Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze

innymi prokuratorami do prowadzenia postępowań przygotowawczych, a tym samym
do przyspieszenia tych postępowań;
3) wyrównania praw prokuratury i obrony w zakresie informowania opinii publicznej o
ustaleniach śledztw i dochodzeń, w okresie przed przekazaniem sprawy do rozstrzy-
gnięcia przez niezawisły sąd;
4) wzmocnienia niezależności prokuratora prowadzącego sprawę i uczynienia go odpo-
wiedzialnym za podjęte decyzje procesowe.

Aktualny stan prawny, wedle którego Prokuratorem Generalnym jest Minister Sprawie-
dliwości, nie wynika z żadnej normy konstytucyjnej. To, że „funkcję Prokuratora Generalne-
go sprawuje Minister Sprawiedliwości” stanowi art. 1 ust. 2 ustawy o prokuraturze. Zatem
rozdzielenie tej funkcji wymaga zmiany tego przepisu. Kolejne zaproponowane zmiany prze-
pisów ustawy są jedynie konsekwencją tej zmiany.
Przeciwnicy rozdzielenia funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości
podnoszą, jako argument, że zgodnie z Konstytucją to rząd jest odpowiedzialny m.in. za za-
pewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz porządek publiczny, a zatem rozdzie-
lenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego pozbawiłoby rząd tak istot-
nego narzędzia, jakim jest prokuratura.
Nie jest to zarzut słuszny. Konstytucja w art. 146 ust. 4 pkt. 7 stanowi, że Rada Mini-
strów, „zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa i porządek publiczny”. Jednak tenże
przepis (art. 146 ust. 4) stanowi wyraźnie, że Rada Ministrów zapewnia to bezpieczeństwo i
porządek na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach. Zadania w zakresie ochrony
bezpieczeństwa i porządku, Rada Ministrów nie wykonuje jedynie poprzez Ministra Sprawie-
dliwości, ale także poprzez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji i nadzorowane
przez niego urzędy centralne (Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży
Granicznej, BOR), a także poprzez szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
W odniesieniu do uprawnień Ministra Sprawiedliwości w powyższym zakresie, pro-
jekt nowelizacji nie pozbawia go wpływu na prokuraturę, a jedynie kompetencje te nieco ina-
czej określa. Wedle projektu, Minister Sprawiedliwości określa zasady i kierunki realizacji
polityki kryminalnej państwa i daje ogólne wytyczne dotyczące pracy prokuratury (art. 2 ust.
2).
Minister Sprawiedliwości (podobnie jak Prezydent, czy Prezydium Sejmu) może w
każdym czasie żądać od Prokuratora Generalnego przedstawienia na posiedzeniu Sejmu
sprawozdania z działań prokuratury lub informacji, w tym na temat zagrożeń przestępczością
i innymi zjawiskami patologii społecznej (art. 2a ust. 2). Ma także prawo opiniować takie
sprawozdania dla Sejmu (art. 2 a ust. 3).
Minister Sprawiedliwości ma udział w opiniowaniu kandydata na stanowisko Prokura-
tora Generalnego ( art. 10 a ust. 2), powołuje i odwołuje – na wniosek Prokuratora General-
nego – zastępców Prokuratora Generalnego (art. 10e ust. 1), a także Naczelnego Prokuratora
Wojskowego (art. 10 e ust. 2).
Minister Sprawiedliwości nadaje, w formie zarządzenia statut Prokuraturze Generalnej
(art.4). Tak więc, wpływ Ministra Sprawiedliwości na działalność prokuratury pozostaje du-
ży, choć przenosi się na wyższy poziom ogólności. W szczególności Minister Sprawiedliwo-
ści, wedle projektu, nie ma wpływu na bieżącą działalność prokuratury, ani tym bardziej na
postępowanie w konkretnych sprawach.
Likwidacji ulega Prokuratura Krajowa i prokuratury apelacyjne, a w ich miejsce two-
rzy się Prokuraturę Generalną. Prokurator Generalny jest powoływany na 7 letnią kadencję
przez Prezydenta RP spośród 3 kandydatów wskazanych przez I Prezesa Sądu Najwyższego
spośród sędziów Izby karnej Sądu Najwyższego, sędziów wydziałów karnych Sądów Apela-
cyjnych lub Prokuratorów Prokuratury Generalnej po zasięgnięciu opinii Prezesa Izby Karnej

20
Sądu Najwyższego, prezesów sądów apelacyjnych oraz zgromadzenia prokuratorów Prokura-
tury Generalnej z udziałem prokuratorów okręgowych kierujących prokuraturami okręgowy-
mi. Zgodnie z tą propozycją, Prokuratorem Generalnym może zostać wyłącznie osoba o du-
żym doświadczeniu prawniczym w sprawach karnych.
W chwili powoływania pierwszego Prokuratora Generalnego, nie będzie jeszcze Pro-
kuratury Generalnej, a zatem grono, z którego będą dobierani kandydaci na stanowisko Pro-
kuratora Generalnego będzie zawężone jedynie do sędziów Izby Karnej Sądu Najwyższego i
sędziów wydziałów karnych sądów apelacyjnych. Fakt, że pierwszym powołanym Prokurato-
rem Generalnym będzie sędzia, ma szczególny walor, zwłaszcza w aktualnej sytuacji, w jakiej
znalazła się – upolityczniona znacznie w ciągu ostatnich 2 lat – prokuratura. Zwierzchnikiem
prokuratury zostanie bowiem osoba która z racji orzekania, jako sędzia ma mocny nawyk
niezawisłości. Istnieje zatem szansa, że osoba taka odizoluje całą prokuraturę od wpływów
politycznych i przywróci w prokuraturze normalność.
Zgodnie z propozycją, Prokurator Generalny powoływany będzie na długą, 7-letnią
kadencję. Grono z którego dobierani są kandydaci na to stanowisko, a także sam proces kon-
sultowania i opiniowania ich kandydatur, gwarantować powinno, że Prokuratorem General-
nym zostać może wyłącznie osoba o najwyższych kwalifikacjach zawodowych, intelektual-
nych i moralnych.
Dodatkowym zabezpieczeniem niezależności Prokuratora Generalnego od czynników
politycznych jest rozwiązanie zakładające brak możliwości powtórzenia kadencji.
Odwołanie Prokuratora Generalnego przed upływem kadencji będzie możliwe tylko
wyjątkowo, w ściśle określonych przypadkach i przy zastosowaniu określonego trybu.
Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w
zakresie swego urzędowania, Prokurator Generalny będzie ponosił odpowiedzialność przed
Trybunałem Stanu.

Prokuratura Generalna, która zastąpi dotychczasową Prokuraturę Krajową i prokuratu-
ry apelacyjne, ma określoną przez ustawę liczbę stanowisk prokuratorskich. W założeniu, ma
to zabezpieczyć przed zbędnym i niekontrolowanym rozrostem tej instytucji.
Na stanowiska prokuratorów Prokuratury Generalnej mogą być powołani prokuratorzy
spośród prokuratorów znajdujących się w dyspozycji Prokuratora Generalnego (tj. byli proku-
ratorzy Prokuratury Krajowej i prokuratur apelacyjnych), a także spośród prokuratorów pro-
kuratur okręgowych spełniający wymogi określone w art. 14a ust. 1.
Prokuratorzy b. Prokuratury Krajowej i b. prokuratur apelacyjnych, którzy nie zostaną
powołani na stanowiska prokuratorów Prokuratury Generalnej mogą ubiegać się o powołanie
na stanowisko prokuratora Prokuratury Okręgowej (zachowując – w razie powołania – do-
tychczasowe uposażenie) lub przejść w stan spoczynku, o ile mają do tego uprawnienia. Po-
zostali, zostaną zwolnieni ze służby, co oczywiście nie zamknie im drogi do innych zawodów
prawniczych (np. adwokata, czy radcy prawnego).
Projekt nie został poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust. Regulaminu
Sejmu, jest zgodny z prawem Unii Europejskiej i nie spowoduje dodatkowych obciążeń dla
budżetu państwa.


21
Warszawa, 29 listopada 2007 r.
BAS-WAEM-299/07



Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze (przedstawiciel wnioskodawców:
poseł Jan Widacki)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. Nr 23, poz. 398, ze
zmianami) sporządza się następującą opinię:


1.
Przedmiot projektu ustawy
Przedstawiony projekt przewiduje zmianę ustawy z dnia 20 czerwca
1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206, ze zmianami). Projekt
dotyczy m.in.: rozdzielenia funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra
Sprawiedliwości, kompetencji oraz zasad powoływania i odwoływania
Prokuratora Generalnego i jego zastępców, struktury organizacyjnej
prokuratury. Projekt zawiera przepisy przejściowe.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem ustawy
Prawo Unii Europejskiej nie zawiera przepisów regulujących
zagadnienia będące przedmiotem projektu ustawy.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu nie należą do materii regulacji prawa UE.

2
4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze nie jest
objęty prawem Unii Europejskiej.


Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych



Michał Królikowski









Deskryptory Bazy REX: prokuratura, prokuratorzy, projekt ustawy, Unia Europejska
Warszawa, 29 listopada 2007 r.
BAS-WAEM-300/07


Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy
poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Jan Widacki) jest projektem ustawy wykonującej
prawo Unii Europejskiej


Przedstawiony projekt przewiduje zmianę ustawy z dnia 20 czerwca
1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206, ze zmianami). Projekt
dotyczy m.in.: rozdzielenia funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra
Sprawiedliwości, kompetencji oraz zasad powoływania i odwoływania
Prokuratora Generalnego i jego zastępców, struktury organizacyjnej
prokuratury. Projekt zawiera przepisy przejściowe.
Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze nie jest projektem
ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.


Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski

Deskryptory Bazy REX: prokuratura, prokuratorzy, projekt ustawy, Unia Europejska