Poselski projekt ustawy o uprawnieniach do mienia byłego Funduszu Wczasów Pracowniczych

3
członkowskimi (T-34/02 EURL Le Levant 001 i in. p. Komisji). Przesłanki te
muszą być spełnione kumulatywnie: niespełnienie choćby jednej z nich oznacza,
że nie występuje zakazana pomoc państwa.
Odnośnie do pierwszej przesłanki o której stanowi art. 107 ust. 1 TfUE, w
orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) przyjmuje
się, że pomoc jest przyznawana przedsiębiorstwu przez państwo członkowskie,
gdy pochodzi z jego zasobów bezpośrednio lub pośrednio, a udzielenie pomocy
jest przypisywane temu państwu (C-379/98 PreussenElektra AG). Korzyść
przyznawana przedsiębiorstwu musi zatem, po pierwsze, pochodzić z zasobów
państwa i, po drugie, być przedsiębiorstwu udostępniania na mocy jego decyzji
(C-482/99 Francja p. Komisji, pkt 24 T-351/02 Deutsche Bahn AP p. Komisji, pkt
103). Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznaje, że w przypisaniu
działań państwu istotne jest wykazanie, że stanowią one część polityki określonej
przez władze krajowe (B. Kurcz (red.) Pomoc państwa. Wybrane zagadnienia,
Warszawa 2009, s. 13). Na gruncie omawianego przepisu pojęcie
„przedsiębiorstwa” jest rozumiane szeroko: uznawane jest za nie każda jednostka
zaangażowana w działalność gospodarczą, niezależnie od jej statusu prawnego i
sposobu finansowania (C-41/90 Höfner p. Macroton; 170/83 Hydrotherm p.
Compact, pkt 11). Działalność gospodarcza oznacza natomiast każdą działalność
polegającą na oferowaniu na rynku towarów lub usług, przy czym przeważający
nie jest zarobkowy charakter tej działalności, lecz działanie na rynku, na którym
oferowane są towary i usługi pozostające w rzeczywistej lub w potencjalnej
konkurencji (C-35/96 Komisja p. Włochom, pkt 36; C-180/98 i C-184/98 Pavlov,
pkt 75).
Przez korzyść, o której stanowi druga przesłanka z art. 107 ust. 1 TfUE,
rozumie się uprzywilejowanie o charakterze gospodarczym, które może przybierać
różne formy (np. dotacji, zwolnienia ze świadczeń, gwarancji kredytowej,
nieodpłatnego przeniesienia gruntu). Kolejna przesłanka – selektywność
(szczególność), jest wypełniona wówczas, jeżeli pomoc ma taki charakter, że
sprzyja określonym przedsiębiorcom lub sektorom gospodarki. Selektywność
ustala się zestawiając przedsiębiorstwa, które w świetle celu realizowanego przez
planowany środek, są w porównywalnej sytuacji prawnej i faktycznej (C-143/99
Adria-Wien). Pomoc jest selektywna, gdy polityka państwa przyznająca korzyści
przedsiębiorstwom albo produkcji towarów i usług zawiera pewien element
różnicowania, np. uzależnia je od wielkości przedsiębiorstwa, struktury jego siły
roboczej, charakteru działalności gospodarczej, formy prawnej, czy położenia
geograficznego (C-88/03 Portugalia p. Komisji).
W końcu, by pomoc państwa była niedozwolona, musi grozić zakłóceniem
lub zakłócać konkurencję1 i wymianę handlową między państwami
członkowskimi. Pomoc wpływa na wymianę handlową, gdy wzmacnia pozycję

1 Nie grozi zakłóceniem konkurencji pomoc bagatelna (pomoc de minimis), tj. pomoc, której wysokość nie
przekracza kwoty 200 tys. euro w ciągu trzech lat i wypełnia inne przesłanki ustalone w rozporządzeniu Komisji
(WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis
(Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006 r., str. 5).

4
danego przedsiębiorstwa w porównaniu z innymi przedsiębiorstwami
konkurującymi na rynku wewnętrznym (730/79 Philip Morris Holland BV p.
Komisji, pkt 11). Trybunał Sprawiedliwości UE rygorystycznie ocenia spełnienie
tych przesłanek stwierdzając, że wpływ pomocy publicznej na konkurencję i
handel między państwami członkowskimi nie musi być rzeczywiście
wykazywany, wystarczające jest wykazanie potencjalnej możliwości ich
wystąpienia (T-298, 312, 313, 315, 600-607/97 Alzetta Mauro i inni p. Komisji,
pkt 76–79). Trybunał ten przyjmuje też, że jeżeli środek wpływa na handel między
państwami członkowskimi, to nieuchronnie zakłóca lub grozi zakłóceniem
konkurencji.
W podsumowaniu stwierdzić można, że pomoc państwa zakazana na mocy
art. 107 ust. 1 TfUE to świadczenie na rzecz przedsiębiorstwa, pochodzące od
państwa lub z państwowych źródeł, które przynosi temu przedsiębiorstwu korzyść,
jakiej przedsiębiorstwo to nie uzyskałoby w ramach normalnej działalności
gospodarczej.
W drodze wyjątku od generalnego zakazu udzielania pomocy państwa,
ustalonego w art. 107 ust. 1 TfUE, prawo unijne dopuszcza możliwość przyznania
tego rodzaju pomocy. Wyjątki wskazujące kategorie pomocy państwa, której
udzielenie jest dopuszczalne ex lege lub za zgodą Komisji określa art. 107 ust. 2 i
3 TfUE.

2. Jedynym organem uprawnionym do wiążącego orzekania o zgodności pomocy
państwa z rynkiem wewnętrznym jest Komisja. W celu umożliwienia jej realizacji
tego zadania, art. 108 ust. 3 TfUE nakłada na państwa członkowskie obowiązki
notyfikacyjne. Komisja jest przez nie informowana, w czasie odpowiednim do
przedstawienia uwag, o wszelkich planach przyjęcia środków przyznających lub
zmieniających przyznaną pomoc. W przypadku stwierdzenia, że planowany
środek stanowi zakazaną pomoc państwa, Komisja wydaje decyzję nakazującą
zniesienie go lub jego zmianę, może też wydać decyzję stwierdzającą, że
planowany środek nie stanowi pomocy państwa lub że jest pomocą dopuszczalną.
Państwo członkowskie nie może wprowadzać w życie środków, dopóki Komisja
nie wyda decyzji. Szczegółowe zasady realizacji obowiązku notyfikacji ustala
rozporządzenie Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające
szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz. Urz. UE L 83,
27.03.1999, s. 1).
W polskim porządku prawnym wykonaniu art. 108 ust. 3 TfUE służy
ustawa z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy
publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404, ze zm). Na poziomie krajowym
zgodność z rynkiem wewnętrznym pomocy udzielanej przez państwo ocenia
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a jeżeli pomoc
przyznawana jest w rolnictwie lub rybołówstwie - minister właściwy do spraw
rolnictwa. W tym trybie ocenie podlegają projekty aktów normatywnych
przewidujące programy pomocowe i pomoc indywidualną. O wydanie opinii
występują podmioty wskazane w ustawie – w przypadku pomocy indywidualnej

5
jest nim podmiot, który jej udziela (art. 12 ust. 1 i art. 13 ust. 1 pkt 2 przytoczonej
ustawy).

III. Analiza przepisów projektu ustawy pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej

1. Analizując projekt ustawy pod kątem przepisów Unii Europejskiej zastrzeżenie
budzi zgodność art. 4 ust. 1 projektu ustawy z art. 107 ust. 1 TfUE. Wskazany
przepis ustawy postanawia, że FWP sp. z o.o. z mocy prawa nabywa własność
mienia byłego FWP. Na gruncie orzecznictwa TSUE przytoczonego w pkt II
opinii można sformułować tezę, że przeniesienie mienia byłego FWP na rzecz
FWP sp. z o.o. może stanowić pomocą państwa zakazaną na mocy art. 107 ust. 1
TfUE.
Po pierwsze, FWP sp. z o.o. jest przedsiębiorstwem prowadzącym
działalność gospodarczą w rozumieniu art. 107 ust. 1 TfUE: jest ono bowiem
jednostką, której działalność polega na oferowaniu na rynku usług, przy czym nie
ma znaczenia czy jej działalność ma charakter zarobkowy, czy też nie. Po drugie,
na mocy art. 4 ust. 1 projektu ustawy spółce tej ma zostać przyznane mienie
byłego FWP, którym – zgodnie z art. 2 ust. 4 projektu ustawy jest
przedsiębiorstwo należące do byłego FWP. Niewątpliwie bezpłatne uzyskanie
przez FWP sp. z o.o. innego przedsiębiorstwa może być utożsamione z
otrzymaniem korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TfUE. Korzyści takiej FWP
sp. z o. o. nie uzyskałaby w normalnych warunkach rynkowych, jeżeli państwo nie
zdecydowałoby się mu jej przyznać mocą art. 4 ust. 1 projektu ustawy. Ponadto,
przyznawana korzyść nie będzie oferowana wszystkim przedsiębiorstwom
działającym na rynku, lecz tylko jednemu z nich – wskazanemu w projekcie
ustawy. Korzyść ta jest selektywna, sprzyja bowiem tylko jednej spółce i jest
niedostępna dla innych przedsiębiorstw.
Udzielenie pomocy musi być przypisane państwu, a pomoc ta pochodzić z
jego zasobów (C-482/99 Francja p. Komisji, pkt 24 T-351/02 Deutsche Bahn AP
p. Komisji, pkt 103). Jest bezsporne, że w omawianym przypadku źródłem
przyznawanej korzyści jest decyzja państwa – to bowiem jego organy
prawodawcze w drodze ustawy decydują, by jedna z działających na jego obszarze
spółek (FWP sp. z o. o), z mocy prawa nabyła mienie (mienie byłego FWP).
Powstająca na gruncie omawianej przesłanki niejasność wiąże się z ustaleniem
obecnego stanu własności byłego mienia FWP. Wątpliwości dotyczące tytułu
prawnego OPZZ do jego objęcia i wniesienia do spółki zostały podniesione w
przytoczonym wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. akt K.34/97
(pkt 4). W świetle tego wyroku nie można wykluczyć, że mienie to pozostaje w
zasobach państwa, co przesądzałoby, że jego przekazanie FWP sp. z o.o. mogłoby
stanowić pomoc zakazaną na mocy art. 107 ust. 1 TfUE.
W końcu, odnosząc się do ostatniej przesłanki koniecznej dla powstania
zakazanej pomocy państwa, nie można zasadnie stwierdzić, że przekazanie byłego
mienia FWP spółce w żaden sposób nie wpłynie na konkurencję i handel między

6
państwami członkowskimi (np. na konkurencję i handel prowadzony w sektorze
usług turystycznych i leczniczych).

2. Opiniowany projekt ustawy, jako akt normatywny mogący ustanawiać
zakazaną pomoc indywidualną, wymaga uzyskania opinii Prezesa UOKiK zgodnie
z art. 12 ust. 1 i art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej. W świetle art. 10 Regulaminu Sejmu organem
właściwym do zwrócenia się do Prezesa UOKiK o wydanie tego rodzaju opinii
jest Marszałek Sejmu.

IV. Konkluzja

Projekt ustawy o uprawnieniach do mienia byłego Funduszu Wczasów
Pracowniczych może zostać uznany za projekt pomocy indywidualnej
zakazanej na mocy art. 107 ust. 1 TfUE.
Projekt ten powinien podlegać zaopiniowaniu przez Prezesa UOKiK w
trybie ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.









Szef Kancelarii Sejmu



Lech
Czapla


Warszawa, 17 maja 2012 r.


BAS-WAPEiM-1187/12

Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu RP

Opinia prawna dotycząca możliwości uznania
poselskiego projektu ustawy o uprawnieniach do mienia byłego Funduszu
Wczasów Pracowniczych (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Izabela
Katarzyna Mrzygłocka) za projekt ustawy wykonującej prawo Unii
Europejskiej w rozumieniu art. 95a ust. 1 regulaminu Sejmu


Projekt ustawy o uprawnieniach do mienia byłego Funduszu Wczasów
Pracowniczych, zwany dalej „projektem ustawy”, określa uprawnienia do mienia
byłego Funduszu Wczasów Pracowniczych (zwanego dalej jako „FWP”). Fundusz
ten był osobą prawną, która została zlikwidowana na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z
dnia 9 maja 1997 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 518) (zwana dalej „ustawą z 1997 r.”).
Sposób gospodarowania mieniem zlikwidowanego FWP określiły art. 7 ust. 1, 2 i 4
ustawy z 1997 r. Na ich podstawie Ogólnopolskie Porozumienie Związków
Zawodowych (zwane dalej „OPZZ”) zostało zobowiązane do utworzenia spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością, a do spółki tej, jako aport OPZZ miało wnieść
przedsiębiorstwo zlikwidowanego FWP. Spółka ta miała wstąpić we wszystkie prawa
i obowiązki byłego FWP. Ponadto pracownicy i członkowie organów byłego FWP
mieli nieodpłatnie uzyskać udziały w spółce, pokryte aportem przez OPZZ. W dniu
25 lipca 1997 r. OPZZ ustanowiło spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
działającą pod firmą „Fundusz Wczasów Pracowniczych” (akt notarialny nr
4686/97).
Wyrokiem z dnia 3 czerwca 1998r., sygn. K.34/97, Trybunał Konstytucyjny
stwierdził, że art. 7 ust. 1, 2 i 4 ustawy z 1997 r. naruszyły art. 2 Konstytucji, gdyż
stanowiły arbitralne i rażąco niesprawiedliwe zadysponowanie majątkiem byłego
FWP na rzecz tylko jednej organizacji związkowej. Stosownie do obwieszczenia
Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 grudnia 1998 r. wskazane przepisy
ustawy z 1997 r. utraciły moc obowiązującą (Dz. U. z 1999 r., Nr 1, poz. 6). Utrata
przez przepisy mocy obowiązującej zrodziła konieczność ponownego uregulowania
normowanej w nich materii, co uczyniono w przedłożonym projekcie ustawy.
Przedłożony projekt ustawy przyznaje reprezentatywnym organizacjom
związkowym, zdefiniowanym w jego w art. 2 ust. 3, uprawnienie do nabycia na
współwłasność łączną mienia byłego FWP (art. 3 ust. 1 projektu ustawy).
Jednocześnie, z dniem wejścia w życie tej ustawy powyżej wskazane uprawnienia