Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

Druk nr 602

Warszawa, 31 maja 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja








Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy - Kodeks karny.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Arkadiusza Mularczyka.



(-) Jacek
Bogucki;
(-) Andrzej
Dąbrowski;
(-) Andrzej
Dera;
(-) Mieczysław Golba; (-) Patryk Jaki; (-) Mariusz Orion Jędrysek;
(-) Beata Kempa; (-) Bartosz Kownacki; (-) Arkadiusz Mularczyk; (-) Jerzy
Rębek; (-) Józef Rojek; (-) Andrzej Romanek; (-) Edward Siarka; (-) Piotr
Szeliga; (-) Tadeusz Wo niak; (-) Marzena Dorota Wróbel; (-) Jan Ziobro;
(-) Kazimierz Ziobro; (-) Jarosław aczek.





Projekt

Ustawa
z dnia …………. 2012 r.
o zmianie ustawy – Kodeks karny.


Art. 1
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553 z
pó n. zm.) wprowadza się następujące zmiany:

1) po art. 126b. dodaje się art. 126c. w następującym brzmieniu:

„Art. 126c. § 1. Kto publicznie i wbrew faktom zaprzecza popełnieniu
aktu ludobójstwa, którego cechy są opisane w art. 118,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze
pozbawienia wolności do lat 3.










Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.










Uzasadnienie


1. Wyjaśnienie celu ustawy


Celem proponowanej zmiany jest znaczące ograniczenie publicznego głoszenia
kłamstw na temat eksterminacji ludności, przynajmniej w przestrzeni obowiązywania
polskiego prawa karnego. Szkodliwość bezkarności publicznego zakłamywania historii,
zwłaszcza w tak tragicznym aspekcie jak akty eksterminacji ludności oraz sprawstwa tych
zbrodni, nie budzi wątpliwości.
Szczególnymi przejawami negowania eksterminacji lub sprawstwa eksterminacji są:
tzw. „kłamstwo oświęcimskie” oraz „kłamstwo katyńskie”. Tolerowanie zakłamywania
faktów dotyczących odpowiedzialności organów państwowych III Rzeszy za eksterminacje
ludności dokonywane w obozach śmierci na terytorium okupowanej Polski, może prowadzić
błędnego utożsamiania Polaków ze sprawcami zbrodni w obozach koncentracyjnych. W
zagranicznej prasie już niejednokrotnie pojawiały się podobne „skróty myślowe” zakłamujące
istotę odpowiedzialności za holokaust (np. „polskie obozy koncentracyjne”). Podobne
przeinaczenia z pewnością nie służą pozytywnemu wizerunkowi Polski i Polaków za granicą.
Milczenie polskiego prawa w tym temacie może sprzyjać próbom przypisania
odpowiedzialności moralnej za holokaust Polsce, a w dalszej kolejności nawet
odpowiedzialności prawnej i odszkodowawczej. Najbardziej aktualnym przykładem braku
świadomości historycznej w sprawie holokaustu jest wypowied prezydenta USA Baracka
Obamy z dnia 29 maja 2012 r., podczas uroczystości pośmiertnego uhonorowania Jana
Karskiego, zawierająca stwierdzenie „polskie obozy śmierci” (polish death camps). Przykład
ten wskazuje, jak wiele jest jeszcze do zrobienia w ramach prowadzenia skutecznej polityki
historycznej, a proponowany przepis powinien być jej prawno-karnym elementem.
Skutki tolerowania kłamstwa katyńskiego są widoczne do dzisiaj zarówno w
świadomości Polaków, jak i w świadomości narodów żyjących we wschodniej części naszego
kontynentu. Za przykład może posłużyć oficjalny materiał szkoleniowy rosyjskiej armii,
według którego zbrodni katyńskiej dopuścili się Niemcy. Federacja Rosyjska prowadzi
własną politykę historyczną, której celem jest przedstawiane historii państwa rosyjskiego w
jak najlepszym świetle, w tym także historii ZSRR. Nieodłącznym elementem tak rozumianej
rosyjskiej polityki historycznej jest bagatelizowane, ukrywanie, przemilczanie, a w skrajnych
przypadkach negowanie faktów dotyczących zbrodni popełnionych przez organy władzy
ZSRR. W 2009 r. z inicjatywy prezydenta Dmitrija Miedwiediewa wprowadzono w prawie
zmiany, które zakazują negowania „dokonań koalicji antyhitlerowskiej” z lat 1941 - 1945.
Chodzi o spenalizowanie pojęcia „okupacja republik radzieckich przez Armię Czerwoną”.
Tak wydarzenia z udziałem żołnierzy sowieckich po II wojnie światowej określają władze
Litwy, Łotwy i Estoni
Zdaniem wnioskodawców, wyżej podane fakty stanowią dodatkowe uzasadnienie dla
prawno-karnej ochrony polskiej pamięci historycznej, obejmującej pamięć o wszystkich
(także niepolskich) ofiarach eksterminacji.

2. Przedstawienie stanu obecnego

Obecnie nie ma w polskim kodeksie karnym przepisów penalizujących publiczne
zakłamywanie faktów o aktach eksterminacji ludności, chociaż jest przepis art. 126a kodeksu
karnego zakazujący pod gro bą kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5
publicznego nawoływania do aktów eksterminacji (i innych podobnych przestępstw) lub
publicznego pochwalania tego rodzaju zbrodni.
Obowiązuje natomiast przepis art. 55 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie
Pamięci Narodowej - Komisji cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U.
2007, Nr 63, 424 – tekst jednolity)nalizujący publiczne zaprzeczanie zbrodniom
określonym w art. 1 pkt 1 tej ustawy, to znaczy popełnionych na osobach narodowości
polskiej lub obywatelach polskich innych narodowości w okresie od dnia 1 września 1939 r.
do dnia 31 lipca 1990 r., innych represji z motywów politycznych, jakich dopuścili się
funkcjonariusze polskich organów ścigania lub wymiaru sprawiedliwości albo osoby
działające na ich zlecenie, a ujawnionych w treści orzeczeń zapadłych na podstawie ustawy z
dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób
represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr
34, poz. 149, z pó n. zm.1)), działalności organów bezpieczeństwa państwa, o których mowa
w art. 5 tej ustawy. Publiczne i wbrew faktom zaprzeczanie wyżej wymienionym zbrodniom
jest zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3.

3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym


1 Cyt. za P. Szymaniak, J. Bielecki, Od Holokaustu do Hołodomoru – państwa walczą o swoją prawdę
historyczną, Dziennik Gazeta Prawna, 31.05.2012 r.
2 Dalej „ustawa o IPN”.

Obecnie art. 55 ustawy o IPN penalizuje tylko zaprzeczanie określonym według dość
skomplikowanych kryteriów zbrodni, których badaniem zajmuje się IPN i które zostały
popełnione w okresie od dnia 1 września 1939 r. do dnia 31 lipca 1990 r. Zatem zakresy
przedmiotowe obecnej i proponowanej regulacji nie pokrywają się. Art. 55 wyżej
przytoczonej ustawy penalizuje zaprzeczanie także innym zbrodniom niż eksterminacja, a
jednocześnie nie obejmuje kłamliwego zaprzeczenia zbrodniom ludobójstwa popełnionym w
innym okresie niż wyżej wskazany.
Uznanym w nauce historii przykładem eksterminacji, którego zakłamywania nie
obejmuje obowiązujący przepis art. 55 ustawy o IPN jest ludobójstwo dokonane na
Ormianach przez Turków podczas I wojny światowej. Zdaniem wnioskodawców warto
nadmienić, że Rze Ormian w latach 1915-1917 na terenie imperium osmańskiego została
uznana przez Francję za ludobójstwo na mocy stosownej ustawy, przyjętej w 2001 r. Ustawa
ta nie zawierała jednak odniesienia do sprawcy. W styczniu 2012 r. parlament francuski (w
grudniu 2011 r. Zgromadzenie Narodowe, natomiast w styczniu 2012 r. Senat) przyjął projekt
ustawy przewidujący karę za publiczne negowanie ludobójstwa uznanego przez państwo
francuskie (rok więzienia i 45 tys. euro grzywny), a zatem także ludobójstwa Ormian. Ustawa
nie weszła jednak w życie na skutek orzeczenia przez Radę Konstytucyjną (28.02.2012.) o
niezgodności ustawy z Konstytucją.
Przykładem mniej znanego aktu ludobójstwa dokonanego przez władze ZSRR na
Polakach, którego zaprzeczania nie penalizuje art. 55 ustawy o IPN jest eksterminacja
Polaków na Mińszczyznie oraz na ytomierszczy nie w latach 1937-1938. Około 150 tysięcy
Polaków zostało zamordowanych na rozkaz władz sowieckich przez NKWD w latach 1937 -
1938 w ramach tak zwanej „operacji polskiej” – największej ludobójczej czystki etnicznej
przeprowadzonej w ZSRR w czasie Wielkiego Terroru.
Zatem proponowany przepis pozwoli objąć w ochronę pamięć o wszystkich
ustalonych w nauce historii eksterminacjach, także tych których nie chroni art. 55 ustawy o
IPN.

4. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne


Penalizacja zaprzeczenia faktom eksterminacji ludności pozwoli na wykluczenie lub
znaczne ograniczenie przejawów zakłamywania historii w aspekcie odpowiedzialności za
ludobójstwo w obszarze działania polskiego prawa karnego. Ponadto ponieważ proponowany
przepis stanowi zagrożenie karą pozbawienia wolności przekraczającą 2 lata, to stosuje się do
niego art. 110 § 2 kk zezwalający na stosowanie polskiej ustawy karnej wobec cudzoziemca,