"Każdy konsument ma prawo do wykonania kopii legalnie nabytej płyty CD czy
DVD. Jeśli zastosowane na płycie zabezpieczenia uniemożliwiają to, można - w
ramach praw konsumenckich - poprosić producenta płyty (wydawcę) o
dostarczenie kopii płyty" - mówi w rozmowie z PCWK mec. Aleksander Stuglik,
ze spółki prawniczej B. Żuradzka Kancelaria Prawna. Naszego rozmówcę
spytaliśmy również o to, czy w myśl polskiego prawa legalne jest
udostępnianie w sieciach P2P muzyki i filmów (okazuje się, że w pewnych
okolicznościach nie jest to zabronione), a także o to, czy za korzystanie z
nielegalnego oprogramowania można w Polsce iść do więzienia. A. Stuglik
powiedział nam również, że raczej mało prawdopodobne jest, by znana z USA
taktyka pozywania użytkowników sieci P2P dotarła do Polski...

Mec. Aleksander Stuglik
Aleksander Stuglik jest prawnikiem ze spółki prawniczej B. Żuradzka
Kancelaria Prawna Sp.K. w Katowicach, która specjalizuje się w zagadnieniach
własności intelektualnej (kancelaria posiada ofertę usług prawniczych dla
firm informatycznych - pakiet IT Legal). Na dorobek A. Stuglika składają się
m.in. opracowania i artykuły publikowane w Zeszytach Naukowych Uniwersytetu
Jagiellońskiego PWOWI, Radcy Prawnym, Palestrze, Monitorze Prawniczym,
Rzeczpospolitej, jak też w Gazecie Prawnej, Twoim Biznesie oraz Komputerze w
Firmie.

PCWK: Czy kopiowanie za pośrednictwem sieci bezpośredniej wymiany plików
chronionych prawem autorskim filmów, muzyki i oprogramowania jest w myśl
polskiego prawa zabronione?

Aleksander Stuglik Sprawy te normują przepisy ustawy z 1994 o prawie
autorskim i prawach pokrewnych zawarte w rozdziale 3 tejże ustawy. Są to
przepisy o tzw. dozwolonym użytku osobistym. Wedle tych przepisów, w
szczególności art. 23, dopuszczalne jest "dzielenie się" utworami w ramach
tzw. użytku osobistego. Pod pojęciem tym kryje się zarówno korzystanie z
danego utworu przez nabywcę egzemplarza utworu, licencji itp., jak również
przez osoby pozostające w związku osobistym, takim jak pokrewieństwo,
powinowactwo, stosunek towarzyski.

A zatem, jeśli dochodzi do wymiany plików za pomocą sieci peer-to-peer
pomiędzy osobami pozostającymi w związku osobistym, to wydaje się, iż
przepisy ustawy o prawie autorskim tego nie zabraniają. Należy jednak
zwrócić uwagę na kilka obostrzeń, jakie zawiera ustawa. Po pierwsze
dozwolony użytek został wyłączony w odniesieniu m.in. do programów
komputerowych (zob. art. 77 ustawy). Oznacza to, że nie tylko nie wolno w
świetle ustawy wymieniać się programami komputerowymi w sieci, ale także
udostępniać ich do korzystania osobom innym, niż uprawniony z licencji na
program komputerowy. Przy czym warto wskazać, iż ustawa o prawie autorskim
nie daje definicji programu komputerowego. W nauce prawa autorskiego jest on
rozumiany najczęściej jako "zespół komend przeznaczonych do wykonania przez
komputer, zapisany w języku zrozumiałym dla tego komputera". Tak więc ujęcie
programu komputerowego jest bardzo wąskie. Kiedy przyjrzymy się ustawie o
prawie autorskim, to zauważymy, iż odróżnia ona niektóre kategorie tego, co
powszechnie rozumie się jako program komputerowy. W ustawie na przykład
wyróżnia się program komputerowy i elektroniczną bazę danych. Wynika z tego,
iż ustawodawca stoi na stanowisku, iż baza danych w formie elektronicznej,
będąca przecież programem komputerowym, tym programem w świetle ustawy nie
jest. Jaki z tego wniosek? Ano, taki, że na gruncie prawa autorskiego
rozróżnia się poszczególne grupy wytworów informatycznych. Istnieją obok
siebie programy komputerowe, bazy danych, gry, pliki z muzyką czy video (nie
będące programami komputerowymi).

Zatem dozwolony użytek de facto wyłączony jest w stosunku do programów
komputerowych ujmowanych bardzo wąsko. Jednak ta konkluzja nie może nas
doprowadzić do błędnego wniosku, iż wszystko jest dozwolone w sieciach
peer-to-peer. Należy bowiem spojrzeć jeszcze na art. 35 ustawy, zgodnie z
którym dozwolony użytek nie może godzić w słuszne interesy twórcy, takie jak
np. prawo do wynagrodzenia za utwór. Podsumowując, zgodne z prawem jest
podzielenie się muzyką z koleżanką z klasy, ale już niekoniecznie
udostępnienie tej muzyki w taki sposób, aby osoby nie związane z
udostępniającym mogły ją ściągać.

Obiegowa opinia mówiąca, iż udostępnianie plików w sieci peer-to-peer jest
nielegalne, jest właściwa tylko w tej części, w jakiej udostępniamy te pliki
osobom nieznanym (nie pozostającym z nami w stosunku towarzyskim czy
rodzinnym). Z kolei, jeśli idzie o ściąganie plików, to nie może się to
odbywać z naruszeniem interesów twórców.

Co musisz wiedzieć, aby być legalnym?

1. W ramach tzw. "użytku osobistego" masz prawo do udostępniania legalnie
nabytych utworów - ale tylko osobom, z którymi pozostajesz w związku
osobistym (takim jak pokrewieństwo, powinowactwo, stosunek towarzyski).
Ustawa o prawie autorskim zastrzega jednak, że nie może się to odbywać z
naruszeniem interesów twórców.

2. Masz prawo do wykonania kopii legalnie nabytej płyty CD czy DVD. Jeśli
zastosowane na płycie zabezpieczenia uniemożliwiają to, możesz - w ramach
praw konsumenckich - poprosić producenta płyty (wydawcę) o dostarczenie
kopii płyty.

3. Nie masz prawa udostępniać materiałów chronionych prawem autorskim obcym
osobom (np. za pośrednictwem sieci P2P) - grozi za to kara więzienia, możesz
też zostać pozwany przez poszkodowanego artystę (autora udostępnionego
materiału), jeśli uzna on, że Twoja działalność pozbawiła go dochodów.

4. Korzystanie z pirackiego oprogramowania na użytek osobisty jest
zabronione. A jeśli korzystanie z nielegalnego oprogramowania przynosi Ci
korzyści majątkowe, grozi Ci grzywna oraz kara ograniczenia wolności do lat
5 (w myśl ustawy o prawie autorskim).

W/g http://www.pcworld.pl/news/news.asp?m=7&id=89013
ciąg dalszy



--
Kaja