Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo prasowe

15
Projektodawca postanowił utrzymać rozwiązanie zawarte w art. 52. Mimo wielu
głosów krytycznych dotyczących szybszej ścieżki rozpoznawania spraw o opublikowanie
sprostowania, rezygnacja z takiego uregulowania skutkowałaby przekreśleniem zasadniczej
idei, jaką jest zagwarantowanie prawa do skutecznego, a co się z tym wiąże – publikowanego
w odpowiednim czasie sprostowania. W sytuacji niezwykle krótkiej żywotności tzw. faktów
medialnych, tylko możliwie szybkie sprostowania mają rację bytu w debacie publicznej. Nie
można również abstrahować od tego, że po wejściu projektowanej ustawy w życie sprostowanie
będzie jedyną formą reakcji na publikacje prasowe. Skoro więc ochrona dóbr osobistych ma
być pozostawiona wyłącznie drodze sądowej, to dalsze osłabienie pozycji podmiotów, które
mogą zostać dotknięte nierzetelną publikacją prasową, przez „skazanie” ich na zbyt długie
oczekiwanie na rozstrzygnięcie w przedmiocie obowiązku zamieszczenia samego sprostowania,
całkowicie przekreślałoby jakąkolwiek równowagę w relacji prasa – zainteresowany. W ocenie
projektodawcy duże obciążenie sądów określonym rodzajem spraw tudzież nie najlepsza
praktyka funkcjonowania pewnych sądów (argumentacja chociażby Ministra Sprawiedliwości
czy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego) nie może stanowić usprawiedliwienia dla
przewlekłości postępowań w sprawach prasowych. Występowanie zjawisk tego rodzaju winno
być raczej impulsem do zmian organizacyjnych bądź też zwiększenia obsady kadrowej sądów,
które wyróżniają się wyjątkowo dużym wpływem spraw z danej dziedziny. Nie przekonuje
w tym kontekście także argument naruszenia art. 32 oraz art. 45 Konstytucji (tak stanowisko
Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2012 r.). Ten pierwszy wzorzec wymaga bowiem
przede wszystkim ustalenia kryterium relewancji. Z kolei odnośnie do gwarancji płynących
z art. 45 (ust. 1) Konstytucji, w tym prawa do rozpatrzenia sprawy przez sąd bez nieuzasadnionej
zwłoki, wypada zaznaczyć, że niedowład organizacyjny w sferze wymiaru sprawiedliwości nie
zdejmuje z państwa ciężaru zachowania standardów konstytucyjnych. Co więcej: państwo ma
wręcz obowiązek zapewnienia właściwych warunków sprawowania władzy jurysdykcyjnej, a
zwłaszcza optymalnej obsady kadrowej sądów (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
8 marca 2003 r., sygn. akt III SPP 34/05). Z drugiej strony pamiętać należy, że o przewlekłości
postępowania świadczy nie tylko sam czas jego trwania. Jak wynika przecież z orzecznictwa
trybunału strasburskiego, długotrwałość postępowania ocenia się przez pryzmat okoliczności
konkretnej sprawy, stopnia jej skomplikowania, zachowania skarżącego lub jego pełnomocnika
oraz właściwych organów, jak również znaczenia rozstrzygnięcia sprawy dla skarżącego (patrz
wyroki w sprawach Humen przeciwko Polsce, nr 26614/95, Dewicka przeciwko Polsce,
nr 38670/97). W świetle powyższych kryteriów, o naruszeniu art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie

16
praw człowieka i podstawowych wolności (a zatem i wyrażającego analogiczną gwarancję
art. 45 ust. 1 Konstytucji) może być mowa tylko wówczas, gdy bezczynność lub powolność
organów procesowych nie znajduje uzasadnienia. Z pewnością jednak ani art. 45 ust. 1
ustawy zasadniczej, ani powołany art. 6 ust. 1 Konwencji nie legitymują poglądu, który
wskazuje na konieczność rozpoznawania spraw wpływających do sądów ściśle wedle kolejności
wpływu, bez względu na ich rodzaj czy stopień naruszenia dóbr podlegających ochronie albo
charakter skutków, jakie owo naruszenie za sobą pociąga (czy są to np. skutki szczególnie
dotkliwe, odwracalne itd.).
Stanowisko Senatu w kwestii potrzeby stworzenia sprawnego mechanizmu orzekania
o roszczeniu z art. 39 ust. 1 znajduje skądinąd wsparcie w opiniach ekspertów Helsińskiej
Fundacji Praw Człowieka realizujących program „Obserwatorium wolności mediów w Polsce”.

6. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej

Przedmiot projektu nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.


Warszawa, 4 czerwca 2012 r.

BAS–WAPEiM–1319/12


Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej
senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo prasowe
(przedstawiciel wnioskodawcy: senator Piotr Benedykt Zientarski)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32) sporządza się
następującą opinię:


I.
Przedmiot projektu ustawy
Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo prasowe ma na celu
dostosowanie obowiązującej ustawy do wyroków Trybunału Konstytucyjnego: z
dnia 5 maja 2004 r. (sygn. akt P 2/03, publ. Dz. U. z 2004 r. Nr 111, poz. 1181)
oraz z dnia 1 grudnia 2010 r. (sygn. akt K 41/07, publ. Dz. U. z 2010 r. Nr 235,
poz. 1551). Proponowana zmiana przewiduje nową regulację instytucji
sprostowania, przy jednoczesnej rezygnacji z instytucji odpowiedzi.
Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem

Prawo Unii Europejskiej nie reguluje spraw objętych zakresem projektu
ustawy.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu ustawy pozostają poza zakresem regulacji prawa Unii
Europejskiej.




IV. Konkluzja

Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo prasowe nie jest objęty
zakresem prawa Unii Europejskiej.



Szef Kancelarii Sejmu








Lech Czapla































2

Warszawa, 4 czerwca 2012 r.

BAS-WAPEiM-1320/12


Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia w sprawie stwierdzenia, czy senacki projekt ustawy o zmianie
ustawy – Prawo prasowe (przedstawiciel wnioskodawcy: senator Piotr
Benedykt Zientarski) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii
Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu


Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo prasowe ma na celu
dostosowanie obowiązującej ustawy do wyroków Trybunału Konstytucyjnego: z
dnia 5 maja 2004 r. (sygn. akt P 2/03, publ. Dz. U. z 2004 r. Nr 111, poz. 1181)
oraz z dnia 1 grudnia 2010 r. (sygn. akt K 41/07, publ. Dz. U. z 2010 r. Nr 235,
poz. 1551). Proponowana zmiana przewiduje nową regulację instytucji
sprostowania, przy jednoczesnej rezygnacji z instytucji odpowiedzi.

Projekt ustawy nie jest objęty zakresem regulacji prawa Unii
Europejskiej.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo prasowe nie jest projektem
ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu
Sejmu.


Szef Kancelarii Sejmu

Lech Czapla