Poselski projekt ustawy - Prawo spółdzielcze

wypadku wykluczenia lub wykreślenia członka ze spółdzielni, spółdzielcza umowa o pracę, z
zastrzeżeniem art. 120 ust. 2, wygasa z dniem doręczenia członkowi zawiadomienia z
uzasadnieniem o wykluczeniu lub wykreśleniu.
2. Rozwiązanie spółdzielczej umowy o pracę w czasie trwania członkostwa jest
niedopuszczalne, z wyjątkiem wypadków przewidzianych w art. 116, oraz rozwiązania tej
umowy na skutek odmowy przyjęcia przez członka nowych warunków pracy lub płacy, a
także rozwiązania jej na mocy porozumienia stron przy jednoczesnym wystąpieniu członka ze
spółdzielni.
Art. 121. 1. Spółdzielnia może rozwiązać z członkiem spółdzielczą umowę o pracę z
zachowaniem przewidzianego w Kodeksie pracy okresu wypowiedzenia wyłącznie w
wypadku:
1) zmniejszenia na podstawie uchwały rady spółdzielni stanu zatrudnienia podyktowanego
gospodarczą koniecznością;
2) osiągnięcia przez członka wieku i okresu zatrudnienia uprawniającego go do ubiegania
się o emeryturę.
2. Spółdzielnia może rozwiązać z członkiem spółdzielczą umowę o pracę bez wypowiedzenia
wyłącznie z przyczyn uzasadniających zgodnie z Kodeksem pracy takie rozwiązanie umowy
o pracę bez winy pracownika.
Art. 122. Oświadczenie spółdzielni o wypowiedzeniu spółdzielczej umowy o pracę , o
rozwiązaniu tej umowy bez wypowiedzenia albo o wypowiedzeniu warunków pracy lub płacy
powinno być złożone w formie pisemnej pod rygorem nieważności z podaniem przyczyny
uzasadniającej wypowiedzenie albo rozwiązanie.
Art. 123. 1. Po ustaniu przyczyn, które uzasadnia wypowiedzenie albo rozwiązanie przez
spółdzielnię umowy o pracę bez wypowiedzenia w czasie trwania członkostwa, spółdzielnia i
członek są obowiązani ponownie zawrzeć spółdzielczą umowę o pracę.
2. W razie naruszenia przez spółdzielnię obowiązku, o którym mowa w ust. 1, członkowi
spółdzielni przysługuje roszczenie o nawiązanie spółdzielczej umowy o pracę odpowiadającą
aktualnym możliwościom gospodarczym spółdzielni. Członkowi, który podjął pracę,
przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, na zasadach określonych w art.
127 ust. 2. Za podstawę obliczenia wysokości przeciętnego wynagrodzenia przyjmuje się
wynagrodzenie ustalone dla nowo podjętej pracy.
Art. 124. 1. Wykluczenie członka ze spółdzielni może nastąpić wyłącznie:
1) z przyczyn uzasadniających zgodnie z przepisami prawa pracy rozwiązanie umowy o
pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika;
2) w razie ciężkiego naruszenia obowiązków członkowskich lub umyślnego działania na
szkodę spółdzielni.
2. Przepisy ust. 1 nie wyłączają stosowania przepisu zdania pierwszego art. 21 ust. 1.
3. Wykluczenie nie może nastąpić po upływie trzech miesięcy od uzyskania przez
spółdzielnię wiadomości o okolicznościach je uzasadniających.
4. Wykluczenie członka, który był zatrudniony na podstawie spółdzielczej umowy o pracę
pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem przez pracodawcę
umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Art. 125. 1. Wykreślenie członka ze spółdzielni może nastąpić wyłącznie w wypadku, gdy:
1) członek nie jest zatrudniony w spółdzielni przez okres dłuższy niż jeden rok z przyczyn
niezawinionych przez spółdzielnię ;
2) członek utraci w znacznym stopniu lub całkowicie zdolność do pracy, a spółdzielnia nie
może zatrudnić go na stanowisku odpowiadającym jego ograniczonej zdolności do pracy;
3) członek utracił pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a statut nie
przewiduje członkostwa osób nie mających takiej zdolności.
2. W wypadku gdy członek jest zatrudniony w spółdzielni, a jego wykreślenie nastąpiło z
przyczyn określonych w ust. 1 pkt 2 lub pkt 3, spółdzielcza umowa o pracę wygasa z
upływem przewidzianego w Kodeksie pracy okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Okres
ten liczy się od dnia doręczenia członkowi zawiadomienia o jego wykreśleniu z
uzasadnieniem.
Art. 126. 1. Jeżeli w spółdzielni działa związek zawodowy, wypowiedzenie warunków pracy
lub płacy, skrócenie uchwałą rady czasu pracy i związane z tym zmniejszenie wynagrodzenia,
wypowiedzenie i rozwiązanie bez wypowiedzenia spółdzielczej umowy o pracę oraz
wykluczenie lub wykreślenie ze spółdzielni następuje z odpowiednim zastosowaniem
przepisów art. 38 Kodeksu pracy.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w wypadku likwidacji lub upadłości spółdzielni.
Art. 127. 1. W razie naruszenia przez spółdzielnię przepisów art. 118 ust. 1 lub ust. 2, art.
121, art. 122 albo art. 126, członkowi spółdzielni przysługuje roszczenie o orzeczenie
bezskuteczności wypowiedzenia spółdzielczej umowy o pracę lub jej warunków, a jeżeli
spółdzielcza umowa o pracę uległa rozwiązaniu, przysługuje roszczenie o przywrócenie do
pracy na poprzednich warunkach.
2. Członkowi spółdzielni, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie dłuższy jednak niż sześć miesięcy.
Wynagrodzenie oblicza się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia bieżącego z ostatnich
trzech miesięcy oraz odpowiedni udział w części nadwyżki bilansowej.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do członka spółdzielni, który po wypowiedzeniu mu
warunków pracy lub płacy z naruszeniem art. 118 ust. 1 lub ust. 2 albo art. 122 przystąpi do
pracy na warunkach określonych w tym wypowiedzeniu.
4. W wypadku naruszenia przez spółdzielnię przepisów wymienionych w ust. 1, członkowi
który nie dochodzi roszczenia o orzeczenie bezskuteczności wypowiedzenia lub rozwiązania
spółdzielczej umowy o pracę, albo wypowiedzenia jej warunków, lecz wypowiedział
członkostwo w terminie statutowym, przysługuje odszkodowanie w wysokości
sześciomiesięcznego wynagrodzenia, obliczonego według zasad określonych w ust. 2.
Art. 128. Przepisy art. 118, 121, 122 i 126 nie wyłączają stosowania korzystniejszych dla
członków spółdzielni przepisów prawa pracy, zakazujących lub ograniczających
wypowiedzenie umowy o pracę, wypowiedzenie warunków pracy lub płacy albo jej
rozwiązanie bez wypowiedzenia.
Art. 129. 1. Członkowi spółdzielni zatrudnionemu na podstawie spółdzielczej umowy o
pracę, którego spółdzielnia wykluczy lub wykreśli z naruszeniem przepisów art. 124-126
przysługują roszczenia przewidziane w przepisach art. 127 ust. 1 i 2 lub, jeżeli jest to dla
członka korzystniejsze, w przepisach prawa pracy dotyczących uprawnienia pracownika w
razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez
wypowiedzenia.
2. Roszczeń, o których mowa w ust. 1, członek może dochodzić tylko łącznie z wniesieniem
powództwa o uchylenie uchwały o wykluczeniu lub wykreśleniu.
3. Jeżeli wykluczenie lub wykreślenie było uzasadnione, lecz nastąpiło z naruszeniem art.
124 ust. 3 lub art. 126, powództwo członka o uchylenie uchwały o wykluczeniu albo o
wykreśleniu i o przywrócenie do pracy może by oddalone, o ile dalsze pozostawanie członka
w spółdzielni nie dałoby się pogodzi z dobrymi obyczajami.
4. Członkowi spółdzielni, który mimo bezzasadnego wykluczenia lub wykreślenia nie
dochodzi przywrócenia członkostwa i przywrócenia do pracy, przysługuje odszkodowanie
określone w art. 127 ust. 4.
Art. 130. 1.Postępowanie w sprawach o uchylenie uchwały rady lub walnego zgromadzenia
o wykluczeniu lub wykreśleniu członka oraz o roszczenia określone w art. 127 i art. 129 ust. 1
i 4, toczy się zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu w
sprawach z zakresu prawa pracy.
2. Termin do wszczęcia przez członka spółdzielni postępowania przed sądem w sprawach
dotyczących wypowiedzenia spółdzielczej umowy o pracę, warunków pracy i płacy,
rozwiązania oraz odmowy nawiązania umowy, wynosi czternaście dni i liczy się od dnia
doręczenia członkowi pisemnego zawiadomienia o oświadczeniu spółdzielni w tych sprawach
wraz z uzasadnieniem.

3. W wypadku wniesienia przez członka odwołania w postępowaniu wewnątrz-
spółdzielczym, termin określony w ust. 2 biegnie od dnia doręczenia członkowi
zawiadomienia wraz z uzasadnieniem o uchwale organu odwoławczego lub od upływu
terminu określonego w statucie do podjęcia uchwały przez ten organ.
Art. 131. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym dziale, do spółdzielczej umowy o
pracę stosuje się odpowiednio przepisy prawa pracy, z wyjątkiem przepisów Kodeksu pracy o
zawieraniu umów o pracę na okres próbny oraz przepisów o stosunkach pracy na podstawie
powołania, wyboru i mianowania.
Art. 132. 1. Statut może przewidywać zatrudnienie wszystkich lub niektórych członków nie
na podstawie spółdzielczej umowy o pracę , lecz na podstawie umowy o pracę nakładczą,
umowy zlecenia, umowy o dzieło lub na innej podstawie, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem
działalności spółdzielni. Spółdzielnia ma obowiązek równomiernie rozdzielać pracę między
tych członków, z uwzględnieniem ich kwalifikacji.
2. Do członków spółdzielni, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art.
115 ust. 1, art. 116 ust. 2 i 3, art. 117 i art. 120 ust. 1.
3. Do członków zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą , ponadto stosuje się
odpowiednio także przepisy art. 118, 119, 120 ust. 2, art. 121-130 i art. 134.
4. W sprawach nie uregulowanych w paragrafach poprzedzających stosuje się w zakresie
wypowiedzenia umowy o pracę nakładczą, jej rozwiązania bez wypowiedzenia i jej
wygaśnięcia odpowiednio przepisy prawa pracy dotyczące umowy o pracę . W pozostałym
zakresie stosuje się przepisy tego prawa dotyczące umowy o pracę nakładczą .
5. Statut powinien określać szczegółowo prawa i obowiązki członków, o których mowa w
ust. 1 oraz przyczyny uzasadniające ich wykluczenie lub wykreślenie.
Art. 133. Statut może stanowić, że członkami spółdzielni mogą być także osoby fizyczne,
prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą , które pozostają ze spółdzielnią w
stałych stosunkach gospodarczych. W takim wypadku statut określa warunki, jakie powinni
spełniać ci członkowie oraz ich prawa i obowiązki.
Art. 134. 1. Statut spółdzielni może uzależnić przyjęcie w poczet członków od odbycia
okresu kandydackiego. W takim wypadku statut wskazuje organ uprawniony do
przyjmowania kandydatów i określa czas trwania okresu kandydackiego.
2. Do kandydatów na członków stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy dotyczące
osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony. Stosunek pracy
między kandydatem a spółdzielnią może by jednak rozwiązany wcześniej, z zachowaniem
terminów i zasad przewidzianych w przepisach Kodeksu pracy o rozwiązaniu umowy
zawartej na czas nieokreślony.
3. Kandydatom mogą przysługiwać określone w statucie prawa i obowiązki członków
spółdzielni, z wyjątkiem obowiązku wnoszenia udziałów i wkładów.
Art. 135. Przepisów niniejszego Działu nie stosuje się do stosunku zatrudnienia dyrektora
przedsiębiorstwa spółdzielni.

Dział III
SPÓŁDZIELNIE RZEMIE LNICZE

Art. 136. 1. Celem działalności gospodarczej spółdzielni rzemieślniczej jest świadczenie
pomocy i organizowanie współdziałania członków w zakresie ich działalności wytwórczej i
usługowej, zaopatrywania w maszyny, surowce i materiały, organizowania zbytu towarów i
usług oraz wspierania postępu technicznego.
2. Dla wykonania zadań określonych w ust.1 spółdzielnia rzemieślnicza może prowadzić w
interesie swoich członków również inną działalność gospodarczą .
3. Spółdzielnia może zawierać umowy w imieniu swoich członków i reprezentować ich przy
czynnościach prawnych w innych sprawach, a w szczególności w postępowaniu ofertowym i
w negocjacjach, uczestniczyć w przetargach lub aukcjach, a także wystawach i pokazach.
Statut określa zakres i form dopuszczalnego umocowania spółdzielni przez członka.
Art. 137. 1. Członkami spółdzielni mogą być wyłącznie rzemieślnicy w rozumieniu ustawy z
dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2002 r. Nr 12, poz. 979, z późn. zm.) i
przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na własny rachunek.
2. Przepis ust.1 nie wyłącza stosowania art. 9 ust. 3.

Dział IV
SPÓŁDZIELNIE UCZNIOWSKIE

Art. 138. 1. Spółdzielnia uczniowska może zostać założona w publicznej lub niepublicznej
szkole podstawowej, gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej, zwanej dalej ,,szkołą”, oraz w
placówce oświatowo-wychowawczej dla dzieci i młodzieży, zwanej dalej ,,placówką”.
2. Założycielami spółdzielni uczniowskiej mogą być uczniowie szkół i wychowankowie
placówek, którzy ukończyli 10 lat. Założycieli nie może być mniej niż 5.
3. Założenie spółdzielni wymaga zgody rady szkoły udzielonej na wniosek dyrektora szkoły.
4. Spółdzielnia uczniowska nie posiada osobowości prawnej i nie podlega wpisowi do
Krajowego Rejestru Sądowego.
5. Spółdzielnia w zakresie swojej statutowej działalności może zawierać umowy, zaciągać
zobowiązania i dokonywać innych czynności prawnych oraz mieć prawa i obowiązki. Może
też pozywać i być pozywana.
6. Spółdzielnia uczniowska może być członkiem innej spółdzielni lub związku
spółdzielczego na zasadach przewidzianych dla osób prawnych.
7. Spółdzielnia uczniowska jest organizacją pożytku publicznego.
Art. 139. 1. Celem spółdzielni uczniowskiej jest popularyzacja w środowiskach
spółdzielczych idei i wiedzy o spółdzielczości, kształtowanie umiejętności życia i działania w
zbiorowości społecznej, rozwijanie u uczniów szkoły lub wychowanków placówki cech
zaradności i przedsiębiorczości oraz przygotowania ich do życia obywatelskiego w
warunkach demokracji.
2. Przedmiotem działalności spółdzielni uczniowskiej może być: