Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo lotnicze

a) normalne manewry pilotażowe przy normalnym i ograniczonym zestawie przyrządów,
b) wyprowadzanie z nienormalnych położeń przy normalnym i ograniczonym zestawie przyrządów,
c) nawigowanie z wykorzystaniem radionawigacji;
6) wykonania procedur awaryjnych, autorotacji łącznie z lądowaniem autorotacyjnym, postępowania w przypadku
symulowanej usterki silnika, instalacji, układu sterowania i wyposażenia, wyprowadzanie z rezonansu
powstającego wskutek bliskości ziemi - jeśli dotyczy to danego typu śmigłowca, symulowane nieprawidłowe
działanie wyposażenia śmigłowca i procedury awaryjne w związku z niesprawnością silników, sterów, układów
elektrycznych i hydraulicznych;
7) wykonania przylotu do lotniska i odlotu z lotniska kontrolowanego, przelotu VFR w ruchu lotniczym
kontrolowanym;
8) prowadzenia korespondencji radiotelefonicznej w języku polskim i angielskim w lotach i przelotach VFR, w
ruchu lotniczym kontrolowanym i niekontrolowanym;
9) wykonania lotów nocnych VFR, nadlotniskowych i przelotów;
10) zarządzania załogą lotniczą w sytuacjach pełnej jej sprawności, obejmującego podział czynności, współpracę z
wykorzystaniem list kontrolnych czynności oraz działania w razie niesprawności członka załogi podczas lotu.
2.6.6.4. Praktyka. Kandydat powinien wykazać, że:
1) posiada licencję pilota śmigłowcowego zawodowego z wpisanym do niej uprawnieniem na typ śmigłowca
określony w pkt 2 lit. a, bez ograniczenia do wykonywania wyłącznie czynności drugiego pilota;
2) wykonał co najmniej 1.000 godzin jako pilot śmigłowca, w tym co najmniej:
a) 350 godzin na śmigłowcach certyfikowanych do lotów IFR z załogą wieloosobową zgodnie z przepisami
JAR-27 i 29 albo przepisami równoważnymi lub na śmigłowcach certyfikowanych w tych kategoriach
według innych równoważnych przepisów, bądź też na śmigłowcach, na których zgodnie z przepisami JAR-
OPS lub zgodnie z innymi równoważnymi przepisami wymagana jest załoga wieloosobowa,
b) 250 godzin lotu jako pilot dowódca śmigłowca, w tym nie więcej niż 150 godzin lotu jako drugi pilot
pełniący funkcję dowódcy pod nadzorem, przy zachowaniu warunku zatwierdzenia nadzoru przez Prezesa
Urzędu,
c) 200 godzin przelotu jako pilot dowódca śmigłowca, w tym nie więcej niż 100 godzin lotu jako drugi pilot
pełniący funkcję dowódcy pod nadzorem, przy zachowaniu warunku zatwierdzenia nadzoru przez Prezesa
Urzędu; wymagany czas 200 albo odpowiednio 100 godzin przelotu może być zawarty w ogólnym czasie
lotów, wymienionym pod lit. b,
d) 70 godzin lotu według wskazań przyrządów, z których nie więcej niż 30 godzin może być wykonanych na
urządzeniu treningowym,
e) 100 godzin lotu w nocy w charakterze dowódcy albo drugiego pilota śmigłowca;
3) nie więcej niż ogółem 10 godzin lotu, wykonanych przez niego na urządzeniu treningowym zostało zaliczone
do czasów lotu, wymienionych w pkt 1.
2.6.6.4.1. Do wymaganej w ust. 2.6.2.4 pkt 2 praktyki Prezes Urzędu może zaliczyć, na wniosek kandydata,
czas lotów wykonanych przez niego w charakterze dowódcy statku powietrznego, jednak nie więcej niż:
1) 50 % czasu lotu uzyskanego na samolotach;
2) 25 % czasu lotu uzyskanego na motoszybowcach albo na szybowcach.
2.6.6.5. Uprawnienia lotnicze, które mogą być wpisane do licencji. Do licencji pilota śmigłowcowego
liniowego, po spełnieniu przez niego wymagań określonych dla uzyskania tych uprawnień, może być wpisane
uprawnienie:
1) na poszczególne typy śmigłowców, które mogą być ograniczone do wykonywania czynności wyłącznie
drugiego pilota na śmigłowcu z załogą wieloosobową;
2) do lotów według wskazań przyrządów - IFR;
3) instruktora śmigłowcowego:
a) szkolenia ogólnego:
– ograniczone klasy 2,
– klasy 1,
b) szkolenia na oznaczony typ śmigłowca,
c) szkolenia w lotach według wskazań przyrządów,
d) specjalne instruktora symulatorowego, po spełnieniu wymagań określonych w ust. 6.1.2 i 6.2.2.1;
4) pilota doświadczalnego klasy 3, 2 lub 1;
5) do wykonywania lotów AGRO;
6) do wykonywania lotów gaśniczych;

38
7) do lotów na wiatrakowcach, jeżeli odbył i zaliczył szkolenie lotnicze wymagane dla kandydatów na licencję
pilota wiatrakowcowego zawodowego, a nie zamierza ubiegać się o licencję pilota wiatrakowcowego
zawodowego lub uprawnienia, które mogą być do niej wpisane.
2.6.6.6.
Uprawnienia posiadacza licencji. Posiadacz licencji pilota śmigłowcowego liniowego jest
uprawniony do:
1) korzystania z wszystkich uprawnień, wynikających z licencji pilota śmigłowcowego turystycznego i
zawodowego;
2) wykonywania za wynagrodzeniem czynności pilota dowódcy i drugiego pilota na wszystkich śmigłowcach
podczas wykonywania operacji przewozu lotniczego;
3) korzystania z innych ważnych uprawnień lotniczych wpisanych do jego licencji.
2.6.7. Licencja pilota wiatrakowcowego turystycznego
2.6.7.1. Szkolenie lotnicze. Kandydat powinien ukończyć oraz zaliczyć szkolenie teoretyczne i praktyczne w
ośrodku szkolenia lotniczego albo organizacji określonej w § 9 ust. 5 rozporządzenia, potwierdzone odpowiednimi
świadectwami.
2.6.7.2. Wiadomości. Kandydat powinien wykazać podczas teoretycznego egzaminu państwowego, że posiada
wiadomości w zakresie następujących przedmiotów:
1) prawo lotnicze: podstawy międzynarodowego i polskiego prawa lotniczego, przepisy licencjonowania
odnoszące się do licencji pilota wiatrakowcowego turystycznego i uprawnień, które mogą zostać do niej
wpisane, przepisy i procedury ruchu lotniczego, służby i organy ruchu lotniczego;
2) wiedza ogólna o wiatrakowcu: konstrukcja i funkcjonowanie płatowca, zespołów napędowych tłokowego i
turbinowego, piasty wirnika, systemów i przyrządów pokładowych oraz ocena zdatności do lotu;
3) osiągi i planowanie lotu: masa i wyważenie, osiągi przy starcie i lądowaniu, podczas lotu poziomego,
wznoszącego i ze zniżaniem, operacyjny plan lotu i plan lotu na potrzeby ruchu lotniczego;
4) człowiek - możliwości i ograniczenia: podstawowa wiedza o fizjologii i psychologii człowieka oraz wpływie
warunków lotu, chorób, higieny, medykamentów i środków psychotropowych na wydolność psychofizyczną
pilota, czynnik ludzki w lotnictwie;
5) meteorologia: wiedza o atmosferze, czynnikach meteorologicznych i zjawiskach atmosferycznych,
zagrażających bezpieczeństwu lotu, organizacja osłony meteorologicznej lotnictwa, informacje meteorologiczne
na potrzeby lotnictwa, ich pozyskiwanie, interpretacja i wykorzystywanie, klimatologia i jej wykorzystanie na
potrzeby lotnictwa;
6) nawigacja: kula ziemska i jej odwzorowania na mapach, odległości i kierunki, plany, mapy i odwzorowania
kartograficzne, ich odczytywanie i wykorzystanie w różnych rodzajach lotów, wysokość i poziom lotu,
nastawianie wysokościomierzy ciśnieniowych, nawigacja zliczeniowa, wykorzystanie kalkulatorów
nawigacyjnych, czas - średni lokalny i uniwersalny koordynowany, strefy czasowe, czas wschodu i zachodu
słońca, radionawigacja, systemy radionawigacyjne, rodzaje i wykorzystanie pokładowych urządzeń
radionawigacyjnych, nawigacja radarowa, transponder;
7) procedury operacyjne: przepisy międzynarodowe i krajowe o eksploatacji statków powietrznych, poszukiwanie
i ratownictwo, badanie wypadków i incydentów lotniczych, procedury antyhałasowe, skutki naruszenia
przepisów lotniczych;
8) zasady lotu: aerodynamika podstawowa, aerodynamika wirnika, kinematyka i mechanika jego ruchu,
autorotacja, lot z prędkością postępową, mechanika podstawowych elementów lotu, sterowanie położeniem
przestrzennym, stateczność, obciążenia konstrukcji w locie, wibracje i ich działanie na konstrukcję
wiatrakowca, obciążenia konstrukcji w locie, mechanika ruchu wiatrakowca na ziemi i obciążenia jego
konstrukcji, przy układach podwozia z kołem przednim i ogonowym, specyficzne zagrożenia lotu wiatrakowca;
9) łączność: frazeologia radiotelefoniczna w języku polskim i angielskim, procedury radiotelefoniczne stosowane
przy próbach naziemnych radiostacji, nawiązywanie i prowadzenie łączności, zezwolenia, instrukcje,
ostrzeżenia i informacje, łączność w niebezpieczeństwie i sytuacjach naglących, postępowania w przypadku
utraty łączności;
10) ogólne bezpieczeństwo lotów: wiatrakowiec - zasady bezpiecznego zachowania na pokładzie, wykorzystanie
wyposażenia bezpieczeństwa, wyposażenia ratowniczego wiatrakowca oraz osobiste załogi i pasażerów -
zasady jego użycia, zagrożenia bezpieczeństwa ze strony wiatrakowca i jego ładunku, zagrożenia zewnętrzne ze
strony innych statków powietrznych, warunków pogodowych, stanu nawierzchni lotniska, operacje
przymusowych lądowań.
2.6.7.3. Umiejętności. Kandydat powinien wykazać podczas praktycznego egzaminu państwowego, że posiada
nabyte podczas szkolenia umiejętności w zakresie:
1) operacyjnego i nawigacyjnego przygotowania do lotu, oceny zdatności i obsługi naziemnej wiatrakowca;

39
2) procedur lotów w przestrzeni powietrznej przylotniskowej, środków ostrożności i procedur antykolizyjnych;
3) pilotowania wiatrakowca według zewnętrznych punktów oceny położenia w locie z widocznością, podczas
wykonywania wszystkich manewrów normalnych, charakterystycznych dla wiatrakowca;
4) kołowania, startu i lądowania przy wietrze o kierunku i prędkości akceptowanej instrukcją użytkowania
wiatrakowca w locie;
5) operacji połączonej ze startem i lądowaniem na lądowiskach;
6) operacji awaryjnych, łącznie z symulowaniem awarii zespołu napędowego oraz przymusowego i
zapobiegawczego lądowania, niesprawności wyposażeń i pożaru w locie;
7) przelotów VFR w oparciu o zewnętrzne punkty orientacyjne, nawigowania zliczeniowego i radionawigacji;
8) symulacji lądowań przymusowych, symulacji nieprawidłowego działania wyposażenia wiatrakowca i procedur
awaryjnych w związku z niesprawnością silników, sterów, układów elektrycznych i hydraulicznych;
9) przylotów do i odlotów z lotnisk kontrolowanych, przelotów VFR w ruchu lotniczym kontrolowanym;

10) prowadzenia korespondencji radiotelefonicznej w języku polskim i angielskim w lotach VFR, w ruchu
lotniczym kontrolowanym i niekontrolowanym.
2.6.7.4. Praktyka. Kandydat powinien wykazać, że w trakcie szkolenia lotniczego wykonał co najmniej 40
godzin lotu na wiatrakowcu, w tym:
1) co najmniej 10 godzin lotu samodzielnego;
2) co najmniej 5 godzin przelotu samodzielnego, włączając w to przelot na odległość nie mniejszą niż 185 km
(100 NM), podczas którego zostały wykonane dwa lądowania z całkowitym zatrzymaniem na dwu różnych
lotniskach; te 5 godzin przelotu samodzielnego mogą mieścić się w ogólnym czasie lotów samodzielnych,
wymienionym w pkt 1.
2.6.7.4.1. Jeżeli kandydat jest posiadaczem licencji pilota samolotowego, śmigłowcowego, szybowcowego albo
posiadaczem świadectwa kwalifikacji pilota statku powietrznego o cechach samolotu albo śmigłowca, albo
wiatrakowca, wówczas określony w ust. 2.6.7.4 czas 40 godzin lotu może być zmniejszony o czas lotu wynoszący 30
% czasu lotu wykonanego przez kandydata w charakterze dowódcy jednego ze statków powietrznych, wyżej
wymienionych, jednak nie więcej niż o 20 godzin pod warunkiem prowadzenia szkolenia według programu
szkolenia zatwierdzonego dla tego rodzaju kandydatów.
2.6.7.5. Uprawnienia lotnicze, które mogą być wpisane do licencji. Do licencji pilota wiatrakowcowego
turystycznego, po spełnieniu przez niego wymagań określonych w zatwierdzonym programie szkolenia do tych
uprawnień, może być wpisane uprawnienie do lotów nocnych VFR, z ewentualnym ograniczeniem do lotów
nocnych nadlotniskowych.
2.6.7.6. Uprawnienia posiadacza licencji. Posiadacz licencji pilota wiatrakowcowego turystycznego jest
uprawniony do wykonywania bez wynagrodzenia czynności dowódcy i drugiego pilota każdego wiatrakowca
używanego nieodpłatnie, z ograniczeniem do lotów dziennych VFR, chyba że posiada odpowiednie ważne
uprawnienie wymienione w ust. 2.6.7.5 i 2.6.7.6.1.
2.6.7.6.1. Uprawnienia wymienione w ust 2.6.7.6 dotyczą również wiatrakowców określonych w art. 33 ust. 2 i
3 ustawy - Prawo lotnicze, chyba że jest wymagane odrębne uprawnienie dotyczące typu.
2.6.8. Licencja pilota wiatrakowcowego zawodowego
2.6.8.1. Szkolenie lotnicze. Kandydat powinien ukończyć oraz zaliczyć szkolenie teoretyczne i praktyczne w
ośrodku szkolenia lotniczego, potwierdzone odpowiednimi świadectwami.
2.6.8.2. Wiadomości. Kandydat powinien wykazać podczas teoretycznego egzaminu państwowego, że posiada
wiadomości w zakresie następujących przedmiotów:
1) prawo lotnicze: podstawy międzynarodowego i polskiego prawa lotniczego, przepisy licencjonowania
odnoszące się do licencji pilotów wiatrakowcowych i uprawnień, które mogą zostać do nich wpisane, przepisy i
procedury ruchu lotniczego, służby i organy ruchu lotniczego oraz współdziałanie z nimi;
2) wiedza ogólna o wiatrakowcu: konstrukcja i funkcjonowanie płatowca, zespołów napędowych tłokowego i
turbinowego, piasty wirnika, systemów i przyrządów pokładowych oraz ocena zdatności do lotu;
3) osiągi i planowanie lotu: wpływ masy i wyważenia na osiągi i właściwości pilotażowe, określanie i praktyczne
wykorzystanie danych o osiągach podczas wszystkich faz lotu, opracowanie operacyjnego planu lotu i planu
lotu na potrzeby ruchu lotniczego;
4) człowiek - możliwości i ograniczenia: podstawowa wiedza o fizjologii i psychologii człowieka oraz wpływie
warunków lotu, chorób, higieny, medykamentów i środków psychotropowych na wydolność psychofizyczną
pilota, czynnik ludzki w lotnictwie;
5) meteorologia: wiedza o atmosferze, czynnikach meteorologicznych i zjawiskach atmosferycznych,
zagrażających bezpieczeństwu lotu, organizacja osłony meteorologicznej lotnictwa, informacje meteorologiczne

40
na potrzeby lotnictwa, ich pozyskiwanie, interpretacja i wykorzystywanie; klimatologia i jej wykorzystanie na
potrzeby lotnictwa;
6) nawigacja: kula ziemska i jej odwzorowania na mapach, odległości i kierunki, plany, mapy i odwzorowania
kartograficzne, ich odczytywanie i wykorzystanie w różnych rodzajach lotów, wysokość i poziom lotu,
nastawianie wysokościomierzy ciśnieniowych, nawigacja zliczeniowa, wykorzystanie kalkulatorów
nawigacyjnych, czas - średni lokalny i uniwersalny koordynowany, strefy czasowe, czas wschodu i zachodu
słońca, radionawigacja, systemy radionawigacyjne, rodzaje i wykorzystanie pokładowych urządzeń
radionawigacyjnych, nawigacja radarowa, transponder, metody nawigowania stosowane w profesjonalnych
operacjach lotniczych;
7) procedury operacyjne: korzystanie z dokumentacji operacyjnej i nawigacyjnej, przepisy międzynarodowe i
krajowe o eksploatacji statków powietrznych, poszukiwanie i ratownictwo, badanie wypadków i incydentów
lotniczych, procedury antyhałasowe, procedury operacyjne stosowane podczas przewozu ładunków
niebezpiecznych, rodzaje ładunków niebezpiecznych, wymagania i praktyki dotyczące informowania
pasażerów o zasadach bezpieczeństwa, łącznie z zapewnianiem obserwacji zachowania pasażerów podczas
wchodzenia i wychodzenia oraz na pokładzie, skutki naruszenia przepisów lotniczych;
8) zasady lotu: aerodynamika podstawowa, aerodynamika wirnika, kinematyka i mechanika jego ruchu,
autorotacja, lot z prędkością postępową, mechanika podstawowych elementów lotu, sterowanie położeniem
przestrzennym, stateczność, obciążenia konstrukcji w locie, wibracje oraz ich wpływ na konstrukcję
wiatrakowca, obciążenia konstrukcji w locie, mechanika ruchu wiatrakowca na ziemi i obciążenia jego
konstrukcji, przy układach podwozia z kołem przednim i ogonowym, specyficzne zagrożenia lotu wiatrakowca;
9) łączność: frazeologia radiotelefoniczna w języku polskim i angielskim, procedury radiotelefoniczne stosowane
przy próbach naziemnych radiostacji, nawiązywanie i prowadzenie łączności podczas lotu we wszystkich
klasach przestrzeni powietrznej, zezwolenia, instrukcje, ostrzeżenia i informacje, łączność w
niebezpieczeństwie i sytuacjach naglących, procedury postępowania w przypadku utraty łączności.
2.6.8.3. Umiejętności. Kandydat powinien wykazać podczas praktycznego egzaminu państwowego, że posiada
umiejętności w zakresie:
1) operacyjnego i nawigacyjnego przygotowania do lotu, oceny zdatności i obsługi naziemnej wiatrakowca;
2) wykonania procedur lotów w przestrzeni powietrznej przylotniskowej, zachowania środków ostrożności i
procedur antykolizyjnych;
3) pilotowania wiatrakowca według zewnętrznych punktów oceny położenia w locie z widocznością, podczas
wykonywania wszystkich manewrów normalnych, charakterystycznych dla wiatrakowca;
4) wykonania: startów i lądowań przy wietrze o kierunku i prędkości akceptowanej przez instrukcję użytkowania
śmigłowca w locie, operacji połączonych ze startem i lądowaniem na lądowiskach, stromego podejścia do
lądowania;
5) wykonania symulowanych lądowań przymusowych, postępowania w sytuacji symulowanej niesprawności
wyposażenia wiatrakowca i niesprawności silników, sterów, układów elektrycznych i hydraulicznych;
6) wykonania lotu wyłącznie według wskazań przyrządów, bez widoczności, obejmujące:
a) normalne manewry pilotażowe przy normalnym i ograniczonym zestawie przyrządów,
b) wyprowadzanie z nienormalnych położeń, także przy ograniczonym zestawie przyrządów,
c) nawigowanie z wykorzystaniem radionawigacji;
7) wykonania przelotu VFR w oparciu o zewnętrzne punkty orientacyjne, nawigowanie zliczeniowe i
radionawigację;
8) wykonania przylotu do lotniska i odlotu z lotniska kontrolowanego, przelotu VFR w ruchu lotniczym
kontrolowanym;
9) prowadzenia korespondencji radiotelefonicznej w języku polskim i angielskim w lotach VFR, w ruchu
lotniczym kontrolowanym i niekontrolowanym;
10) wykonywania lotów nocnych VFR.
2.6.8.3.1. Wymagania odnośnie do umiejętności wymienionych w ust. 2.6.8.3 pkt 6 mogą być ograniczone
przez Prezesa Urzędu, w zależności od wyposażenia w przyrządy wiatrakowców, które są użytkowane w Polsce.
2.6.8.4. Praktyka. Kandydat powinien wykazać, że wykonał co najmniej 150 godzin lotu na wiatrakowcu, w
tym co najmniej:
1) 50 godzin jako pilot dowódca wiatrakowca;
2) 10 godzin przelotu jako pilot dowódca wiatrakowca;
3) co najmniej 10 godzin lotu na dwusterze według wskazań przyrządów;
4) 10 godzin lotu w nocy, w tym nie mniej niż:
a) 5 godzin lotów szkoleniowych na dwusterze, w tym co najmniej 3 godziny przelotu,

41
b) 5 godzin lotów szkoleniowych samodzielnych, w tym co najmniej 3 godziny przelotu w nocy i 5
samodzielnych startów i lądowań z pełnym zatrzymaniem.
2.6.8.4.1. W celu spełnienia wymogu wykonania 150 godzin lotu na wiatrakowcu, wymienionego w ust.
2.6.8.4, kandydat może zaliczyć:
1) 100 godzin lotu na śmigłowcach, wykonane przez posiadacza licencji pilota śmigłowcowego zawodowego lub
liniowego albo 50 godzin lotu na samolotach, wykonane przez posiadacza licencji pilota samolotowego
zawodowego lub liniowego;
2) 50 godzin lotu na śmigłowcach, wykonane przez posiadacza licencji pilota śmigłowcowego turystycznego albo
20 godzin lotu na samolotach, wykonane przez posiadacza licencji pilota samolotowego turystycznego;
3) 10 godzin lotu na motoszybowcach turystycznych albo na szybowcach.
2.6.8.5. Uprawnienia lotnicze, które mogą być wpisane do licencji. Do licencji pilota wiatrakowcowego
zawodowego, po spełnieniu przez niego wymagań określonych dla tych uprawnień, mogą być wpisane uprawnienia:
1) instruktora wiatrakowcowego:
a) ograniczone klasy 2,
b) klasy 1.
2) pilota doświadczalnego klasy 3, 2 lub 1.
2.6.8.6. Uprawnienia posiadacza licencji. Posiadacz licencji pilota wiatrakowcowego zawodowego jest
uprawniony do:
1) korzystania z wszystkich uprawnień, wynikających z licencji pilota wiatrakowcowego turystycznego i
uprawnienia lotniczego do lotów nocnych VFR;
2) wykonywania za wynagrodzeniem czynności pilota dowódcy i drugiego pilota na wszystkich wiatrakowcach;
3) korzystania z innych ważnych uprawnień lotniczych wpisanych do jego licencji.
2.6.8.a. Licencja pilota sterowcowego turystycznego
2.6.8.a. 1. Szkolenie lotnicze. Kandydat powinien ukończyć oraz zaliczyć szkolenie teoretyczne i praktyczne w
ośrodku szkolenia lotniczego, potwierdzone odpowiednimi świadectwami.
2.6.8.a.2. Wiadomości. Kandydat powinien wykazać podczas teoretycznego egzaminu państwowego, że posiada
wiadomości w zakresie następujących przedmiotów:
1) prawo lotnicze: podstawy międzynarodowego i polskiego prawa lotniczego, przepisy licencjonowania odnoszące
się do licencji pilota sterowcowego turystycznego i uprawnień, które mogą zostać do niej wpisane, przepisy i
procedury ruchu lotniczego, służby i organy ruchu lotniczego;
2) wiedza ogólna o sterowcu: konstrukcje szkieletowe i miękkie, rodzaje powłok, mocowanie, konstrukcja i
wyposażenie kabiny, zespoły napędowe, systemy i instalacje sterowca, system napełniania i opróżniania powłoki
sterowca wykorzystującego gaz, właściwości fizyczne gazów używanych do napełniania sterowca, systemy
grzewcze sterowców na ogrzewane powietrze, przyrządy pokładowe i systemy kierowania lotem, podwozie, system
cumowniczy, środki bezpieczeństwa, ochrona przed skutkami zawilgocenia, nadmiernej wysokości lotu,
ograniczenia użytkowe sterowca, określone w instrukcji użytkowania w locie;
3) osiągi i planowanie lotów: obliczanie masy, zmian wyporu, balastowanie, wpływ masy, temperatury, wysokości i
wiatru na osiągi, wykorzystanie danych o osiągach i ograniczenia użytkowania, procedury awaryjne, planowanie
lotów i przelotów VFR;
4) człowiek: możliwości i ograniczenia: podstawowa wiedza o fizjologii i psychologii człowieka oraz wpływie
warunków lotu, w tym lotów długotrwałych i wysokościowych, chorób, higieny, medykamentów i środków
psychotropowych na wydolność psychofizyczną pilota, czynnik ludzki w lotnictwie;
5) meteorologia: stosowanie podstawowej meteorologii lotniczej, wykorzystywanie i procedury otrzymywania
informacji meteorologicznej, pomiar wysokości, niebezpieczne warunki pogodowe;
6) nawigacja: praktyczne aspekty nawigacji lotniczej i technik obliczeniowych; wykorzystywanie map lotniczych;
7) procedury operacyjne: przepisy międzynarodowe i krajowe dotyczące eksploatacji statków powietrznych,
poszukiwania i ratownictwa, badanie wypadków i incydentów lotniczych, procedury antyhałasowe, skutki
naruszenia przepisów lotniczych;
8) zasady lotu: podstawy aerodynamiki, stery aerodynamiczne i ich działanie, wyważenia masowe i aerodynamiczne
sterów, mechanizacja skrzydła, przeciągnięcie, korkociąg - unikanie, zapobieganie i wyprowadzanie, mechanika
lotu, stateczność i sterowność, obciążenia konstrukcji w locie, mechanika ruchu sterowca na ziemi i obciążenia jego
konstrukcji;
9) łączność radiotelefoniczna: frazeologia radiotelefoniczna w języku polskim i angielskim minimum na poziomie
operacyjnym (poziom 4), procedury radiotelefoniczne stosowane przy próbach naziemnych radiostacji,
nawiązywaniu łączności, w lotach nadlotniskowych i przelotach, zezwolenia, instrukcje, ostrzeżenia i informacje,
łączność w niebezpieczeństwie i sytuacjach naglących, procedury postępowania w przypadku utraty łączności.

42