Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze

42) w art. 94a i 94b ust. 1 wyrazy „Prokurator apelacyjny, na wniosek prokuratora okrę-
gowego” zastępuje się wyrazami „Prokurator okręgowy, na wniosek prokuratora re-
jonowego”;

43) w art. 94b ust. 2 wyraz „apelacyjnego” zastępuje się wyrazem „okręgowego”;


44) art. 97 otrzymuje brzmienie:


„Art. 97
Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Prokuratorem Generalnym, w
drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady i tryb mianowania,
zmiany warunków pracy oraz rozwiązywania stosunku pracy, a także szcze-
gółowe obowiązki związane z zajmowaniem stanowiska aplikanta, organiza-
cję aplikacji prokuratorskiej, zakres egzaminu prokuratorskiego, skład komi-
sji egzaminacyjnej, sposób powoływania jej członków, wysokość ich wyna-
grodzenia i postępowanie komisji egzaminacyjnej, a dla wojskowych jedno-
stek organizacyjnych prokuratury - Minister Sprawiedliwości w porozumie-
niu z Ministrem Obrony Narodowej i Prokuratorem Generalnym.”;

45) w art. 100a:

a) w ust. 4 wyraz „Krajowej” zastępuje się wyrazem „Generalnej”;

b) w ust. 9 po wyrazach „Minister Sprawiedliwości” dodaje się wyrazy
„ w porozumieniu z Prokuratorem Generalnym”;

c) ust. 10 otrzymuje brzmienie:

„10. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Prokuratorem Ge-
neralnym określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wynagro-
dzenia asystentów prokuratorów, uwzględniając poziom wyna-
grodzeń prokuratorów i urzędników prokuratur oraz zasadę róż-
nicowania wynagrodzenia asystentów prokuratorów w zależno-
ści od tego, czy zatrudnieni są w prokuraturze rejonowej czy
okręgowej.”;


d) w ust. 13 wyraz „Krajowej” zastępuje się wyrazem „Generalnej”;

46) w art. 100b ust. 2 po wyrazach „Minister Sprawiedliwości” dodaje się wyrazy „w
porozumieniu z Prokuratorem Generalnym”;

47) w art. 100c:

a) w ust. 7 po wyrazach „Minister Sprawiedliwości” dodaje się wyrazy
„w porozumieniu z Prokuratorem Generalnym”;


15
b) po wyrazach „w porozumieniu z” dodaje się wyrazy „Prokuratorem
Generalnym i”;

48) w art. 108 ust. 3 po wyrazach „Ministrem Sprawiedliwości” dodaje się wyrazy „i
Prokuratorem Generalnym”;

49) w art. 109 ust. 1 po wyrazach „Prokuratorowi Generalnemu” dodaje się wyrazy „ ,
Ministrowi Sprawiedliwości”;

50) w art. 115 ust. 5 po wyrazach „Ministrem Obrony Narodowej” dodaje się wyrazy „i
Prokuratorem Generalnym”;

51) w art. 116:

a) w ust. 2 pkt 1 i ust. 3 wyraz „Krajowej” zastępuje się wyrazem „Ge-
neralnej”;

b) w ust. 6 po wyrazach „Rada Ministrów” dodaje się wyrazy „w
uzgodnieniu z Prokuratorem Generalnym”.


Art. 2
1. Pierwszego powołania Prokuratora Generalnego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
dokonuje w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, z zastrzeże-
niem ust. 2.
2. Kandydaci na urząd Prokuratora Generalnego są przedstawiani Prezydentowi RP przez
Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego spośród sędziów Izby Karnej Sądu Najwyższe-
go i sędziów wydziałów karnych sądów apelacyjnych, po zasięgnięciu opinii Ministra
Sprawiedliwości, Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracami Izby Karnej Sądu
Najwyższego, prezesów sądów apelacyjnych oraz przewodniczących zgromadzeń pro-
kuratorów działających w prokuraturach apelacyjnych na podstawie dotychczasowych
przepisów.
3. Do czasu powołania Prokuratora Generalnego i zastępców Prokuratora Generalnego,
jego zadania wykonują Minister Sprawiedliwości i dotychczasowi zastępcy Prokuratora
Generalnego.

Art. 3
1. Prokurator Generalny w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości zorganizuje Pro-
kuraturę Generalną, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

16
2. W terminie, o którym mowa w ust. 1, likwidacji ulegają Prokuratura Krajowa i prokura-
tury apelacyjne. Powołani na stanowiska prokuratorów tych jednostek prokuratury pro-
kuratorzy stają się z mocy ustawy prokuratorami w dyspozycji Prokuratora Generalne-
go, zachowując prawo do wynagrodzenia zasadniczego w stawce podstawowej, prze-
widzianego dla prokuratora danej jednostki.

Art. 4
1. W terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, Minister Sprawiedli-
wości przygotuje projekt zarządzenia w sprawie nadania statutu Prokuratorze General-
nej, w którym określi strukturę organizacyjną, zakres oraz zasady działania Prokuratury
Generalnej i przekaże go do zaopiniowania nowo powołanemu Prokuratorowi General-
nemu.
2. Prokurator Generalny wyraża opinię o projekcie zarządzenia w sprawie nadania statutu
Prokuratorze Generalnej w terminie 14 dni od dnia otrzymania projektu.
3. Minister Sprawiedliwości wydaje właściwe zarządzenie w terminie 7 dni od dnia
otrzymania opinii Prokuratora Generalnego, o której mowa w ust. 1.

Art. 5
1. Prokurator Generalny może, po zasięgnięciu opinii Ministra Sprawiedliwości, powołać
prokuratorów Prokuratury Generalnej spośród prokuratorów w dyspozycji Prokuratora
Generalnego, a także spośród prokuratorów prokuratur okręgowych. Przepis art. 14a
ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 1, stosuje się odpowiednio.
2. Prokuratorzy w dyspozycji Prokuratora Generalnego, którzy nie zostaną powołani na
stanowisko prokuratora Prokuratury Generalnej w trybie ust. 1, mogą ubiegać się o
powołanie na stanowisko prokuratora prokuratury okręgowej.
3. Prokuratorzy w dyspozycji Prokuratora Generalnego, którzy w terminie 3 miesięcy od
dnia zorganizowania Prokuratury Generalnej nie zostaną powołani na stanowiska, o
których mowa w ust. 1 i 2 zostają zwolnieni ze służby. Prokuratorzy, którzy w dniu
zwolnienia spełniają przesłanki przeniesienia w stan spoczynku, mogą skorzystać z te-
go uprawnienia.





17
Art. 6
Postępowania karne prowadzone w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy przez Prokuraturę
Krajową lub przez prokuratury apelacyjne zostają przekazane prokuratorom okręgowym,
zgodnie z właściwością miejscową.

Art. 7
Do czasu zorganizowania Prokuratury Generalnej, uprawnienia przysługujące zgromadzeniu
prokuratorów wykonują organizacje społeczne lub zawodowe prokuratorów o zasięgu ogól-
nokrajowym, zarejestrowane przed dniem 21 października 2007 r.

Art. 8
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w niniejszej ustawie pozostają
w mocy dotychczasowe przepisy wykonawcze, jeżeli nie są z nią sprzeczne, nie dłużej jednak
niż 18 miesięcy.

Art. 9
W ustawie z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 925 z
późn. zm.) w art. 1 ust. 1 dodaje się pkt 4a w brzmieniu „4a) Prokurator Generalny,”.

Art. 10
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

18
Uzasadnienie

Praktyka ostatnich dwóch lat pokazała, że łączenie w polskich realiach funkcji Mini-
stra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego – prowadząc do upolitycznienia prokuratury
i jej działań, może okazać się szkodliwe dla demokratycznego państwa prawnego. W ostatnim
czasie, postulat rozdzielenia tych funkcji był zgłaszany publicznie przez wielu naukowców,
publicystów, a także polityków reprezentujących różne siły polityczne. Co więcej, za takim
rozdzieleniem opowiada się także znacząca część środowiska prokuratorskiego.

Struktura organizacyjna prokuratury jest wieloszczeblowa i zbyt rozbudowana (są
prokuratury rejonowe, prokuratury okręgowe, prokuratury apelacyjne, Prokuratura Krajowa
oraz Prokurator Generalny i jego zastępcy). Biorąc pod uwagę fakt, że najistotniejsze dla
stron postępowania decyzje prokuratorskie podlegają kontroli nie instancyjnej, a sądowej –
wieloszczeblowość ta jest nieuzasadniona. W praktyce, tylko prokuratury rejonowe są jed-
nostkami wykonawczymi, zaś prokuratury okręgowe, apelacyjne i Prokuratura Krajowa –
jednostkami, przede wszystkim, nadzorczymi. W konsekwencji, ogromna liczba prokurato-
rów faktycznie nie prowadzi postępowań przygotowawczych, tylko nadzoruje podległe im
prokuratury. Jest to struktura – z punktu widzenia teorii organizacji – wadliwa, kosztowna i
niewydolna. Wielostopniowość nadzoru sprzyja ingerencjom (także politycznym) w pracę
prokuratorów podległych.

Doświadczenia ostatnich dwóch lat, dobitnie pokazują, że prokuraturę wykorzystywa-
no do osiągnięcia określonych politycznych i partykularnych celów. Mnożyć można przykła-
dy nieuprawnionego przedostawania do mediów, poprzez tzw. przecieki kontrolowane, in-
formacji ze śledztw wykorzystywanych następnie do działań stricte propagandowych. Znane
są również przypadki widowiskowych zatrzymań osób podejrzanych, dokonywane z ewident-
nym naruszeniem podstawowych praw i wolności obywatelskich. Orzeczenia sądów,
uwzględniające zażalenia zatrzymanych, niejednokrotnie potwierdzały, że dochodziło w tym
zakresie do naruszeń prawa.
Niejednokrotnie informowano – za pośrednictwem wspomnianych „przecieków” i
tendencyjnych nieraz konferencji prasowych – o ustaleniach śledztwa, wnikających głęboko
w prywatność obywateli. Lekceważono zasadę domniemania niewinności. Prokuratura do-
wolnie i bezkarnie publicznie mogła przedstawiać swoje ustalenia i ich interpretacje, podczas
gdy bezpośrednio zainteresowani (podejrzani) i ich obrońcy, związani byli tajemnicą śledztwa
i nie mogli – pod rygorem odpowiedzialności karnej - przedstawić swojej wersji, swojej in-
terpretacji, a nawet swoich wątpliwości.
Kolejną kwestią, na którą uskarżają się prokuratorzy (por. np. stanowisko Stowarzy-
szenia Prokuratorów RP) jest ograniczenie do minimum niezależności prokuratorów prowa-
dzących sprawy, umożliwienie prokuratorom nadrzędnym, i w dodatku niekoniecznie bezpo-
średnim przełożonym ingerowanie w prowadzenie spraw. Powyższe zmiany ułatwiają poli-
tyczne naciski i rozmywają odpowiedzialność.

Przedstawiony projekt nowelizacji ustawy o prokuraturze zmierza do:
1) rozdzielenia funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, oraz do
wprowadzenia innych jeszcze, dodatkowych zabezpieczeń instytucjonalnych, mają-
cych zapobiec możliwości upolityczniania prokuratury i instrumentalnego jej wyko-
rzystania w celach walki politycznej;
2) spłaszczenia i optymalizacji struktury organizacyjnej prokuratury, ułatwiającej jej
sprawne funkcjonowanie, przesunięcie znacznej liczby prokuratorów z nadzoru nad

19