Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych, ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw

Druk nr 1739

Warszawa, 12 lutego 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o partiach
politycznych, ustawy o wyborze
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy -
Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad
powiatów i sejmików województw.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego.


(-) Romuald
Ajchler;
(-) Anna
Bańkowska; (-) Anita Błochowiak;
(-) Eugeniusz Czykwin; (-) Tomasz Garbowski; (-)
Witold Gintowt-
Dziewałtowski; (-) Tomasz Kamiński; (-) Witold Klepacz; (-) Jan
Kochanowski; (-) Wacław Martyniuk; (-) Jarosław Matwiejuk; (-) Krzysztof
Matyjaszczyk; (-) Tadeusz Motowidło; (-) Artur Ostrowski; (-) Stanisław
Stec; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Ryszard Zbrzyzny.

Projekt
USTAWA
z dnia 2009 r.

o zmianie ustawy o partiach politycznych, ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospoli-
tej Polskiej, ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin,
rad powiatów i sejmików województw


Art. 1
W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. Nr 79, poz. 857 z
późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 28 dodaje się ust. 7 w brzmieniu:

„7. rodki finansowe pochodzące z subwencji, w tym także pozyskane w
sposób określony w art. 24 ust 4 punkt 1 i 2, mogą być wykorzystywa-
ne na płatne reklamy i audycje telewizyjne lub radiowe partii politycz-
nych oraz na płatne ogłoszenia i reklamy prasowe tylko i wyłącznie za
pośrednictwem Funduszu Wyborczego partii politycznej i na zasadach
określonych dla wydatkowania środków z tego funduszu. rodki te nie
mogą być także przeznaczane na propagowanie statutowej działalności
partii za pomocą plakatów i haseł, których powierzchnia przekracza 2
m2.”;

2) w art. 29:

a) dodaje
się ust. 1a w brzmieniu:

„1a. W 2009 roku i 2010 roku wysokość rocznej subwencji, o której mowa w
art. 28, dla danej partii politycznej albo koalicji wyborczej ustala się na
zasadzie stopniowej degresji proporcjonalnie do łącznej liczby głosów
ważnych oddanych na listy okręgowe kandydatów na posłów tej partii
albo koalicji wyborczej, w rozbiciu na liczby głosów odpowiadające
poszczególnym przedziałom określonym w procentach, według nastę-
pującego wzoru:
S = W1 x M1 + W2 x M2 + W3 x M3 + W4 x M4 + W5 x M5 + W6 x M6
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
S
- kwotę rocznej subwencji,
W1-6 - liczby głosów kolejno obliczane dla każdego wiersza poniższej
tabeli, podane odrębnie w wyniku rozbicia łącznej liczby gło-
sów ważnych oddanych w skali kraju łącznie na listy okręgowe
kandydatów na posłów danej partii politycznej albo koalicji wy-

borczej, odpowiednio do wyznaczonego w procentach przedzia-
łu,
M1-6 - wysokość kwoty w złotych dla kolejnych wierszy poniższej ta-
beli:

Wiersz Głosy ważne oddane w całym kraju łącznie na Wysokość kwoty za
listy okręgowe kandydatów na posłów danej jeden głos (M)
partii politycznej albo koalicji wyborczej w
rozbiciu odpowiednio dla każdego przedziału

Procent Liczba
głosów (W)


1 do
5%
10 złotych
2 Powyżej 5% do 10%

7 złotych 50 groszy
3 Powyżej 10% do 15%

6 złotych 50 groszy
4 Powyżej 15% do 20%

1 złoty
5 Powyżej 20% do 30%

50 groszy
6 Powyżej 30%

25 groszy

b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Roczna subwencja, w kwocie ustalonej na podstawie ust. 1-2 i art. 28, jest
każdego roku w okresie kadencji Sejmu wypłacana danej partii poli-
tycznej w czterech równych kwartalnych ratach, z zastrzeżeniem art.
32.”;

c) w ust. 6 wyrazy „o których mowa w ust. 1” zastępuje się wyrazami „o których
mowa w ust. 1 i 2”

3) art. 30 ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:

„3. Partia polityczna, która otrzymuje subwencję, przekazuje od 10 do 20%
subwencji na Fundusz Ekspercki.
4. rodki finansowe zgromadzone w ramach Funduszu Eksperckiego mogą
być wykorzystywane na finansowanie ekspertyz prawnych, politycz-
nych, socjologicznych i społeczno-ekonomicznych. Finansowanie eks-
pertyz może odbywać się drogą umów i porozumień zawieranych przez
partię polityczną z wyspecjalizowanymi organizacjami oraz instytu-
cjami. rodki Funduszu Eksperckiego mogą być również przeznaczone
na finansowanie działalności wydawniczo-edukacyjnej związanej z
działalnością statutową partii politycznej.”.

Art. 2
W ustawie z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej i Senatu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2007 r. Nr 190, poz. 1360 ze
zm.) dodaje się art. 89 ust. 3 w brzmieniu:

„3. Zabrania się umieszczania plakatów i haseł wyborczych o powierzchni
większej niż 2 m2.”.
Art. 3
W ustawie z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544 z późn. zm.) art. 78a otrzymuje brzmienie:

„Art. 78a. Materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenia od kogo po-
chodzą. Zabrania się umieszczania plakatów i haseł wyborczych o po-
wierzchni większej niż 2 m2.”.

Art. 4
W ustawie z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i
sejmików i województw (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1547 z późn. zm.) w art. 70 dodaje się
ust. 3 w brzmieniu:

„3. Zabrania się umieszczania plakatów i haseł wyborczych o powierzchni
większej niż 2 m2.”.

Art. 5
Dodany niniejszą nowelizacją przepis art. 28 ust. 7 ustawy, o której mowa w art. 1, nie
narusza postanowień umów zawartych przez partię polityczną przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy do czasu ich wygaśnięcia.

Art. 6

Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.


Uzasadnienie

Przedłożony projekt ustawy ma charakter incydentalny. Wychodzi naprzeciw toczonej
dyskusji o potrzebach oszczędności budżetowych w reakcji na kryzys finansowy. Partie poli-
tyczne nie mogą pozostać zwolnione z obowiązku oszczędzania. Jednocześnie nie można cał-
kowicie zlikwidować, czy też zawiesić finansowania partii politycznych ze środków publicz-
nych.
Takie działanie osłabiałoby podstawy demokratycznych procedur i jednocześnie groziłoby
powrotem do zjawisk kapitalizmu politycznego i politycznej korupcji.
W przeszłości wystąpiła już raz potrzeba ograniczenia wielkości środków publicznych
przekazywanych partiom politycznym. W 2001 roku Sejm RP na wniosek rządu przyjął usta-
wę czasowo zmniejszającą subwencję przeznaczana na finansowanie partii. Zaproponowana
w art. 1 pkt 1 zmiana odwołuje się do tamtej regulacji. Intencją było zapewnienie progresyw-
nej skali zmian w finansowaniu, tak, aby partie otrzymujące niższe subwencje traciły propor-
cjonalnie mniej środków. Zasada ta pozwoli zapewnić wszystkim objętym finansowaniem
partiom odpowiednie środki na działalność, jednocześnie pozostawia będące konsekwencją
wyniku wyborczego, zróżnicowanie w finansowaniu poszczególnych partii.
Dla zachowania właściwych proporcji konieczne okazało się wprowadzenie w miejsce
przedziału procentowego obejmującego głosy powyżej 10% do 20%, dwóch nowych prze-
działów procentowych: powyżej 10% do 15% oraz powyżej 15% do 20%. Przy zastosowaniu
kwot zaproponowanych w nowej tabeli w latach 2009 i 2010 poszczególne partie otrzymywa-
łyby: Polskie Stronnictwo Ludowe - 93% dotychczasowych środków, koalicja Lewica i De-
mokraci - 89%, Prawo i Sprawiedliwość - 59%, Platforma Obywatelska - 56%. Rocznie bu-
dżet państwa zaoszczędziłby na tej zmianie ponad 34 miliony 100 tysięcy złotych. Koszty
budżetowe subwencjonowania partii zmniejszyłoby się z blisko 107 milionów złotych do nie-
spełna 73 milionów, tj. o ponad 30%.
Jednocześnie nowelizacja wprowadza dodatkowe, nie incydentalne, rygory związane z
wydatkowaniem przez partie polityczne środków pochodzących z subwencji budżetowych.
Art. 1 punkt 2 wprowadza zasadę, iż środki finansowe pochodzące z subwencji mogą być
przeznaczana na płatne reklamy i audycje telewizyjne lub radiowe partii politycznych oraz na
płatne ogłoszenia i reklamy prasowe tylko i wyłącznie za pośrednictwem Funduszu Wy-
borczego partii politycznej i na zasadach określonych dla wydatkowania środków z tego fun-
duszu. Oznacza to, iż przed rozpisaniem wyborów i uruchomieniem kalendarza wyborczego,
partie mogą prowadzić tego tupu działalność tylko wtedy, gdy finansowana będzie z innych
źródeł niż subwencja budżetowa lub środki pośrednio z niej pochodzące, a uzyskane z lokat,
oprocentowania rachunków oraz obrotu obligacjami lub bonami skarbowymi Skarbu Państwa.
Jeśli obecnie któraś z partii wykorzystuje środki z subwencji na tego typu działalność,
to nie naruszałaby tej ustawy do czasu wygaśnięcia już zawartych umów.
Wprowadza się także zakaz propagowania działalności partii politycznej za pomocą
plakatów i haseł o powierzchni większej niż 2 m2. Zakaz ten dotyczy także czasu kampanii
wyborczych, czemu służą zmiany zaproponowane w art. 1 pkt 1, art. 2, art. 3 i art. 4 projektu.
W art. 1 pkt 3 proponuje się zamiany w dystrybucji środków Funduszu Wyborczego
partii politycznej. Proponuje się zwiększenie odpisu z otrzymywanej subwencji na rzecz Fun-
duszu Eksperckiego do kwot stanowiących od 10% do 20% otrzymywanej subwencji.
Po drugie, proponuje się, aby wykorzystywanie środków z Funduszu Eksperckiego
mogło odbywać się na podstawie porozumień lub umów z wyspecjalizowanymi organizacja-
mi i instytucjami. Ta zmiana ma na celu pomoc w powstawaniu i rozwoju ośrodków anali-