Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

Druk nr 1925

Warszawa, 20 kwietnia 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-54-09



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy


-
o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw.

Projekty aktów wykonawczych zostaną przekazane niezwłocznie po
zakończeniu prac nad ich przygotowaniem.
W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister
Sprawiedliwości.


(-) Donald Tusk
Projekt

U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw1)

Art. 1. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U.
Nr 43, poz. 296, z późn. zm.2)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 89 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do
akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa.
Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także radca Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych
dokumentów wykazujących ich umocowanie. Sąd może w razie wątpliwości zażądać
urzędowego poświadczenia podpisu strony lub odpisu złożonego dokumentu.”;
2) art. 117 otrzymuje brzmienie:
„Art. 117. § 1. Strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub części,
może domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego.
§ 2. Osoba fizyczna, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać
ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli złoży oświadczenie, że nie jest w stanie
ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania
koniecznego dla siebie i rodziny.
§ 3. Osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna, której ustawa przyznaje zdolność
sądową, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać ustanowienia
adwokata lub radcy prawnego, jeżeli wykaże, że nie ma dostatecznych środków na
poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
§ 4. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego strona zgłasza wraz
z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno, na piśmie lub ustnie do
protokołu, w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Osoba fizyczna,
która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może złożyć wniosek


o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym właściwym ze względu na
miejsce swego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła ten wniosek sądowi właściwemu.
§ 5. Sąd uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie
uzna za potrzebny.
§ 6. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgłoszony po raz
pierwszy w postępowaniu apelacyjnym, kasacyjnym lub postępowaniu ze skargi o stwier-
dzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sąd przekazuje do rozpoznania
sądowi pierwszej instancji, chyba że uzna wniosek za uzasadniony.”;
3) po art. 117 dodaje się art. 1171 – 1173 w brzmieniu:
„Art. 1171. § 1. Osoba fizyczna dołącza do wniosku o ustanowienie adwokata lub
radcy prawnego oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie rodzinnym,
majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Oświadczenie sporządza się według ustalonego
wzoru. Jeżeli wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego składany jest łącznie
z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, osoba fizyczna dołącza tylko jedno
oświadczenie.
§ 2. Sąd może odebrać od osoby fizycznej przyrzeczenie o treści: „ wiadomy
znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone przeze mnie
oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe
i rzetelne”. Przed odebraniem przyrzeczenia poucza się stronę ubiegającą się o ustanowienie
adwokata lub radcy prawnego o treści art. 120 § 4.
§ 3. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego złożony przez stronę
reprezentowaną przez adwokata lub radcę prawnego bez dołączenia oświadczenia, o którym
mowa w § 1, przewodniczący zwraca bez wzywania do uzupełnienia braków.
§ 4. W razie złożenia wniosku ustnie do protokołu, oświadczenie, o którym mowa
w § 1, może być złożone także do protokołu.
§ 5. Przepisów § 1 – 4 nie stosuje się, jeżeli wniosek składa strona, o której mowa
w art. 117 § 1.
§ 6. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór oświadczenia
o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, o którym mowa w § 1,
a także sposób udostępniania osobom fizycznym wzoru druków tych oświadczeń, mając na
względzie umożliwienie stronie złożenia jednego oświadczenia w razie składania wniosku

2
o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów
sądowych i komunikatywność niezbędnych pouczeń dla stron co do sposobu wypełnienia,
skutków niezłożenia oraz złożenia nieprawdziwego oświadczenia.
Art. 1172. § 1. W razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego strona nie może ponownie domagać się ustanowienia adwokata lub radcy
prawnego, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego
wniosku.
§ 2. Ponowny wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na tych
samych okolicznościach, podlega odrzuceniu. Na postanowienie o odrzuceniu wniosku nie
przysługuje zażalenie.
Art. 1173. § 1. O wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do
właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych.
§ 2. Właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych,
wyznacza adwokata lub radcę prawnego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie
tygodnia, zawiadamiając o tym sąd. W zawiadomieniu właściwa okręgowa rada adwokacka
lub rada okręgowej izby radców prawnych wskazuje imię i nazwisko wyznaczonego
adwokata lub radcy prawnego oraz jego adres do doręczeń.
§ 3. Jeżeli strona we wniosku wskazała adwokata lub radcę prawnego, właściwa
okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, w miarę możliwości
i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem lub radcą prawnym, wyznaczy adwokata lub
radcę prawnego wskazanego przez stronę.”;
4) art. 118 i 119 otrzymują brzmienie:
„Art. 118. § 1. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest
równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego.
§ 2. Adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd jest obowiązany zastępować
stronę do prawomocnego zakończenia postępowania, chyba że z postanowienia sądu wynika,
iż obowiązek zastępowania strony ustaje wcześniej.
§ 3. Z ważnych przyczyn adwokat lub radca prawny może wnosić o zwolnienie od
obowiązku zastępowania strony w procesie. Sąd, zwalniając adwokata lub radcę prawnego,
zwraca się jednocześnie do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby

3
radców prawnych o wyznaczenie innego adwokata lub radcy prawnego. Przepis art. 1173 § 2
stosuje się odpowiednio.
§ 4. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd ma podjąć czynności
poza siedzibą sądu orzekającego, sąd, na uzasadniony wniosek ustanowionego adwokata lub
radcy prawnego, zwróci się w razie potrzeby do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub
rady okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego z innej
miejscowości. Przepis art. 1173 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 5. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony w związku z postępowaniem
kasacyjnym lub postępowaniem ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, nie stwierdza podstaw do wniesienia skargi, jest obowiązany
niezwłocznie zawiadomić na piśmie o tym stronę oraz sąd, nie później niż w terminie dwóch
tygodni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu. Do zawiadomienia adwokat lub radca
prawny dołącza sporządzoną przez siebie opinię o braku podstaw do wniesienia skargi.
§ 6. Jeżeli opinia, o której mowa w § 5, nie została sporządzona z zachowaniem zasad
należytej staranności, sąd zawiadamia o tym właściwy organ samorządu zawodowego, do
którego należy adwokat lub radca prawny. W takim przypadku właściwa okręgowa rada
adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych wyznaczy innego adwokata lub radcę
prawnego. Przepis art. 1173 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 119. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wygasa ze śmiercią strony,
która je uzyskała. Jednakże na zasadzie tego ustanowienia adwokat lub radca prawny strony
podejmuje czynności niecierpiące zwłoki.”;
5) po art. 119 dodaje się art. 1191 w brzmieniu:
„Art. 1191. Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie
okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do
rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się ustanowienia lub zastępowanej
przez ustanowionego adwokata lub radcę prawnego.”;
6) w art. 123 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Postanowienie o ustanowieniu, odmowie ustanowienia i cofnięciu ustanowienia
adwokata lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę i nałożeniu na stronę obowiązku
uiszczenia ich wynagrodzenia, sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie

4