Poselski projekt ustawy o ochronie przed nieuczciwymi praktykami w obrocie niektórymi złożonymi instrumentami finansowymi

Druk nr 1927

Warszawa, 4 marca 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o ochronie przed nieuczciwymi
praktykami w obrocie niektórymi
złożonymi instrumentami finansowymi.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Mieczysława Kasprzaka.


(-) Eugeniusz Grzeszczak; (-) Stanisław Kalemba; (-) Jarosław Kalinowski;
(-) Jan
Kamiński; (-)
Mieczysław Kasprzak;
(-) Ewa
Kierzkowska;
(-) Eugeniusz Kłopotek; (-) Mieczysław Marcin Łuczak; (-) Stanisław Olas;
(-) Andrzej Pałys; (-) Waldemar Pawlak; (-) Janusz Piechociński; (-) Józef
Racki; (-) Aleksander Sopliński; (-) Franciszek Jerzy Stefaniuk; (-) Wiesław
Woda; (-) Edward Wojtas; (-) Stanisław elichowski.
Projekt
USTAWA
z dnia ....................2009 r.

o ochronie przed nieuczciwymi praktykami w obrocie niektórymi złożonymi
instrumentami finansowymi

Art. 1. 1. Za nieuczciwe praktyki w obrocie złożonymi instrumentami finansowymi
uznaje się działania firmy inwestycyjnej lub banku, które są nieprofesjonalne oraz pozostają
w sprzeczności z dobrymi obyczajami oraz najlepiej pojętym interesem klienta, polegające
w szczególności na:
1) przekazywaniu podmiotowi, któremu oferowany jest instrument finansowy nierzetelnych
lub budzących wątpliwości informacji dotyczących oferowanych instrumentów finanso-
wych;
2) wprowadzeniu w błąd, w szczególności przez stosowanie w oferowanych instrumentach
finansowych niezrozumiałej terminologii, nie mającej odniesienia do charakteru oferowa-
nych instrumentów finansowych oraz rozbieżnej z powszechnie stosowaną w praktyce;
3) niedostarczeniu podmiotowi, któremu oferowany jest instrument finansowy komplekso-
wych informacji o:
a) banku lub firmie inwestycyjnej i usługach przez nie świadczonych,
b) instrumentach finansowych oraz proponowanych strategiach inwestycyjnych, w tym
o wytycznych oraz ostrzeżeniach o ryzyku związanym z inwestycjami w takie instru-
menty lub odnoszącym się do poszczególnych strategii inwestycyjnych,
c) podmiotach
realizujących zlecenia,
d) kosztach i opłatach;
4) nieuzyskaniu od podmiotu, któremu oferowany jest instrument finansowy niezbędnych
informacji dotyczących jego wiedzy i doświadczenia w dziedzinie inwestycji odpowied-
niej do określonego rodzaju produktu czy usługi, jego sytuacji finansowej oraz celów in-
westycyjnych, tak aby firma inwestycyjna lub bank mogły polecić temu podmiotowi od-
powiednie dla niego usługi inwestycyjne i instrumenty finansowe
- zwane dalej „nieuczciwymi praktykami”.
2. Kompleksowe informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3 powinny być skonstruowa-
ne w taki sposób, aby adresaci tych informacji mogli zrozumieć charakter oraz ryzyko zwią-

1
zane z określonym rodzajem oferowanego instrumentu finansowego, a co za tym idzie,
by mogli podjąć świadome decyzje inwestycyjne.
Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) instrumencie finansowym – rozumie się przez to papiery wartościowe a także niebędące
papierami wartościowymi:
a) tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
b) instrumenty rynku pieniężnego,
c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inneinstrumen-
ty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa
procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub
wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
d) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instru-
menty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez
rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru
jednej ze stron,
e) opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumen-
tem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są do-
puszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
f) niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym,
g) systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty
pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez
dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych
pochodnych instrumentów finansowych,
h) instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
i) kontrakty na różnicę,
j) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych
oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachto-
wych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycz-
nych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez
rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne in-
strumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz in-
nych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów fi-
nansowych;

2
2) firmie inwestycyjnej – rozumie się przez to firmę inwestycyjną, o której mowa art. 3
pkt
33 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
(Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.1));
3) banku - rozumie się przez to bank, o którym mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie in-
strumentami finansowymi;
4) umowie opcji walutowej kupna – rozumie się przez to umowę, w wyniku której jedna ze
stron (nabywca opcji) nabywa prawo kupna (opcja call) waluty opcji po określonej z góry
cenie i w określonym z góry czasie,
5) umowie opcji walutowej sprzedaży – rozumie się przez to umowę, w wyniku której jed-
na ze stron (nabywca opcji) nabywa prawo sprzedaży (opcja put) waluty opcji po określo-
nej z góry cenie i w określonym z góry czasie;
6) złożonej umowie opcji walutowych – rozumie się przez to umowę, w wyniku której jedna
ze stron tej umowy (nabywca opcji kupna) w wyniku zawarcia umowy opcji walutowej
kupna nabywa jednokrotne lub wielokrotne prawo kupna waluty opcji po określonej z gó-
ry cenie i w określonym z góry czasie w zamian za co druga ze stron tej umowy (nabywca
opcji sprzedaży) w wyniku zawarcia umowy opcji walutowej sprzedaży nabywa jedno-
krotne lub wielokrotne prawo sprzedaży waluty opcji po określonej z góry cenie i w okre-
ślonym z góry czasie, przy czym świadczenia stron złożonej umowy opcji walutowych są
ekwiwalentne na dzień zawarcia tej umowy;
7) asymetrycznej złożonej umowie o opcje walutowe – rozumie się przez to złożoną umowę
opcji walutowych, w wyniku której strony umowy zostały nierównomiernie obciążone ry-
zykiem, w ten sposób, że jedna strona ponosi ryzyko w ograniczonym zakresie a ryzyko
drugiej strony jest nieograniczone, w szczególności przez wprowadzenie do złożonej
umowy opcji walutowych postanowień, na mocy których umowa ta wygasa:
a) w przypadku osiągnięcia przez jedną ze stron tej umowy określonego zysku z tytułu
tej umowy, lub
b) w przypadku spadku kursu waluty opcji poniżej kursu waluty określonego w tej umo-
wie dla tego celu, lub
c) przed
upływem terminu na który została zawarta w przypadku jednokrotnego lub wie-
lokrotnego skorzystania przez nabywcę opcji sprzedaży z prawa sprzedaży waluty
opcji.

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 157, poz. 1119, z 2008 r.
Nr 171, poz. 1056 oraz z 2009 r. Nr 13, poz. 69.

3
Art. 3. Przepisy ustawy mają zastosowanie do asymetrycznych złożonych umów
o opcje walutowe, zawartych w na skutek nieuczciwych praktyk firmy inwestycyjnej lub ban-
ku, zawartych po dniu 31 października 2007 r.
Art. 4. 1. W terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy strona umowy, o której
mowa w art. 3, może oświadczyć, że skorzysta z przepisów ustawy. Oświadczenie składa się
drugiej stronie umowy w formie pisemnej, pod rygorem nieważności.
2. Z chwilą złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, wstrzymuje się wykonanie
asymetrycznej złożonej umowy o opcje walutowe.
Art. 5. 1. Strony asymetrycznej złożonej umowy o opcje walutowe, jeżeli jedna z nich
złożyła oświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 1, zobowiązane są do:
1) podjęcia negocjacji zmierzających do zawarcia ugody w sprawie zmiany postanowień tej
umowy, w szczególności wprowadzenia:
a)
postanowień, na mocy których umowa ta wygasa w przypadku osiągnięcia przez któ-
rąkolwiek ze stron tej umowy określonego zysku z tytułu tej umowy, lub
b) postanowień, na mocy których umowa ta wygasa w przypadku wzrostu kursu waluty
opcji powyżej określonego kursu waluty, lub
c) postanowień, na mocy których umowa ta wygasa przed upływem terminu, na który
została zawarta w przypadku jednokrotnego lub wielokrotnego skorzystania przez na-
bywcę opcji z prawa kupna waluty opcji, lub
d) postanowień umownych ograniczających wysokość zobowiązań wynikających z zawar-
tej asymetrycznej umowy o opcje walutowe do wysokości odsetek maksymalnych,
o których mowa w art. 359 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
(Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.2)), przy czym za podstawę określenia wysokości
należnych odsetek uznaje się kurs waluty, w chwili realizacji opcji, lub

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122,
z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99,
z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464
i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509,
z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz.
272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758,
z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191,
z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984
i Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151, z 2004 r.
Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804 i Nr 281, poz. 2783, z 2005 r. Nr 48,
poz. 462, Nr 157, poz. 1316 i Nr 172, poz. 1438, z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 164, poz. 1166, z 2007 r. Nr 80,
poz. 538, Nr 82, poz. 557 i Nr 181, poz. 1287 oraz z 2008 r. Nr 116, poz. 731, Nr 163, poz. 1012, Nr 220,
poz. 1425 i 1431 i Nr 228, poz. 1506.

4