Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie innych ustaw

łeczne i zdrowotne. Szczegółowe rozwiązania zostały zamieszczone w przepisach noweli-
zacyjnych do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn.
zm.) i w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowa-
nych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.).
W ramach porządkowania prawnej regulacji działalności przedsiębiorców ustawa wprowa-
dza ściślejsze, dostosowane do prawa Unii Europejskiej, zasady podejmowania działalności
gospodarczej przez osoby zagraniczne, w tym obywateli państw obcych i członków ich ro-
dzin, oraz przepisy dotyczące obowiązków informacyjnych przedsiębiorcy w związku z
wprowadzaniem przez niego na obszar Polski towarów pochodzących z zagranicy.
Nowelizacja wprowadza możliwość zawieszenia działalności gospodarczej przez przedsię-
biorców, którzy wybrali opodatkowanie w formie karty podatkowej, niezatrudniających
pracowników, na czas oznaczony bądź nieoznaczony, nie dłuższy niż 10 miesięcy. W okre-
sie zawieszenia przedsiębiorca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.
Nowelizacja określa zadania Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej (CIDG) w
zakresie tworzenia zbioru danych, ujawniania i udostępniania tych danych, informowania o
ich treści oraz przekazywania określonym organom. Przepisy nowelizacyjne określają za-
kres danych udostępnianych przez CIDG, na który składają się dane pochodzące ze zgło-
szeń przedsiębiorców oraz dane pochodzące od właściwych urzędów i instytucji, a także
regulują sposób przekazywania tych danych do CIDG. Przepisy te regulują też podział
kompetencji między organami ewidencyjnymi a CIDG w zakresie ujawniania informacji o
przedsiębiorcach oraz wydawania odpisów, wyciągów lub zaświadczeń z ewidencji.
Nowelizacja ogranicza dowolność w prawnej regulacji zezwoleń przez wprowadzenie do
ustawy zasad określających udzielanie zezwoleń, analogicznie jak ma to miejsce w przy-
padku koncesji i wpisu do rejestru działalności regulowanej i przyznanie tym zasadom
pierwszeństwa przed regulacjami dotyczącymi zezwoleń, zawartymi w przepisach szczegó-
łowych.
Nowelizacja dokonuje zasadniczego uściślenia i skonkretyzowania przepisów o kontroli
działalności przedsiębiorcy. Wprowadza się ustawowe ograniczenie celu kontroli, którym
jest sprawdzenie, czy przedsiębiorcy wywiązują się ze swoich obowiązków wynikających z
przepisów prawa, oraz wprowadza się zasadę, że kontrola nie powinna naruszać normalne-
go funkcjonowania przedsiębiorstwa kontrolowanego przedsiębiorcy.
Nowelizacja uściśla:

2
– zasady
ingerencji
właściwych organów w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia, nie-
bezpieczeństwa powstania szkody majątkowej w znacznych rozmiarach lub zagrożenia
środowiska,
– formalne wymogi prowadzenia kontroli, które wywoływały dotychczas wiele wątpliwo-
ści, takie jak wystawienie właściwego upoważnienia, okazanie legitymacji, czy prowa-
dzenie kontroli przez osoby niebędące pracownikami organu kontrolnego,
– wyjątki od zasady prowadzenia kontroli w obecności kontrolowanego,
– obowiązki kontrolowanego przedsiębiorcy w zakresie przechowywania dokumentacji
pokontrolnej, w tym zwolnienie go z obowiązku prowadzenia książki kontroli,
– wyjątki od zasady nieprowadzenia więcej niż jednej kontroli w stosunku

do przedsiębiorcy i zasady prowadzenia kontroli równoległych,
– wyjątki od zasady nieprzekraczania ustawowo ograniczonego czasu trwania kontroli,
przy czym wprowadza się nowe, krótsze okresy prowadzenia czynności kontrolnych i
ścisłe reguły obliczania tych okresów, a także zasady dopuszczalności przerwania kon-
troli. Przepisy nakładające ścisłe obowiązki po stronie organów kontrolnych opatrzone
zostały sankcją w postaci uznania czynności kontrolnych za nieważne, w przypadku gdy
organ kontrolny przekroczył swe uprawnienia lub nie dopełnił obowiązków.
Nowelizacja obejmuje nie tylko ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, ale także
wiele innych ustaw kształtujących status prawny przedsiębiorców. Większość zmian ma na
celu dostosowanie przepisów tych ustaw do zmian dokonanych w ustawie o swobodzie
działalności gospodarczej. Niektóre, jak ustawa o statystyce publicznej, a zwłaszcza ustawa
o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników, płatników i przedsiębiorców (nowa na-
zwa), zwana w skrócie „ustawą o NIP”, przynosi całkowicie nowe rozwiązania, sygnalizo-
wane jedynie w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.
Nowelizacja ustawy o statystyce publicznej zachowuje rejestr podmiotów gospodarki naro-
dowej, ale znosi w stosunku do przedsiębiorców obowiązek składania wniosków o rejestra-
cję i posługiwania się nadanym numerem REGON w stosunkach zewnętrznych. Urzędy
statystyczne mogą pozyskiwać dane do rejestru z innych urzędowych zbiorów danych, w
tym w szczególności z ewidencji przedsiębiorców, za pomocą platformy elektronicznej
ePUAP zapewniającej wymianę informacji między organami administracji państwowej i
samorządowej.
Nowelizacja ustawy o NIP obejmuje kompleksową regulację:

3
– zasad wpisu do ewidencji przedsiębiorców prowadzonej w systemie teleinformatycz-
nym przez naczelników urzędów skarbowych. Jedną z tych zasad jest zasada „jednego
okienka”, czyli złożenie wniosku o wpis do ewidencji z jednoczesnym zgłoszeniem
identyfikacyjnym podatnika oraz możliwością jednoczesnego zgłoszenia do ubezpie-
czeń społecznych, zgłoszenia płatnika składek na ubezpieczenia społeczne i rejestracji
podatnika VAT czynnego. Inną zasadą jest zasada szybkości i prostoty postępowania,
gdyż przedsiębiorca ma możliwość złożenia wniosku zarówno w sposób tradycyjny, bez
potrzeby autoryzacji podpisu, jak i w sposób elektroniczny, a jego wniosek powinien
być rozpatrzony odpowiednio w ciągu 5 lub 3 dni. Kolejną zasadą jest zasada koncen-
tracji postępowania w urzędzie skarbowym, gdyż wydawana jest tylko jedna decyzja
o nadaniu NIP i wpisie do ewidencji, chyba że przedsiębiorca dysponuje już numerem
identyfikacji podatkowej,
– zasad
jawności i udostępniania danych dotyczących przedsiębiorcy. Przyjęto zasadę
jawności danych z wyjątkiem danych osobistych, takich jak numer PESEL czy adres
zamieszkania, co do których wnioskodawca powinien wskazać interes prawny i otrzy-
muje te dane po wylegitymowaniu i odnotowaniu jego personaliów. Dalszymi zasadami
jest zasada jawności materialnej, domniemanie prawdziwości danych wpisanych do
ewidencji, zasada odpowiedzialności za wpis nieprawdziwych danych lub za niezgło-
szenie danych podlegających wpisowi, a także zasada nieusuwalności danych z ewiden-
cji,
– zasad
wykreślenia wpisu do ewidencji. Wykreślenie następuje na wniosek, a także z
urzędu w przypadkach wskazanych w ustawie. Do takich przypadków należy wpisanie
do rejestru przedsiębiorców osoby fizycznej po osiągnięciu przez nią przychodów, które
uzasadniają powstanie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych,
– zasad
udostępniania i wymiany danych gromadzonych w ewidencji rozumianej jako
system teleinformatyczny. Elektroniczna droga realizacji zadań publicznych, dla któ-
rych niezbędne jest użycie danych gromadzonych w systemie elektronicznym, następuje
w drodze wykorzystania platformy elektronicznej prowadzonej przez ministra właści-
wego do spraw informatyzacji.

II. Szczegółowy opis proponowanych zmian
1. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

4
Art. 5
W pkt 2 lit. a wykreślono „mającą miejsce zamieszkania za granicą”, gdyż zgodnie z
treścią tego zapisu obywatele państw Unii Europejskiej mieszkający w Polsce nie mo-
gliby na podstawie art. 13 podejmować działalności w Polsce.
W pkt 6 i 7 wprowadzono definicje systemu teleinformatycznego i platformy elektro-
nicznej. Są to pojęcia wykorzystywane w ramach regulacji CIDG (art. 45a-45f).
Art. 6
W ust. 2 dodano „lub jednostkę organizacyjną”, gdyż przepis dotyczy nie tylko podej-
mowania działalności, ale też jej wykonywania, a więc może odnosić się także do wy-
dawania koncesji, zezwoleń i innych aktów reglamentacji działalności gospodarczej, nie
tylko w stosunku do osób fizycznych, czy nawet prawnych, ale także w stosunku do
jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, np. spółek osobo-
wych prawa handlowego. Wówczas przepis będzie aktualny w zakresie zakazu stawia-
nia dodatkowych warunków nieprzewidzianych przepisami prawa.
Art. 8
Zmiana w ust. 2 jest związana z przekazaniem z Ministerstwa Gospodarki do Polskiej
Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) zadania polegającego na gromadzeniu i
udostępnianiu na stronie internetowej informacji o programach pomocowych skierowa-
nych do przedsiębiorców. PARP jest instytucją, która ma zapewnić małemu i średniemu
przedsiębiorcy dostęp do informacji, doradztwa i wsparcia inwestycyjnego. Dlatego ce-
lowe jest przekazanie Agencji prowadzenia bazy danych o programach pomocowych,
co umożliwi udostępnianie przedsiębiorcy wielu potrzebnych informacji na jednej stro-
nie internetowej.
Art. 10
Zmiana w ust. 1 dopuszcza, by przedsiębiorca mógł złożyć do właściwego organu wnio-
sek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z
których wynika obowiązek świadczenia składki na ubezpieczenie społeczne lub zdro-
wotne w indywidualnej sprawie przedsiębiorcy. W przypadku ubezpieczeń społecznych
i zdrowotnych chodzi także o uzyskanie interpretacji co do świadczeń przysługujących z
tytułu tych ubezpieczeń. Celem tego przepisu jest poszerzenie możliwości uzyskiwania
wiążących interpretacji na obszar ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Dotychcza-
sowa praktyka wykazała, że przedsiębiorcy masowo korzystają z możliwości uzyskiwa-

5
nia wiążących interpretacji w sprawie danin publicznych, w tym zwłaszcza podatków,
nie ma więc powodu, aby nie dopuścić do rozszerzenia tej procedury na obszar prawa,
który powoduje także częste pytania i wątpliwości przedsiębiorców.
Art. 13
W ust. 1 wprowadza się zasadę równego traktowania z obywatelami polskimi osób za-
granicznych z państw Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozu-
mienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodar-
czym oraz osób zagranicznych z państw niebędących stronami umowy o Europejskim
Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na pod-
stawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami
członkowskimi. Nowelizacja nie wprowadza merytorycznych zmian w tym zakresie w
stosunku do dotychczasowej regulacji, ale doprecyzowuje istniejące zapisy.
Ust. 1a wyraża zasadę swobody świadczenia usług w ramach Unii Europejskiej, Euro-
pejskiego Obszaru Gospodarczego, a także w ramach umów bilateralnych między in-
nymi państwami a Unią Europejską i jej państwami członkowskimi. Postanowienia tego
przepisu są zgodne z art. 49 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
Zmiana w ust. 2 dotyczy poszerzenia zakresu podmiotowego tego przepisu o osoby nie
mające obywatelstwa żadnego państwa, czyli tzw. bezpaństwowców, gdyż jeżeli speł-
niają jeden z warunków określonych
w pkt 1-3, to powinni mieć także możliwość podejmowania działalności gospodarczej
na równych prawach z obywatelami polskimi. W pkt 1-3 wymieniono osoby, które po-
siadają różne formy zgody, zezwolenia, statusu lub ochrony upoważniające do przeby-
wania w Polsce w dłuższym okresie czasu. Tak ujęty przepis obejmuje m.in. zarówno
osoby posiadające zezwolenie na zamieszkanie jako rezydenci długoterminowi WE, jak
i inne osoby, a także członków ich rodzin.
Ust. 3 otrzymał zmienioną redakcję, gdyż dotychczasowe brzmienie tego przepisu suge-
rowało, że działalność gospodarczą podejmuje i wykonuje osoba zagraniczna, a nie
spółka, która jest zawiązywana z udziałem tej osoby. Ponadto dodano „z zastrzeżeniem
ust. 4 i 5”, gdyż ust. 3 formułuje ogólną zasadę, od której te przepisy stanowią wyjątek.
Ust. 4 umożliwia wykonywanie działalności gospodarczej przez członka rodziny cudzo-
ziemca wykonującego w Polsce działalność gospodarczą zgodnie z postanowieniami

6