Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o oznakowaniu i utrzymaniu wspólnej granicy na odcinkach lądowych i wodach granicznych oraz powołaniu Stałej Polsko - Niemieckiej Komisji Granicznej, podpisanej w Warszawie dnia 16 września 2004 roku

Rzeczpospolita Polska
i
Republika Federalna Niemiec


− realizując zasady i cele Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną
Niemiec o potwierdzeniu istniejącej między nimi granicy, z dnia 14 listopada 1990 roku
oraz Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym
sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, z dnia 17 czerwca 1991 roku,

− kierując się pragnieniem pogłębiania przyjaznej współpracy obu Umawiających się Stron,

− dążąc do utrzymywania w należytym stanie oznakowania przebiegu granicy polsko-
niemieckiej oraz do uregulowania spraw z tym związanych,
uzgodniły co następuje:

Rozdział I

Przebieg granicy

Artykuł l

1. Przebieg granicy na odcinkach lądowych i wodach granicznych określają umowy
wymienione w artykule l Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną
Niemiec o potwierdzeniu istniejącej między nimi granicy, z dnia 14 listopada 1990 roku wraz
z dokumentami określającymi przebieg granicy, zwanymi dalej „dokumentacją graniczną”.
2. Dokumentację graniczną stanowią:
1) opis protokolarny przebiegu granicy,
2) albumy map granicy,
3) album szkiców sieci geodezyjnej oraz pomiarów granicy,
4) albumy ortofotomap granicy,
5) zbiór protokołów znaków granicznych i pomocniczych znaków granicznych,
6) katalog współrzędnych znaków granicznych i punktów geodezyjnych,

zgodnie ze stanem obowiązującym w dniu podpisania Traktatu między Rzecząpospolitą
Polską a Republiką Federalną Niemiec o potwierdzeniu istniejącej między nimi granicy,
z dnia 14 listopada 1990 roku.

3. Granica rozgranicza terytoria obu Umawiających się Stron zarówno na powierzchni
ziemi jak i w kierunku linii pionowej w przestrzeni powietrznej i pod powierzchnią ziemi.
Zasada ta obowiązuje także w odniesieniu do przebiegu granicy we wszelkiego rodzaju
naziemnych i podziemnych budowlach oraz urządzeniach.

4. Wodami granicznymi w rozumieniu niniejszej Umowy są powierzchniowe wody
stojące i wody płynące, którymi przebiega granica lub które są przecinane granicą,
z wyjątkiem morza terytorialnego.

2

Artykuł 2

l. Granica nie zmienia swojego przebiegu:
1) na jej lądowych odcinkach,
2) na Zalewie Szczecińskim i Jeziorze Nowowarpieńskim, zwanymi dalej „wodami
wewnętrznymi”,
3) w miejscach, w których przecina wody stojące lub płynące.

2. W miejscach przechodzenia granicy z lądowych odcinków do granicznych wód
płynących i odwrotnie, kierunek przebiegu granicy nie zmienia się do miejsca przecięcia
z linią środkową (medianą) lub linią środkową głównego nurtu (talwegiem).

3. Granica, o której mowa w ustępie l, biegnie linią prostą pomiędzy znakami
granicznymi, pomocniczymi znakami granicznymi oraz nieoznakowanymi punktami
załamania granicy.

Artykuł 3

l. Granica na granicznych wodach płynących pokrywa się:

1) na wodach żeglownych z linią środkową głównego nurtu (talwegiem); przebieg granicy
zmienia się stosownie do naturalnych zmian talwegu,
2) na wodach nieżeglownych z linią środkową (medianą) pomiędzy obydwiema liniami
brzegowymi, określoną przy średnim stanie wody; w przypadku ich rozwidlenia granica
pokrywa się z linią środkową głównej odnogi; główną odnogą jest ta, która przy średnim
stanie wody wykazuje największy przepływ; przebieg granicy zmienia się stosownie do
naturalnych zmian konfiguracji brzegów.

2. Jeżeli na skutek naturalnych procesów na granicznych wodach płynących występują
znaczne zmiany linii środkowej głównego nurtu (talwegu) lub linii środkowej (mediany),
wówczas ustalony dotychczas przebieg granicy obowiązuje bez zmian do czasu, gdy
Umawiające się Strony nie uzgodnią innego przebiegu granicy.

Artykuł 4

Linię brzegową stanowi granica między gruntem pokrytym wodą a gruntem
przyległym do tej wody. Wyznacza ją linia przecięcia powierzchni lustra wody przy jej
średnim stanie z okresu wieloletniego z powierzchnią przyległego gruntu. Jeżeli nie jest
to możliwe, linię brzegową wyznacza linia stałego porostu roślin. W sytuacji, gdy wyżej
wymienione sposoby nie pozwalają na wyznaczenie linii brzegowej, ustala się jej przebieg
według uzgodnień ekspertów gospodarki wodnej Umawiających się Stron.

Rozdział II

Oznakowanie i utrzymanie granicy

Artykuł 5

W celu wykonywania zadań wynikających z niniejszej Umowy powołuje się Stałą

3
Polsko-Niemiecką Komisję Graniczną, zwaną dalej „Komisją Graniczną”. Skład i zasady
działania Komisji Granicznej określa rozdział III.

Artykuł 6

Umawiające się Strony zapewnią jednoznaczny, wyraźnie widoczny i geodezyjnie
określony przebieg granicy. Zobowiązują się utrzymywać znaki graniczne ustawione w celu
oznaczenia granicy w takim stanie, aby ich położenie, wygląd, wymiary, kolory i numeracja
były zgodne z dokumentacją graniczną.

Artykuł 7

l. Przebieg granicy oznakowany jest znakami granicznymi zgodnie
z obowiązującą dokumentacją graniczną.

2. Oznakowanie przebiegu granicy w sposób inny niż określony w dokumentacji
granicznej wymaga uzgodnienia przez Komisję Graniczną.

Artykuł 8

Umawiające się Strony przy oznakowaniu i utrzymaniu granicy przestrzegać będą
również zasad ochrony środowiska.

Artykuł 9

1. Umawiające się Strony podejmą działania w celu ochrony znaków granicznych
przed uszkodzeniem, zniszczeniem, bezprawnym przestawieniem oraz użytkowaniem
sprzecznym z ich przeznaczeniem.

2. W razie uszkodzenia, zniszczenia lub zaginięcia znaku granicznego, znak ten będzie
naprawiony lub odtworzony na koszt tej Umawiającej się Strony, która zgodnie z artykułem
10 sprawuje nad nim nadzór. Jeżeli szkoda wyrządzona została przez obywatela drugiej
Umawiającej się Strony, Strona ta ponosi koszty usunięcia szkody.

3. W razie uszkodzenia lub zniszczenia znaku granicznego w formie dalby,
znajdującego się na wodach wewnętrznych, spowodowanego siłą wyższą, koszty jego
naprawy lub odtworzenia ponoszone będą równomiernie przez obie Umawiające się Strony.

Artykuł 10

l. Każda z Umawiających się Stron sprawuje nadzór nad elementami znaków
granicznych znajdujących się na jej terytorium.

2. Nadzór nad znajdującymi się na linii granicy, na odcinku lądowym, elementami
znaków granicznych z numeracją nieparzystą sprawuje Strona polska, a z numeracją parzystą
Strona niemiecka.

3. Obsługę i nadzór nad znakami granicznymi znajdującymi się na wodach
wewnętrznych, Umawiające się Strony sprawują na przemian co pięć lat, zgodnie


4
z ustaleniami Komisji Granicznej.

4. Utrzymanie znaku granicznego na styku granic Rzeczypospolitej Polskiej,
Republiki Federalnej Niemiec i Republiki Czeskiej reguluje odrębne porozumienie.

Artykuł 11

1. Właściwe organy Umawiających się Stron współpracują zgodnie z postanowieniami
Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o współpracy
w dziedzinie gospodarki wodnej na wodach granicznych, z dnia 19 maja 1992 roku, mając na
celu utrzymanie wód granicznych w sposób zapewniający stabilny przebieg granicy.

2. W celu realizacji koncepcji technicznych dla utrzymania i regulacji wód
granicznych należy osiągnąć porozumienie z Komisją Graniczną.

Artykuł 12

Właściwe organy Umawiających się Stron utrzymują po obu stronach granicy pas
o szerokości pięciu metrów na odcinkach lądowych oraz kolistą przestrzeń o promieniu
jednego metra wokół znaków granicznych na odcinkach wodnych, oczyszczone z roślinności
utrudniającej widoczność. To postanowienie nie odnosi się do roślinności umacniającej brzegi
oraz do drzew i krzewów znajdujących się pod ochroną.

Artykuł 13

1. Umawiające się Strony przeprowadzą co dziesięć lat wspólną kontrolę
przebiegu i stanu oznakowania granicy w celu zapewnienia geodezyjnie określonego,
wyraźnie widocznego i odpowiednio oznakowanego jej przebiegu, zaktualizowania
obowiązującej dokumentacji granicznej, a także usunięcia stwierdzonych usterek.

2. Pierwsza wspólna kontrola, o której mowa w ustępie l, rozpocznie się nie później
niż dwa lata od daty wejścia w życie niniejszej Umowy.

Artykuł 14

W pasie o szerokości pięciu metrów od granicy lub brzegów granicznych wód
płynących nie wolno wznosić jakichkolwiek budowli, ogrodzeń lub innych urządzeń bez
uzgodnienia z właściwymi organami i porozumienia z Komisją Graniczną.

Artykuł 15

1. Właściwe organy każdej Umawiającej się Strony dokonują samodzielnej kontroli
stanu znaków granicznych i zapewnią realizację postanowień, o których mowa w artykułach
9, 10,12 i 14.

2. Komisja Graniczna przeprowadza kontrolę znaków granicznych nie rzadziej niż raz
na pięć lat.
Artykuł 16

1. W razie zaginięcia, zniszczenia lub uszkodzenia znaku granicznego lub jego

5
elementu, o naprawie lub odtworzeniu decyduje Komisja Graniczna zgodnie z artykułem
9 ustęp 2.

2. Na granicznych wodach płynących, przy odtwarzaniu lub ponownym
ustawianiu znaków granicznych uszkodzonych albo zniszczonych przez powódź lub pochód
lodów zezwala się na zmianę miejsc ich poprzedniego ustawienia. O zmianie miejsc
ustawienia znaków granicznych na tych odcinkach decyduje Komisja Graniczna.

3. Prace związane z naprawą elementów znaków granicznych mogą być
wykonane samodzielnie przez tę Umawiającą się Stronę, na terytorium której są one
ustawione, po uprzednim powiadomieniu Komisji Granicznej.

4. Dla każdego ustawionego w nowym miejscu znaku granicznego sporządza się
w terminie jednego miesiąca protokół znaku granicznego i inne dokumenty, zgodnie
z obowiązującą dokumentacją graniczną, które stają się częścią tej dokumentacji.

5. Komisja Graniczna może decydować o ustawieniu dodatkowych znaków
granicznych, nie zmieniając przebiegu granicy.

6. Dodatkowo ustawione znaki graniczne muszą być zgodne ze wzorami
ustalonymi w dokumentacji granicznej. W takim przypadku należy dla każdego z nich
sporządzić dokumenty graniczne zgodne z obowiązującą dokumentacją graniczną, które stają
się częścią tej dokumentacji.

7. Jeżeli właściwe organy jednej z Umawiających się Stron otrzymają informacje
o uszkodzonym lub zniszczonym znaku granicznym na terytorium drugiej Umawiającej się
Strony, zawiadomią o tym Komisję Graniczną.

Artykuł 17

W pasie o szerokości pięćdziesięciu metrów po obu stronach granicy, licząc od
granicy lub brzegów granicznych wód płynących, wykonywanie prac górniczych lub
archeologicznych dopuszczalne jest tylko za zgodą właściwych organów w porozumieniu
z Komisją Graniczną.

Artykuł 18

l. Właściciele i użytkownicy gruntów, budowli oraz urządzeń naziemnych
i podziemnych, znajdujących się na granicy lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie obowiązani
są umożliwiać wykonywanie prac związanych z pomiarem, oznakowaniem lub utrzymaniem
granicy. Zainteresowane osoby i organy ochrony granicy należy powiadomić o terminie
rozpoczęcia prac.

2. Prace, o których mowa w ustępie l, należy wykonywać z odpowiednim
uwzględnieniem interesów publicznych i prywatnych.

3. Jeżeli prace, o których mowa w ustępie l, spowodowały szkody, poszkodowanemu
przysługuje roszczenie o odszkodowanie zgodnie z prawem wewnętrznym każdej
z Umawiających się Stron.


6