Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o izbach lekarskich oraz niektórych innych ustaw

4
(apelacyjny czy kasacyjny), 2) procedurę (karna czy cywilna), 3) sąd który miałby je
rozpatrywać (Sąd Najwyższy czy sąd powszechny).
Z porównania regulacji dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej w innych
zawodach wynika, że od orzeczeń organu drugiej instancji przysługuje odwołanie do
powszechnego (sądu apelacyjnego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych) rozpatrywane z
zastosowaniem przepisów K.p.c. o apelacji. Przepisy nie przewidują żadnych ograniczeń
drogi sądowej (poza 14-dniowym terminem na wniesienie odwołania). Przepisy takie
funkcjonują zarówno w zawodach zaufania publicznego zorganizowanych w samorządach
zawodowych (lekarze weterynarii, farmaceuci), jak i w innych zawodach (nauczyciele,
nauczyciele akademiccy).
W przypadku policjantów i innych funkcjonariuszy służb mundurowych odwołanie
wnosi się do sądu administracyjnego (wojewódzkiego – czyli najniższej z możliwych
instancji), które – tak jak w przypadku powyższych zawodów jest nieograniczone
przedmiotowo. Pewne odrębności występują w zawodach prawniczych.
Na tle tych regulacji (a szczególnie innych zawodów medycznych) unormowanie
odpowiedzialności zawodowej lekarzy jest nietypowe. Przepisy przewidują bowiem, że:
1) środek prawny przysługujący na orzeczenie organu orzekającego wnosi się do Sądu
Najwyższego, co wśród zawodów nie-prawniczych jest rozwiązaniem unikatowym (choć
ostatnio pojawiło się w zawodzie pielęgniarki i położnej),
2) a ponadto owym środkiem prawnym jest skarga kasacyjna ograniczona przedmiotowo i
proceduralnie (obowiązkowe „pośrednictwo” adwokata lub radcy prawnego), co również
jest rozwiązaniem odbiegającym od innych nie-prawniczych zawodów zaufania
publicznego (farmaceuci, lekarze weterynarii, nauczyciele itd.).
Stąd proponuje się by w ustawie z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich środek
prawny w postaci kasacji wnoszonej do Sądu Najwyższego zastąpić środkiem prawnym
wnoszonym do sądu okręgowego rozpatrywanym w trybie przewidzianym dla apelacji. Sąd
Najwyższy nie powinien być traktowany jako sąd I instancji. Intencja taka przyświecała też
ustawodawcy, który w 2002 r. (przy okazji uchwalania nowej ustawy o Sądzie Najwyższym)
przeniósł tego rodzaju sprawy do sądów powszechnych. Zadaniem Sądu Najwyższego
powinno pozostać rozpoznawanie spraw najistotniejszych, w tym przede wszystkim:
rozbieżności w wykładni, istotnych zagadnień prawnych oraz kasacji od spraw
rozpatrywanych przez dwie instancje sądów powszechnych. Sąd Najwyższy ma rozstrzygać
te problemy, z którymi nie radzą sobie sądy powszechne, a więc o dość dużym ciężarze
prawnym. Trudno zaś sprawy dyscyplinarne uznać za sprawy zawiłe prawnie, skoro powierza

5
się je sądom dyscyplinarnym, które nie składają się nie tylko z sędziów lecz nawet z osób o
magisterskim wykształceniu prawniczym. Sąd apelacyjny również nie jest odpowiednim
sądem do rozpatrywania tego rodzaju spraw, ponieważ jego zadaniem jest rozpoznawanie –
jako sąd II instancji – apelacji od spraw rozpatrywanych w I instancji przez sąd okręgowy, a
więc przede wszystkim zbrodni oraz sporów cywilnych o prawa majątkowe, w których
wartość przedmiotu sporu przewyższa 75–100 tys. zł, które są nieporównywalne z karami
wymierzanymi przez sądy dyscyplinarne (np. upomnienie czy nagana).
Ze względu na to, że postępowanie dyscyplinarne (orzekanie kar) przypomina bardziej
postępowanie karne niż cywilne przyjęto, że właściwy dla rozpatrywania apelacji będzie
Kodeks postępowania karnego. Tak zresztą już jest w większości zmienianych ustaw.

3.3. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że regulacje ograniczające drogę sądową do
przypadków, w których organ dyscyplinarny orzekł tylko niektóre kary, zawarte są w kilku
innych ustawach regulujących zawody medyczne. W związku z tym – by uniknąć
stwierdzania przez TK niekonstytucyjności kolejnych ustaw – należy dokonać stosownej
nowelizacji kilku kolejnych ustaw.
Docelowo należałoby zmierzać do zmiany pozostałych regulacji dyscyplinarnych (w
zawodach innych niż medyczne) w tym samym kierunku, tzn.: sąd okręgowy (wydział karny),
procedura karna, tryb apelacyjny. Powinno to się jednak odbyć w osobnych ustawach
obejmujących różne grupy zawodowe łączone na zasadzie podobieństwa, tak jak w
przedstawianym projekcie.


4. Konsultacje

Pisma przesłały następujące organy i podmioty: Przewodniczący Krajowej Rady
Sądownictwa, Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej, Przewodnicząca Stowarzyszenia
Farmaceutów Katolickich Polski, Inspekcja Weterynaryjna, Naczelna Rada Pielęgniarek i
Położnych, Gdańska Okręgowa Izba Aptekarska, Minister Zdrowia, Pierwszy Prezes Sądu
Najwyższego, Minister Sprawiedliwości, Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Sprzeciw
wobec projektu wniósł tylko Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej. Pozostałe podmioty bądź nie
zgłosiły uwag, bądź zgłosiły uwagi wykraczające poza wykonanie wyroku TK, bądź zgłosiły
uwagi, z których znaczna część została uwzględniona. Ujednolicono termin do wniesienia
apelacji na 14 dni, usunięto przepisy mówiące o tym, że orzeczenie sądu dyscyplinarnego II

6
instancji jest prawomocne z chwila wydania, przesądzono, że wydziałem sądu powszechnego,
który rozpatruje apelacje jest wydział karny (choć Minister Sprawiedliwości proponował by
w tych sprawach orzekały składy międzywydziałowe.) Usunięto też przepisy dotyczące
dochodzenia roszczeń o odszkodowanie za szkodę lub zadośćuczynienie za krzywdę
poniesioną na skutek uniewinnienia w postępowaniu wznowieniowym. Prezes Sądu
Najwyższego wskazał bowiem, że przepisy zmienianych ustaw są w tym zakresie już obecnie
niejednolite i powodują problemy w praktyce. W konsekwencji odesłano do stosowania
rozdziału 58 K.p.k.


5. Skutki finansowe wykonania projektowanej ustawy

Ustawa może pociągnąć za sobą konieczność rozpatrywania przez sądy okręgowe
większej liczby odwołań od kar dyscyplinarnych, a tym samym wymagać może zwiększenia
budżetu tych sądów. Dotychczas liczba odwołań do sądów apelacyjnych – sądów pracy i
ubezpieczeń społecznych czy Sądu Najwyższego nie była znaczna. Sama zmiana sądu
apelacyjnego na okręgowy, czy sądu pracy na wydział karny, nie powinna skutkować
zwiększeniem kosztów. Zmiana kasacji na apelację (w przypadku lekarzy oraz pielęgniarek i
położnych) może zwiększyć liczbę odwołań, trudno to jednak przewidzieć.


6. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej

Projektowana ustawa nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.


Warszawa, 14 maja 2012 r.
BAS–WAPEiM–1113/12


Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej
senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o izbach lekarskich oraz
niektórych innych ustaw (przedstawiciel wnioskodawcy: senator Helena
Hatka)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32) sporządza się
następującą opinię:


I.
Przedmiot projektu ustawy
Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o izbach lekarskich oraz
niektórych innych ustaw przewiduje nowelizację następujących ustaw:
• z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 219, poz. 1708, ze
zm.),
• z dnia 21 grudnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach
lekarsko-weterynaryjnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 767, ze zm.),
• z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 2008 r. Nr 136,
poz. 856, ze zm.),
• z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr
144, poz. 1529, ze zm.),
• z dnia 1 lipca 2011 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr
174, poz. 1038).
Projekt przewiduje zmiany w przepisach dotyczących postępowania
dyscyplinarnego. Proponuje się zmianę zasad zaskarżania do sądu
powszechnego orzeczeń dyscyplinarnych. Zasadą ma być prawo do złożenia
apelacji od orzeczenia sądu dyscyplinarnego drugiej instancji do sądu
okręgowego (wydział karny). Ujednolicony ma zostać także termin do
wnoszenia apelacji. Projekt przewiduje także zmiany w zakresie wznowienia
postępowania dyscyplinarnego oraz ujednolicenie zasad dochodzenia
odszkodowania lub zadośćuczynienia na skutek uniewinnienia w postępowaniu
wznowieniowym.
Projekt zawiera przepis przejściowy. Ustawa ma wejść w życie po
upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem

Prawo Unii Europejskiej nie reguluje spraw objętych zakresem projektu
ustawy.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu ustawy pozostają poza zakresem regulacji prawa Unii
Europejskiej.

IV. Konkluzje

Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o izbach lekarskich oraz
niektórych innych ustaw nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.



Szef Kancelarii Sejmu








Lech Czapla


















2