Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych

Druk nr 442

Warszawa, 10 maja 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu



Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Panią Marszałek, że Senat na 11.
posiedzeniu w dniu 10 maja 2012 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy


- o zmianie ustawy o spółdzielniach
mieszkaniowych.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Andrzeja Matusiewicza do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.

wz.
Wicemarszałek Senatu

(-) Jan Wyrowiński



U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 10 maja 2012 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach
mieszkaniowych




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2
kwietnia
1997
r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy
o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.
Jednocześnie upoważnia senatora Andrzeja Matusiewicza do reprezentowania
Senatu w pracach nad projektem.



WICEMARSZAŁEK SENATU


Jan
WYROWIŃSKI
p r o j e k t
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych
Art. 1. W ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych
(Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w art. 35 uchyla się ust. 4 i 42;
2)
w art. 44 uchyla się ust. 11, 21 i 4.
Art. 2. Do spraw wszczętych na podstawie art. 35 ust. 4 i niezakończonych do dnia
wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia.


1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 19, poz. 177 i Nr 63,
poz. 591, z 2005 r. Nr 72, poz. 643, Nr 122, poz. 1024, Nr 167, poz. 1398 i Nr 260, poz. 2184, z 2006 r.
Nr 165, poz. 1180, z 2007 r. Nr 125, poz. 873, z 2008 r. Nr 235, poz. 1617, z 2009 r. Nr 65, poz. 545, Nr 117,
poz. 988, Nr 202, poz. 1550 i Nr 223, poz. 1779, z 2010 r. Nr 207, poz. 1373, z 2011 r. Nr 201 poz. 1180
oraz z 2012 r. Nr 201.
UZASADNIENIE

1. Ustawa wykonująca wyroki Trybunału Konstytucyjnego

Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
wyroków Trybunału Konstytucyjnego stwierdzających niezgodność z Konstytucją przepisów
ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119,
poz. 1116, ze zm.): 1) wyroku z dnia 29 października 2010 r. (P 34/08) stwierdzającego
niezgodność art. 35 ust. 41, 2) wyroku z dnia 21 grudnia 2005 r. (SK 10/05) stwierdzającego
niezgodność art. 44 ust. 1 i 2.
Sentencje wyroków opublikowano w: 1) Dz. U. Nr 207, poz. 1373 (dzień publikacji
wyroku – 4 listopada 2010 r.), a pełny tekst wyroku, z uzasadnieniem, w OTK Z.U. Nr 8A,
poz. 84); 2) Dz. U. Nr 260, poz. 2184 (dzień publikacji wyroku – 29 grudnia 2005 r.) oraz
OTK Z.U. Nr 11A, poz. 139.


2. Przedmiot i istota rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego

2.1. TK orzekł, że art. 35 ust. 41 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach
mieszkaniowych, dodany przez art. 1 pkt 29 lit. b ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie
ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw – jest
niezgodny z art. 2, a przez to z art. 64 ust. 2, art. 64 ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3, art. 165
ust. 1 i 2 oraz art. 167 ust. 2 Konstytucji.
Zakwestionowany przepis jest elementem większej grupy przepisów mających na celu
przyspieszenie lub ułatwienie dokonywania przekształceń własnościowych albo
ujednoznacznienie stanu prawnego odnośnie do gruntów, na których postawione zostały przez
spółdzielnie budynki. Grunty te są często własnością Skarbu Państwa, gmin, osób fizycznych
bądź też ich stan prawny jest nieustalony (właściciel nie jest znany). Artykuł 35 ust. 1
przewiduje, że „Spółdzielnia mieszkaniowa, która w dniu 5 grudnia 1990 r. była posiadaczem
gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa, gminy, osoby prawnej innej niż Skarb
Państwa, gmina albo związek międzygminny lub osoby fizycznej oraz przed tym dniem
wybudowała sama lub wybudowali jej poprzednicy prawni, budynki lub inne urządzenia

2
trwale związane z gruntem, może żądać, aby właściciel zajętej na ten cel działki
budowlanej przeniósł na nią jej własność za wynagrodzeniem”.
Ustęp 4 zaś przewiduje, że „Jeżeli nieruchomość, o której mowa w ust. 1, posiada
nieuregulowany stan prawny w rozumieniu art. 113 ust. 6 ustawy o gospodarce
nieruchomościami, spółdzielnia mieszkaniowa nabywa własność tej nieruchomości przez
zasiedzenie, jeżeli spełnia kryteria wymagane w ust. 1.”.
Natomiast zakwestionowany ust. 41 – dodany w 2007 r. – przewidywał, że
„Spółdzielnia mieszkaniowa, która w dniu 5 grudnia 1990 r. była posiadaczem nieruchomości
gruntowej, stanowiącej własność Skarbu Państwa albo gminy, albo gdy właściciel tej
nieruchomości pozostaje nieznany, pomimo podjętych starań o jego ustalenie, i przed tym
dniem, na podstawie pozwolenia na budowę i decyzji lokalizacyjnej spółdzielnia ta
wybudowała budynek, nabywa własność tej nieruchomości przez zasiedzenie. Orzeczenie
sądu stwierdzające nabycie własności tej nieruchomości jest podstawą wpisu do księgi
wieczystej.”.
Przepisy te przewidują więc pewne dodatkowe instrumenty prawne, z których mogą
korzystać spółdzielnie, obok typowych cywilistycznych instytucji, takich jak roszczenie
o wykup (art. 231 k.c.) i zasiedzenie (art. 172 k.c.). Dzięki art. 35 spółdzielnie mogą uzyskać
tytuł prawny do gruntu także wtedy, gdy na podstawie ogólnych regulacji k.c. byłoby to
niemożliwe, np. z powodu braku wymaganych przesłanek: dobrej wiary, posiadania
samoistnego lub nieprzerwanego posiadania przez określony czas. W świetle art. 35
wymienione przesłanki nie mają znaczenia. W orzecznictwie sądów i doktrynie przyjęto, że
przewidziane w ust. 41 „zasiedzenie”, nie jest w istocie zasiedzeniem w rozumieniu k.c.
Sam art. 35 ustawy wprowadza różne instytucje ułatwiające spółdzielniom nabycie
gruntu, na którym spółdzielnia (lub jej poprzednicy) wybudowała budynek. W swojej
pierwotnej wersji przewidywał on w ust. 1 roszczenie o wykup gruntu, a w ust. 4 roszczenie
o przeniesienie prawa własności za wynagrodzeniem (zwane tu zasiedzeniem). Jednakże
roszczenie z ust. 4 przysługuje jedynie wtedy, gdy nieruchomość posiada nieuregulowany
stan prawny. Między tymi ustępami istnieją jeszcze inne różnice: roszczenie z ust. 1 jest
odpłatne (zasiedzenie z ust. 4 nie), zasiedzenie z ust. 4 następuje ex lege (w przypadku
roszczenia z ust. 1 skutek następuje z chwila przeniesienia przez właściciela własności
nieruchomości na rzecz spółdzielni). To ostatnie (skutek ex lege) oznacza brak możliwości
obrony prawnego właściciela gruntu przed sądem; rola sądu ogranicza się do wydania
orzeczenia deklaratoryjnego. Należy też zwrócić uwagę, że do zasiedzenia z ust. 4 dochodzi,