Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy o Policji

„Art. 126a. Kto publicznie nawołuje do popełnienia czynu określonego w art. 118,
art. 118a, art. 120 – 125 lub publicznie pochwala popełnienie czynu określonego
w art. 117 § 1, art. 118, art. 118a lub art. 119 – 125,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Art. 126b. § 1. Kto, nie dopełniając obowiązku należytej kontroli, dopuszcza do
popełnienia czynu określonego w art. 118 – 126a przez osobę pozostającą pod jego faktyczną
władzą lub kontrolą,
podlega karze określonej w tych przepisach.
§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”;
7) po art. 189 dodaje się art. 189a w brzmieniu:
„Art. 189a. § 1. Kto dopuszcza się handlu ludźmi,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
§ 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zajmuje się organizowaniem adopcji
dzieci wbrew przepisom ustawy,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”;
8) w art. 204 uchyla się § 4;
9) w art. 232 dotychczasową treść oznacza się jako § 1 i dodaje się § 2 w brzmieniu:
„§ 2. Tej samej karze podlega sprawca przestępstwa określonego w § 1, popełnionego
na szkodę międzynarodowego trybunału karnego lub jego organu działającego na podstawie
umowy międzynarodowej, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, albo powołanego przez
organizację międzynarodową ukonstytuowaną umową ratyfikowaną przez Rzeczpospolitą
Polską.”;
10) w art. 240 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu, usiłowaniu lub
dokonaniu czynu zabronionego określonego w art. 118, 118a, 120 – 124, 127, 128, 130, 134,

5

140, 148, 163, 166, art. 189a § 1, 252 lub przestępstwa o charakterze terrorystycznym, nie
zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”;
11) po art. 247 dodaje się art. 247a w brzmieniu:
„Art. 247a. Przepisy art. 233 – 237 oraz art. 239, 245 i 246 stosuje się odpowiednio
do czynu popełnionego w związku z postępowaniem przed międzynarodowym trybunałem
karnym lub jego organem działającym na podstawie umowy międzynarodowej, której
Rzeczpospolita Polska jest stroną, albo powołanym przez organizację międzynarodową
ukonstytuowaną umową ratyfikowaną przez Rzeczpospolitą Polską.”;
12) uchyla się art. 253.

Art. 2. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz.
277, z późn. zm.2)) w art. 19 w ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2)
określonych w art. 134, art. 135 § 1, art. 136 § 1, art. 156 § 1 i 3, art. 163 § 1 i 3,
art. 164 § 1, art. 165 § 1 i 3, art. 166, art. 167, art. 173 § 1 i 3, art. 189, art. 189a, art. 200,
art. 223, art. 228 § 1 i 3 – 5, art. 229 § 1 i 3 – 5, art. 230 § 1, art. 230a § 1, art. 231 § 2,
art. 232, art. 245, art. 246, art. 252 § 1 – 3, art. 258, art. 269, art. 280 – 282, art. 285 § 1,
art. 286 § 1, art. 296 § 1 – 3, art. 296a § 1, 2 i 4, art. 296b § 1 i 2, art. 299 § 1 – 6 oraz
w art. 310 § 1, 2 i 4 Kodeksu karnego,”.

Art. 3. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks
karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554, z późn. zm.3)) art. 8 otrzymuje brzmienie:
„Art. 8. Kto powoduje oddanie osoby w stan niewolnictwa lub utrzymuje ją
w tym stanie albo uprawia handel niewolnikami,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.”.
6
Art. 4. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.
U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.4)) w art. 25 w § 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) o występki określone w rozdziałach XVI i XVII oraz w art. 140 – 142, art. 148 § 4,
art. 149, art. 150 § 1, art. 151 – 154, art. 156 § 3, art. 158 § 3, art. 163 § 3 i 4, art. 165 § 1, 3
i 4, art. 166 § 1, art. 173 § 3 i 4, art. 185 § 2, art. 189a § 2 i 3, art. 210 § 2, art. 252, art. 258
§ 1 – 3, art. 265 § 1 i 2, art. 269, art. 278 § 1 i 2 w zw. z art. 294, art. 284 § 1 i 2 w zw.
z art. 294, art. 286 § 1 w zw. z art. 294, art. 287 § 1 w zw. z art. 294, art. 296 § 3 oraz art. 299
Kodeksu karnego,”.

Art. 5. Ustawa wchodzi w życia po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.



1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729
i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071,
z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255,
z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732,
Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r.
Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850,
Nr 124, poz. 859 i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173,
poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344 oraz z 2009 r. Nr 62, poz. 504.
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 57, poz. 390, Nr 120, poz. 818, Nr 140,
poz. 981 i Nr 165, poz. 1170, z 2008 r. Nr 86, poz. 521, Nr 171, poz. 1065 i Nr 237, poz. 1651 oraz z 2009 r.
Nr 22, poz. 120, Nr 62, poz. 504, Nr 85, poz. 716, Nr 98, poz. 817 i Nr 115, poz. 959.
3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 113,
poz. 715 oraz z 2009 r. Nr 141, poz. 1149.
4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50, poz. 580,
Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149, z 2002 r.
Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51, poz. 514,
Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48,
poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169,
poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708
i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr
64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123, poz. 849 i Nr 128,
poz. 903, z 2008 r. Nr 27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802, Nr 182, poz. 1133,
Nr 208. poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237, poz. 1651 oraz
z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585 i Nr 85, poz. 716.
08/27rch

7
U Z A S A D N I E N I E

Celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie do polskiego Kodeksu karnego
nowych typów czynów zabronionych, nawiązujących do karnomaterialnych przepisów
Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego z dnia 17 lipca 1998 r., w tym
zbrodni przeciwko ludzkości i niektórych zbrodni wojennych oraz wprowadzenie do Kodeksu
karnego definicji pojęcia „handel ludźmi”, wynikającej z ratyfikowanego przez Polskę w dniu
18 sierpnia 2003 r. Protokołu o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi,
w szczególności kobietami i dziećmi, zwanego powszechnie protokołem z Palermo
(Dz. U. z 2005 r. Nr 18, poz. 160), uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych
przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjętą przez Zgromadzenie
Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 18, poz. 158),
Decyzji ramowej Rady Unii Europejskiej 2002/629/WSiSW z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie
zwalczania handlu ludźmi (Dz. Urz. WE L 203 z dnia 1 sierpnia 2002 r.), a także Konwencji
Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi, sporządzonej w Warszawie dnia
16 maja 2005 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 20, poz. 107).
W dniu 1 lipca 2002 r. wszedł w życie Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału
Karnego, zwany dalej „Statutem”, który jest umową międzynarodową. Polska ratyfikowała
Statut w dniu 12 listopada 2001 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708).
Analiza obowiązujących w Polsce regulacji prawnych przewidujących
odpowiedzialność karną za przestępstwa przeciwko pokojowi, przestępstwa przeciwko
ludzkości oraz przestępstwa wojenne prowadzi do wniosku, iż nie w pełni odpowiadają one
tym zachowaniom, które na podstawie Statutu zostały poddane kognicji Trybunału. Dotyczy
to w szczególności niektórych postaci zbrodni przeciwko ludzkości, określonych
w art. 7 Statutu, niektórych zbrodni wojennych, form popełnienia przestępstwa, a także
odpowiedzialności karnej osoby sprawującej kontrolę nad siłami zbrojnymi (dowódca) lub
innych przełożonych (art. 28 Statutu).
Statut określa typy przestępstw obejmujących zbrodnię ludobójstwa (art. 6), zbrodnie
przeciwko ludzkości (art. 7), zbrodnie wojenne (art. 8). Zbrodnia ludobójstwa
odzwierciedlona jest już w rozdziale XVI Kodeksu karnego (art. 118 K.k.). W znacznym
zakresie zostały do Kodeksu karnego wprowadzone zbrodnie wojenne (m.in. art. 122, 123,
124, 125 oraz 126 K.k.). Są to przestępstwa o podwójnej bezprawności
ze względu na odwołanie się wśród znamion czynu do przepisów prawa międzynarodowego.
Projektowane przepisy natomiast nawiązują do typów zbrodni określonych w art. 7 Statutu,
tj. zbrodni przeciwko ludzkości, niektórych zbrodni wojennych, dotychczas nieujętych
w Kodeksie karnym, a także zasad odpowiedzialności karnej osoby sprawującej kontrolę nad
siłami zbrojnymi (dowódca) lub innych przełożonych. Propozycje zmian realizują również
nałożony przez art. 70 ust. 4a Statutu obowiązek kryminalizacji zachowań przeciwko
wymiarowi sprawiedliwości sprawowanemu przez MTK. Zdaniem projektodawcy
proponowane regulacje wraz z obecnie obowiązującymi przepisami rozdziału XVI Kodeksu
karnego w sposób niemalże całkowity będą odzwierciedlać typy zbrodni określonych
w Statucie, a dzięki temu zapewniać właściwość sądów polskich wobec sprawców takich
przestępstw.
Jedną z najważniejszych zasad wyrażonych w Statucie jest zasada komplementarności.
Oznacza ona, że pierwszeństwo w wykonywaniu jurysdykcji w stosunku do przestępstw
objętych Statutem posiadają krajowe sądy karne. W przypadku jednak, gdy państwo nie
wyraża woli (ang. unwilling) lub jest niezdolne (ang. unable) do przeprowadzenia
postępowania karnego, jurysdykcję w tej sprawie może przejąć Trybunał. Z tego względu
istotne jest wprowadzenie do Kodeksu karnego projektowanych typów czynów zabronionych
nawiązujących do określonych w Statucie zbrodni przeciwko ludzkości oraz zbrodni
wojennych. Umożliwi to rozszerzenie jurysdykcji krajowej w odniesieniu do tych czynów.
Należy także mieć na uwadze fakt, że zawarte w Statucie definicje zbrodni stanowią obecnie
międzynarodowy standard, do którego powinno zostać dostosowane ustawodawstwo polskie.
Założeniem przyjętym w toku kształtowania objętych projektem rozwiązań było
określenie znamion projektowanych typów czynów zabronionych w taki sposób, aby były one
tożsame lub możliwie wiernie odzwierciedlały znamiona czynów występujących w Statucie.
Nie zawsze jednak było to możliwe. Jedną z podstawowych zasad prawa karnego, mającą
pierwszoplanowe znaczenie gwarancyjne, jest bowiem zasada dostatecznej określoności
typów czynów zabronionych (nullum crimen sine lege certa), która nakłada na ustawodawcę
obowiązek zachowania maksymalnej precyzji w procesie projektowania przepisów karnych,
prowadzący do rezultatu umożliwiającego jednoznaczne rozróżnienie zachowań karalnych od
zachowań niekaralnych, zaś w klasie zachowań karalnych – jednoznaczne rozróżnienie
zachowań realizujących znamiona poszczególnych typów przestępstw. Statut w swoich
przepisach posługuje się natomiast niejednokrotnie pojęciami niedostatecznie dookreślonymi,
wieloznacznymi, nieprecyzyjnymi lub nieznanymi polskiemu Kodeksowi karnemu jak

2