W dniu 2011-02-23 07:45, Andrzej Ława pisze:
> W dniu 23.02.2011 05:39, Mateusz piąty pisze:
>> Moim zdaniem "osoby publiczne" czyli np parlamentarzyści, radni, pracownicy
>> administracji państwowej i samorzadowej powinni być podwójnie karani za
>> nieprzestrzeganie prawa. Oni mają dawać przykład i to pozytywny.
>
> Heinlein by się z Tobą zgodził ;)
>
> To samo przewinienie szeregowca - baty.
> Ale jakaś wysoka szarża za to samo może nawet zawisnąć.
>
> W sumie chyba mi się też to podoba ;->
>

Stare. Było.
->

http://staropolska.pl/renesans/a_f_modrzewski/laski.
html

(wklejam fragment)

Andrzej Frycz Modrzewski

ŁASKI, CZYLI PIERWSZA MOWA O KARZE ZA MĘŻOBÓJSTWO
(fragment)


Cóż to wszystko oznacza innego jak nic odrzucenie praw, a uznanie
rządów przemocy? A przecież sam rozum mówi, że w dobrze urządzonym
państwie powinno być miejsce tylko dla prawa, przemoc zaś mogą stosować
bądź wszyscy razem wobec postronnego nieprzyjaciela, z którym prawie nic
nas nie łączy, bądź też urząd wobec tych, którzy nie są posłuszni
nakazom praw. Natomiast ludziom prywatnym należy zabronić używania
jakiejkolwiek przemocy we wzajemnych stosunkach; dlatego bowiem
ustanowiono prawa, aby ludzie załatwiali sprawy sporne nie szablą, ale
pozywali się o nie do sądu.
Chciałbym, dalibóg, mieć taką wymowę, abym mógł odmalować i
uprzytomnić wszystkim hańbę tak ogromnej władzy pieniędzy. Proszę was
jednak, abyście sami wyobrazili sobie, czego nie potrafię przedstawić z
powodu braku wymowy. Cóż można by, na Boga nieśmiertelnego, powiedzieć,
pomyśleć czy wynaleźć w Rzeczypospolitej szpetniejszego nad niekończące
się nadużywanie pieniędzy? Kiedy, ufni w grosiwo, nie boimy się zabić
człowieka; kiedy ośmielamy się grozić śmiercią, komu nam wola, a potem
ją zadawać szablą; kiedy niczego nie uważamy za tak święte, by się nie
godziło nam je gwałcić, niczego za tak nietykalne, by na nie się nie
porywać, skoro wszystkim rządzi król - pieniądz.
Wiadomo równocześnie, że chudopachołkom nie przysługuje ta swoboda;
oni ciągle mają przed oczyma karę gardłową, która by na nich spadła z
powodu pustej kiesy. O, cóż to za prawa tak niejednakowo krępujące
biedaka i bogacza! Jeden może przełamać ich surowość potęgą pieniądza,
ale drugi nie może uniknąć surowej przed nimi odpowiedzialności, bo
kieszeń ma pustą. Dlaczegóż ścigamy taką nienawiścią ludzi ubogich i ich
życie? Czy nie należą oni do rodzaju ludzkiego? Czy myślimy, że Bóg
pozwolił tylko bogaczom używać słońca? Jeżeli uważamy, że Bóg jest tak
samo stwórcą jednych jak drugich, dlaczego nie dbamy w równej mierze o
życie i jednych, i drugich? Niech już będzie dość na tym, że bogaci w
innych sprawach idą przed ubogimi; śmierć natomiast, zadana zbrodniczo
czy to przez biedaka, czy przez bogacza, winna być karana wedle tych
samych praw. Bo ani chudopachołek, który zabił człowieka, nie jest
bardziej zabójcą od bogacza, ani też zbrodni nie wolno oceniać wedle
tego, czego komu los użyczył lub poskąpił, ale wedle samej zbrodni i
kierujących nią najgorszych skłonności przestępcy.
Żałosna to doprawdy rzecz powierzać zmiennemu i płynnemu wyrokowi
losu to, co powinno wynikać ze zdrowego rozsądku. Czemuż więc prawem,
przeciw któremu grzeszą zarówno bogaci jak i biedni, zastrzega się karę,
której nie mogą w równym stopniu ponosić bogaci i biedni? Której nie
można wykonać na biednym, chyba zamieniając ją na karę śmierci, ale
która bogatemu dodaje zuchwalstwa do dalszych morderstw? Wiecie - bo
doskonale to wiadome wszystkim - że wśród rozwydrzonych mężobójców
trudno znaleźć kogoś bogatego, kto by dopuściwszy się raz mężobójstwa
nie kwapił się do dalszych mordów. Tymczasem za zabójstwo popełnione
przez ubogiego spada nań taka kara, że wraz z życiem odbiera mu się i
możność dalszego mordowania.
Gdyby nawet to ogromne niebezpieczeństwo nie skłaniało nas do
wprowadzenia kary śmierci, to jednak powinniśmy jak najprędzej usunąć
poza granice społeczeństwa ludzkiego wszystkich mężobójców z obawy o
naszą młodzież oraz o ludzi wszelkiego wieku, ażeby nie zarazili się tym
złym przykładem.
Starożytni Rzymianie (których panowanie sięgało niegdyś tak daleko,
że ogarniało niemal cały świat) ustanowili doskonałą karę na
bratobójców, o której przedtem mówiłem: zaszywano ich w worku razem z
psem, kogutem, małpą i jaszczurką i wrzucano żywcem w nurty rzeki. Ci
najroztropniejsi mężowie obawiali się, że gdyby tamtych rzucono na
pożarcie dzikim zwierzętom albo ukarano ich inaczej, mogliby oni zarazić
sobą dzikie zwierzęta lub zatruć powietrze, którym oddychamy, czy też
inne żywioły potrzebne dla naszego życia. Dlatego też kazali wrzucać
mordercę do morza, ale aby nie zaraził wody, zawijano go i zaszywano w
skórę. Rzymianie więc, w obawie o dzikie zwierzęta i o wszystkie żywioły
przyrody, wymyślili taką osobliwą karę; my zaś mamy się nie lękać o
naszą młodzież, która mogłaby bardzo łatwo ulec tej zbrodniczej zarazie?
Bo młodzieży szkodzi obcowanie ze złymi nie mniej, niż pomaga pożycie z
dobrymi; człowiek w tym wieku skłonnym do każdej przesady przesiąka
łatwiej wszelkim złym niż dobrym. Znany jest wiersz, który św. Paweł
przytacza za greckim poetą:

To złe rozmowy są tym, co psuje dobre obyczaje.

Słuszności tego doświadczamy częściej, niż byśmy chcieli. Wielu
bowiem zachęconych przykładem innych, którym uszło bezkarnie zabójstwo
człowieka, nie zawahało się knuć zamachów na swoich współbraci i
pozbawiać ich życia. Uważa się bowiem, że zgodne jest z prawem to, co
dzieje się za przykładem innych. Zło zaś przez swoją zaraźliwość tak
dalece opanowało myśli wielu ludzi, że przyjęło się powszechnie i
powtarza często, iż "lepiej zabić przeciwnika, aniżeli się z nim
prawować". Bo gdy go się raz zabije i zapłaci okup za zabójstwo, nie
sprawi on żadnego kłopotu, tęgi natomiast pieniacz już nie wypuści cię z
sądu.
Skutek stosowanej dotąd kary jest taki, że wielu, pomijając drogę
prawną, ucieka się jedynie do gwałtu. Nie trzeba chyba rozwodzić się
szeroko nad tym, o czym bardzo łatwo można się przekonać. Myślę, że temu
należałoby przynajmniej zapobiegać, aby tak niesłychana samowola nie
wywołała przykrych zamieszek i żeby prawa nie stały się bezużyteczne,
skoro każdy będzie starał się nadużywać pieniędzy na zgubę innych. Cóż
bowiem dobrego będzie mogło trwać dłużej w Rzeczypospolitej, w której
bogactwo daje możliwość stosowania okrucieństwa, a ubóstwo nie skłania
żadną miarą do stosowania miłosierdzia w sprawach, które dotyczą
wszystkich? Komuż bowiem jego życie nie jest tak samo miłe w ubóstwie
jak innemu przy największych dostatkach? I odwrotnie, dla kogóż, choćby
pozostającego w najgłębszej biedzie, śmierć nie jest tak samo
największym złem jak dla innego w życiu wygodnym i pełnym wszystkich
dostatków? Gdyby teraz stanęli przed nami ci, co zgładzeni żelazem
opuścili przed czasem ten świat, i gdyby chcieli wytoczyć przed nami swą
sprawę, czy nie powiedzieliby tak: "Obrzydłe było nam zawsze, Królu
Zygmuncie, i wy, co wraz z nim rządzicie Rzecząpospolitą, prawo o
okupie, które pchnęło bogatych do pozbawienia nas życia. Obrzydłe nam
ono bardziej teraz, gdy cierpimy wieczne kary piekielne i gdy wielu
pomordowanych przez zabójców, działających pod jego osłoną, przybywa do
nas, czyniąc swoim widokiem naszą karę jeszcze sroższą. Jest w tym dla
nas pełne goryczy przypomnienie waszej niedbałości i lekkomyślności
ludzi sprzeciwiających się zmianie tego prawa oraz chciwości tych,
którym śmierć nasza stała się źródłem zysku.
Nie możemy się dość nadziwić, że tak długo tolerujecie to zło. Do
jakich granic pozwolicie hulać rozpasanej samowoli pieniądza? Czyż nie
może was poruszyć lęk przed Bogiem, który przekazał wam władzę karania
winnych, ani litość nad naszą krwią wołającą codziennie z ziemi o
pomstę, ani nieszczęścia i męki, w które zepchnęli nas zabójcy, ani łzy
przyjaciół, co do dziś chodzą w żałobie po naszej śmierci, ani wreszcie
ciągłe wzdychanie ludzi zacnych, nie przestających boleć nad bezkarnym
przelewem krwi? Czyż nie wierzycie, że Bóg, który udzielił nam cząstkę
swej władzy, ukarze tę waszą opieszałość? Albowiem bez względu na to,
czy sami daliśmy przyczynę, by nas zabito, czy wynalazła ją zaciekłość
zabójców, wy przede wszystkim, którzy rządzicie Rzecząpospolitą,
ponosicie winę za naszą śmierć, wy, jako ci, którzy nie ubezpieczaliście
życia ludzkiego karą gardłową, chociaż i Bóg, i rozum, i wszystkie
narody wskazały wam w swoich orzeczeniach, jak macie karać zabójców!"


--
Dziękuję. Pozdrawiam. Ten Maruda.