Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

61
o zmianie innych ustaw zawiera szereg rozwiązań, które należy ocenić pozytyw-
nie, choćby likwidację ulgi meldunkowej, doprecyzowanie obowiązku podatko-
wego, doprecyzowanie zasad korzystania z ulgi na dzieci, w tym usunięcie ogra-
niczenia dotyczącego szkół w rozumieniu polskich przepisów w przypadku pre-
ferencyjnego opodatkowania w odniesieniu do podatników wychowujących
uczące się dzieci, a także zmienione zasady przekazywania 1 % podatku na rzecz
organizacji pożytku publicznego. Bardzo pozytywnie należy ocenić fakt, że
nowelizacja ta harmonizuje obowiązujące w Polsce uregulowania prawne z pra-
wodawstwem i orzecznictwem wspólnotowym.
Ponadto Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego pozytywnie zaopi-
niował rozwiązania dotyczące przekazywania 1 % podatku na rzecz organizacji
pożytku publicznego, zgodnie z którym wykaz organizacji pożytku publicznego
będzie prowadzony w formie elektronicznej, a nie jak obecnie w formie
obwieszczenia ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
„Monitor Polski”.
W opinii tego Urzędu należy szczególnie zwrócić uwagę na negatywny wpływ
proponowanych rozwiązań na dochody jednostek samorządu terytorialnego,
z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, któ-
rego konsekwencji nie można ocenić pozytywnie. Zasadnym wydaje się rozsze-
rzenie regulacji przedmiotowej ustawy w sposób gwarantujący jednostkom
samorządu terytorialnego rekompensatę zmniejszonych dochodów spowodowa-
nych przedmiotową nowelizacją. ródłem takiej rekompensaty mogłyby być
przykładowo środki pochodzące ze zwiększonego procentowego wpływu z tytułu
podatku dochodowego od osób fizycznych, bądź też środki pochodzące z podat-
ku od towarów i usług, co jednak wymagałoby nowelizacji kolejnych ustaw.
Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego na posiedzeniu w dniu
27 sierpnia 2008 r. negatywnie zaopiniowała przedmiotowy projekt z uwagi na
skutki finansowe dla jednostek samorządu terytorialnego.


62
Zakres i wyniki konsultacji społecznych
Projekt został przekazany do zaopiniowania przez organizacje przedsiębiorców,
związki zawodowe, organizacje społeczne celem umożliwienia jego oceny przez
wszystkich zainteresowanych. W ramach konsultacji projekt otrzymali:
1) Business Centre Club,
2) Konfederacja Pracodawców Polskich,
3) Krajowa Izba Gospodarcza,
4) Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”,
5) NSZZ „Solidarność”,
6) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
7) Rada Działalności Pożytku Publicznego,
8) Krajowa Rada Doradców Podatkowych,
9) Krajowa Rada Radców Prawnych,
10) Narodowy Bank Polski.
Do projektowanych zmian następujące podmioty zgłosiły uwagi:
Krajowa Izba Gospodarcza (KIG)
1) za korzystne ze społecznego punktu widzenia należy uznać doprecyzowanie
zasad korzystania z ulgi na dzieci. W ocenie KIG ulga ta została przygotowa-
na w pośpiechu przed ostatnimi wyborami parlamentarnymi i zawiera liczne
niejasności i niedociągnięcia prawne. Celowe jest rozszerzenie możliwości
skorzystania z tej ulgi na opiekunów prawnych ustalonych prawomocnym
orzeczeniem sądu oraz na rodziny zastępcze opiekujące się dziećmi.
Krajowa Izba Gospodarcza uważa, że także podatnicy prowadzący działal-
ność gospodarczą, którzy płacą podatek na innych zasadach niż te określone
w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (skala podat-
kowa) powinni mieć prawo do tzw. ulgi na dzieci. Należy podkreślić, że

63
obecnie przeszło 200 tys. przedsiębiorców płaci podatek wg liniowej 19 %
stawki. Ponadto 700 – 800 tys. osób płaci zryczałtowany podatek od przy-
chodów ewidencjonowanych oraz tzw. kartę podatkową. W ocenie KIG brak
prawa dla tych podmiotów gospodarczych do tzw. ulgi na dzieci to istotny
element świadczący, w tym zakresie, o dyskryminacji małej i średniej przed-
siębiorczości przez Ministerstwo Finansów.
Uwaga dotycząca rozszerzenia zakresu stosowania ulgi na dzieci na podatni-
ków opłacających podatek w innych formach niż według skali podatkowej
nie została uwzględniona.
Podkreślić należy, że podstawową formą opodatkowania podatkiem docho-
dowym od osób fizycznych są zasady ogólne przy zastosowaniu progresyw-
nej skali podatkowej. Natomiast opodatkowanie ryczałtem od przychodów
ewidencjonowanych, podatnik wybiera składając stosowne oświadczenie.
Zasady opodatkowania w tej formie różnią się od zasad opodatkowania
według progresywnej skali podatkowej. Ryczałt od przychodów ewidencjo-
nowanych jest uproszczoną formą opodatkowania i jest pobierany bez po-
mniejszania przychodu o koszty jego uzyskania. Uproszczony charakter ma
również ewidencja przychodów, w której podatnicy ewidencjonują zdarzenia
gospodarcze związane z prowadzoną działalnością.
Ponadto dodać należy, że ulga z tytułu wychowywania dzieci nie podlega od-
liczeniu również od podatku uiszczanego według 19 % stawki oraz w formie
karty podatkowej. Podobnie jak opodatkowanie ryczałtem od przychodów
ewidencjonowanych, także te formy opodatkowania podatnik wybiera składa-
jąc stosowne oświadczenie lub wniosek.
Dokonując wyboru sposobu opodatkowania dochodów (przychodów)
z działalności gospodarczej, podatnicy powinni być świadomi nie tylko
korzyści płynących z takiego wyboru, ale także ograniczeń z nim związanych.
2) za korzystne należy uznać także propozycje wprowadzenia zmian dotyczą-
cych przekazywania 1 % podatku dla organizacji pożytku publicznego. Zgod-

64
nie z projektem nowelizacji urząd skarbowy będzie mógł przekazać również
kwoty wynikające z korekt rozliczeń podatkowych, co dotychczas nie było
możliwe.
3) w obliczu licznych zapowiedzi likwidacji obowiązku meldunkowego Krajo-
wa Izba Gospodarcza popiera także likwidację ulgi meldunkowej oraz zastą-
pienia ją ulgą o kształcie podobnym do obowiązującej w tym zakresie do
2006 r. W myśl projektu ustawy osoba sprzedająca nieruchomość nie zapłaci
podatku dochodowego, jeżeli w ciągu dwóch lat przeznaczy przychód
ze sprzedaży na własne cele mieszkaniowe. Co ważne nie musi to być nie-
ruchomość położona w Polsce, a ulga będzie dotyczyć także państw Unii
Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii.
Krajowa Izba Gospodarcza pomimo niezgłoszenia zasadniczych uwag do przed-
stawionego do konsultacji projektu nowelizacji ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych dostrzega także negatywne dla samorządu terytorialnego skut-
ki funkcjonowania tzw. ulgi na dzieci oraz zmiany od 2009 r. skali podatkowej.
Jak wynika z analiz w porównaniu z 2007 r. w 2009 r. samorządy terytorialne
z powodu tych dwóch zmian otrzymają ok. 6 mld zł mniej wpływów z tytułu
podatku dochodowego, który stanowi poważną część ich dochodów.
Należy zauważyć, że koszty wprowadzenia tzw. ulgi na dzieci poniosły głównie
największe miasta, ponieważ są to największe skupiska podatników podatku do-
chodowego od osób fizycznych (PIT), a zatem również zmianę stawek PIT
od 2009 r. w największym stopniu odczują także największe miasta.
W ocenie Krajowej Izby Gospodarczej, Ministerstwo Finansów powinno rozwa-
żyć nowelizację ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego zmie-
rzającą do procentowego zwiększenia wpływów z tytułu podatku dochodowego
od osób fizycznych dla jednostek samorządu terytorialnego.
Negatywne skutki dla samorządu terytorialnego z tytułu wprowadzenia ulgi na
dzieci, były przedmiotem obrad Zespołu do Spraw Systemu Finansów Publicznych
Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego na posiedzeniu w dniu

65
5 grudnia 2007 r. W ocenie samorządów wprowadzenie ulgi prorodzinnej spowo-
duje, że w kasach samorządowych zabraknie 3,4 mld zł, co oznacza zmniejszenie
o tę kwotę możliwości absorpcyjnych środków unijnych i spowolnienie procesu
inwestycyjnego. Co więcej, brak tej kwoty narusza – zdaniem strony samorządo-
wej – finanse samorządów tak, że zagraża to realizacji przez nie zadań. W związku
z tym, strona samorządowa zaproponowała zwiększenie udziału w PIT: gminom –
o 4,45 %, powiatom – o 1,25 % i województwom – o 0,18 %.
Zgodnie z szacunkami przeprowadzonymi przez stronę rządową na potrzeby pro-
jektu ustawy budżetowej na rok 2008, zwiększenie ulgi prorodzinnej spowoduje
skutek dla sektora finansów publicznych w wysokości 7 108 mln zł.
Ponieważ w 2008 r. udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach
z podatku dochodowego od osób fizycznych będzie wynosić 48,34 %, szacuje się,
że skutek dla jednostek samorządu terytorialnego wyniesie około 3 436 mln zł, co
– w warunkach roku 2008 – odpowiada udziałowi we wpływach z tego podatku
w wysokości 6,45 %, z czego dla: gmin – 4,87 %, powiatów – 1,37 %, woje-
wództw – 0,21 %.
Jednocześnie strona rządowa zauważyła, że planowana na 2008 r. kwota wpły-
wów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych (po uwzględnieniu m.in.
ulgi, o której mowa wyżej), stanowiąca podstawę do naliczenia udziałów
we wpływach z tego podatku dla jednostek samorządu terytorialnego, w porów-
naniu do analogicznej kwoty na 2007 r., jest wyższa o 8,0 %, a zatem pokryje
z nadwyżką spodziewany skutek.
Szczegółowe wyliczenie ubytku dochodów z tytułu udziału we wpływach
z podatku dochodowego od osób fizycznych, w poszczególnych jednostkach
samorządu terytorialnego, w związku ze zwiększoną ulgą podatkową, będzie
możliwe po otrzymaniu wstępnych danych o podatku dochodowym od osób
fizycznych, wykazanych w rocznym zeznaniu podatkowym za 2007 r., złożonym
w 2008 r. Dopiero na podstawie ww. danych będzie możliwe przeprowadzenie
rzetelnej analizy w tym zakresie.