji udostępnianych przez fundusze inwestycyjne.
Wskazane przepisy sprawiają również, że za niewłaściwe należy uznać znajdujące się w
uzasadnieniu do projektu stwierdzenie, że fundusze inwestycyjne w obecnym stanie
prawnym nie informują klientów o stanie posiadania jednostek uczestnictwa.
2) Analogiczne do powyżej przedstawionych wymogi, dotyczące zasad ogłaszania przez
fundusze inwestycyjne otwarte informacji na temat wartości aktywów netto na jednostkę
uczestnictwa oraz ceny zbycia i odkupienia jednostek uczestnictwa, przewidziane zostały
w dyrektywie Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji
przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do
przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe
(Dz.U.UE.L.85.375.3), a także w zastępującej ją dyrektywie Parlamentu Europejskiego i
Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego
inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (Dz.U.UE.L.09.302.32). Należy
podkreślić, iż wyżej wskazane dyrektywy nie przewidują jednocześnie dodatkowego
obowiązku raportowania lub informowania uczestników o stanie posiadania jednostek
uczestnictwa i ich łącznej wartości.
Projektowane wymogi nie znajdują również odzwierciedlenia w regulacjach prawnych z
zakresu funduszy inwestycyjnych innych państw członkowskich, co z kolej mając na
uwadze wynikające z projektu dodatkowe koszty obciążające aktywa funduszy wpłynie na
niższą konkurencyjność krajowych funduszy inwestycyjnych.
3) W opinii projektodawców regulacja nie powinna przynieść dużych dodatkowych kosztów,
gdyż niektóre fundusze inwestycyjne przekazują pocztą swoim klientom informacje
handlowe i marketingowe nawet kilka razy w roku. Należy jednak zauważyć, że
przekazanie takich informacji nie wymaga generowania odmiennych informacji dla
poszczególnych uczestników funduszy, co konieczne jest w przypadku przekazania
uczestnikom informacji o liczbie i łącznej wartości jednostek uczestnictwa. Sprawia to
z kolei, iż wbrew twierdzeniom projektodawcy proponowane rozwiązanie wpłynie na
koszty funkcjonowania funduszu, obciążając pośrednio wszystkich uczestników funduszy,
również tych, którzy nie będą zainteresowani otrzymywaniem przedmiotowych informacji,
gdyż np. mają zapewniony stały dostęp do takich informacji za pośrednictwem kanałów
elektronicznych w ramach usług świadczonych przez banki.
Z szacunków przeprowadzonych przez Izbę Zarządzających Funduszami i Aktywami
wynika, że koszty związane z wdrożeniem proponowanych zmian oscylują w granicach 12
mln zł rocznie, wyłącznie w odniesieniu do otwartych funduszy inwestycyjnych.
4) Projekt ustawy zakłada, iż nowym obowiązkiem informacyjnym nie będą objęte wyłącznie
fundusze inwestycyjne zamknięte emitujące publiczne certyfikaty inwestycyjne, natomiast
uzasadnienie do projektu nie zawiera żadnych informacji, dlaczego przyjęto takie
rozwiązanie. Jednocześnie należy wskazać, iż biorąc pod uwagę przewidziane ustawą
rodzaje funduszy inwestycyjnych oraz inwestorów, do których są one kierowane,
wyłączeniu z projektowanych przepisów powinny również podlegać specjalistyczne
fundusze inwestycyjne stosujące zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla
funduszy inwestycyjnych zamkniętych (uczestnikami takich funduszy mogą być wyłącznie
osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby
fizyczne, które dokonają jednorazowej wpłaty do funduszu w wysokości nie mniejszej niż
równowartość w złotych 40.000 euro), jak również fundusze inwestycyjne zamknięte
emitujące niepubliczne certyfikaty inwestycyjne, które z uwagi na ograniczony charakter
emisji kierowane są głównie do inwestorów profesjonalnych. Istotnym również jest, iż
w przypadku funduszy inwestycyjnych zamkniętych emitujących niepubliczne certyfikaty
inwestycyjne na okaziciela projektowany obowiązek byłby niemożliwy do zrealizowania,
gdyż w tym przypadku fundusz inwestycyjny nie posiada informacji o aktualnych
posiadaczach wyemitowanych certyfikatów.
5) Projekt ustawy zobowiązuje fundusze inwestycyjne do przekazywania uczestnikom
funduszy inwestycyjnych określonych informacji, nie zwiera natomiast przepisów
materialnych określających sposób przekazania tych informacji.
III.
Mając na uwadze szeroki zakres istniejących obowiązków informacyjnych funduszy
inwestycyjnych, powszechne uznanie tych informacji za wystarczające na gruncie prawa
europejskiego, wpływ proponowanego rozwiązania na koszty działania funduszy
inwestycyjnych, a także braki merytoryczne i formalne projektowanej regulacji Rada
Ministrów negatywnie opiniuje poselski projekty ustawy o zmianie ustawy o funduszach
inwestycyjnych.