Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów

.


Art. 2. Do wniosków o przyznanie premii złożonych przed dniem wejścia w życie ustawy
stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.





11/32rch

5
U Z A S A D N I E N I E


Rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy o zmianie ustawy z dnia 21 listopada
2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. Nr 223, poz. 1459,
z późn. zm.) uzupełniają oraz zmieniają regulacje ustawowe dotyczące premii
kompensacyjnej. Celem tych rozwiązań jest zapewnienie odpowiedniej skuteczności
wykonania wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie dotyczącej
czynszów regulowanych Hutten-Czapska przeciwko Polsce.

W wyroku tym Trybunał zdecydował o skierowaniu do rozstrzygnięcia na poziomie
krajowym zawisłych przed nim spraw, dotyczących tego samego problemu, którego
dotyczyła sprawa Pani Hutten-Czapskiej. Warunkiem zakończenia rozpatrywania tych
spraw przez Trybunał jest jednakże wprowadzenie przez władze polskie skutecznych
środków na poziomie krajowym. Brak realizacji tego obowiązku spowoduje ponowne
skierowanie tych spraw do rozpoznania przez Trybunał, co narazi Polskę na dodatkowe
koszty finansowe i wizerunkowe. Należy również oczekiwać, że ponowne skierowanie
tych spraw do rozpoznania spowoduje, że do Trybunału wpłyną następne, analogiczne
sprawy. Ponadto wynikiem rozpoznania takich spraw byłoby stwierdzenie przez
Trybunał naruszenia przez Polskę zobowiązań międzynarodowych, wynikających
z przystąpienia do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
a Komitet Ministrów Rady Europy objąłby monitoringiem procedurę wykonania
wyroków w tych sprawach.

Rząd podjął szereg działań legislacyjnych, aby rozwiązać podstawowe problemy
w polskim systemie prawa mieszkaniowego, zidentyfikowane w wyroku w sprawie
Hutten-Czapska, wśród których należy wymienić:
– mechanizm finansowego wsparcia przez państwo w zakresie inwestycji

w mieszkalnictwo socjalne, lokale socjalne i mieszkania chronione,
– nowelizacja ustawy o ochronie praw lokatorów z grudnia 2006 r. umożliwiająca
właścicielom budynków podnoszenie czynszów w celu pokrycia kosztów
należytego utrzymania, uzyskania zwrotu z inwestycji kapitałowych oraz
otrzymywania „godziwego zysku”,


– umożliwienie właścicielom lokali mieszkalnych występowania z roszczeniem
o odszkodowanie do gminy na podstawie art. 417 Kodeksu cywilnego, jakie może
mieć miejsce na mocy wyroków Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 maja 2006 r.
(sygn. akt SK 51/05) i dnia 11 września 2006 r. (sygn. akt P 14/06).

Poza działaniami służącymi wyeliminowaniu z polskiego systemu prawa barier
w korzystaniu przez właścicieli budynków mieszkalnych ze swojej własności oraz
pobieraniu czynszu w odpowiedniej wysokości, są wdrażane rozwiązania, które mają
pomóc właścicielom budynków mieszkalnych objętych w przeszłości czynszem
regulowanym w uzyskiwaniu wyższych dochodów z tytułu najmu, dzięki poprawie
stanu technicznego tych budynków. Podstawę prawną tych rozwiązań stanowi ustawa
z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. Nr 223,
poz. 1459). Weszła ona w życie 19 marca 2009 r. Ustawa ta obejmuje rozwiązania
dotyczące wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych i wspierania
przedsięwzięć remontowych, oraz wprowadza dodatkowe wsparcie dla właścicieli
budynków mieszkalnych objętych w przeszłości czynszem regulowanym. Wsparcie jest
w każdym przypadku udzielane w postaci tzw. premii, czyli spłaty części kredytu
wykorzystanego na realizację przedsięwzięcia. ródłem tej spłaty są środki Funduszu
Remontów i Termomodernizacji, obsługiwanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego
(BGK) i zasilanego ze środków budżetu państwa.

Wsparcie dla właścicieli budynków mieszkalnych objętych w przeszłości czynszem
regulowanym nosi nazwę premii kompensacyjnej. Premia ta przysługuje niezależnie od
wsparcia udzielanego na zasadach ogólnych. W myśl obecnie obowiązujących
przepisów, premię kompensacyjną przeznacza się na spłatę części kredytu udzielonego
na realizację przedsięwzięcia remontowego, lub na remont budynku mieszkalnego
jednorodzinnego. Wyniki prowadzonego przez Ministerstwo Infrastruktury monitoringu
i analiz napływających sygnałów dotyczących trudności we wdrażaniu rozwiązań, które
weszły w życie dnia 19 marca 2008 r. na podstawie ustawy z dnia 21 listopada 2008 r.
o wspieraniu termomodernizacji i remontów świadczą o tym, że właśnie warunek
uprzedniego zaciągnięcia kredytu w instytucji finansowej ustawowo upoważnionej do
udzielania kredytów, która podpisze z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę
określającą zasady współpracy, jest obecnie najtrudniejszy do spełnienia przez osoby,

2



którym przysługuje premia kompensacyjna. Wynika to zarówno ze zmian, jakie
nastąpiły
w otoczeniu gospodarczym w okresie jaki upłynął od sformułowania założeń ustawy
o wspieraniu termomodernizacji i remontów, oraz związanym z tym zaostrzeniem przez
banki polityki kredytowej, jak i z brakiem zainteresowania ze stron banków
wprowadzeniem do swojej oferty nowego produktu kredytowego, adresowanego do
stosunkowo wąskiej grupy osób fizycznych. W rezultacie, w pierwszym półroczu
2009 r. nie została przyznana ani jedna premia kompensacyjna.

Mając na uwadze, że skuteczne wykonywanie wyroków Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka, jak i stosowanie się do zaleceń Komitetu Ministrów Rady Europy, powinny
stanowić priorytet w działaniach organów państwowych, konieczne i uzasadnione jest
dokonanie odpowiednich zmian w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu
termomodernizacji i remontów pomimo, że od wejścia jej w życie upłynęło stosunkowo
niewiele czasu.


Przegląd proponowanych regulacji

W art. 1 pkt 1 proponuje się dodanie do słowniczka ustawy pojęcia „właściciel części
budynku mieszkalnego”, co ma na celu uproszczenie konstrukcji następnych jednostek
redakcyjnych projektu ustawy. Ponadto proponuje się nowe brzmienie pojęcia
„wskaźnik kosztu przedsięwzięcia”, gdyż zgodnie z jego dotychczasowym brzmieniem,
ogłaszana przez Prezesa GUS, cena 1 m2 powierzchni użytkowej budynku
mieszkalnego była znana nie wcześniej, niż po upływie 40 dni od dnia złożenia wniosku
o przyznanie premii. Teraz cena ta będzie znana przed rozpoczęciem kwartału,
w którym inwestor składa wniosek o premię. Dzięki temu, wniosek o przyznanie premii
kompensacyjnej na zasadach proponowanych w projekcie ustawy będzie mógł być
rozpatrzony bez zbędnej zwłoki.

Art. 1 pkt 2 projektu ma kluczowe znaczenie. Znosi on obowiązek zaciągnięcia kredytu
w banku kredytującym, jako warunku koniecznego do skorzystania z premii

3



kompensacyjnej. Zgodnie z postulatami osób bezpośrednio zainteresowanych, premia
kompensacyjna będzie teraz nadal służyła refinansowaniu kosztów przedsięwzięcia
remontowego, albo remontu budynku jednorodzinnego, ale bez konieczności
finansowania części lub całości tych kosztów z kredytu zaciągniętego w banku
kredytującym, określonym w ustawie jako instytucja finansowa, ustawowo
upoważniona do udzielania kredytów, która podpisze z Bankiem Gospodarstwa
Krajowego umowę określającą zasady współpracy. Ponadto zgodnie z proponowanym
brzmieniem art. 10 ust. 5, inwestor realizujący przedsięwzięcie remontowe bez
korzystania z takiego kredytu i niekorzystający w związku z tym z premii remontowej,
nie będzie musiał wykazywać wielkości uzyskiwanego w jego wyniku zmniejszenia
zapotrzebowania na energię dostarczaną do budynku na potrzeby ogrzewania

i podgrzewania wody użytkowej. W rezultacie, inwestor ten będzie mógł albo od razu
zrealizować większe przedsięwzięcie remontowe na dotychczasowych zasadach,
korzystając z refinansowania zarówno w formie premii kompensacyjnej, jak i w formie
premii remontowej, albo zrealizować mniejsze przedsięwzięcie, refinansowane w części
lub w całości środkami z premii kompensacyjnej, zachowując jednocześnie prawo do
realizacji kolejnych przedsięwzięć remontowych i korzystania z tego tytułu z premii
remontowej na ogólnie obowiązujących zasadach.
Proponowane brzmienie art. 10 ust. 1 i 2 stanowi z kolei odpowiedź na, zgłoszony
w trakcie konsultacji społecznych, postulat ustawowego doprecyzowania możliwości
ubiegania się o premię kompensacyjną w przypadku budynków o złożonej sytuacji
własnościowej. W świetle dotychczasowego brzmienia art. 10 i 11, osobom
zainteresowanym trudno było bowiem uzyskać jednoznaczną odpowiedź na pytanie o to
czy, a jeśli tak, to na jakich zasadach mogą ubiegać się o premię kompensacyjną
w takich sytuacjach, jak występowanie kilku spadkobierców, część współwłaścicieli nie
spełnia warunków ustawowych, część lokali została wyodrębniona itp. Wychodząc na
przeciw tego rodzaju problemom, proponuje się ustawowe określenie uprawnień do
premii kompensacyjnej w odniesieniu do czterech kategorii inwestora:
– właściciela budynku mieszkalnego (art. 10 ust. 1),
– właściciela części budynku mieszkalnego (art. 10 ust. 1),
– współwłaścicieli budynku mieszkalnego (art. 10 ust. 2) oraz
– współwłaścicieli części budynku mieszkalnego (art. 10 ust. 2).

4