Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw oraz ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020

ARR właściwego ze względu na siedzibę grupy. Ponadto w związku z tym, że nadzór
nad ARR sprawuje minister właściwy do spraw rynków rolnych, zasadna jest zmiana
brzmienia art. 12 ust. 11 obowiązującej ustawy.
Zmiany, o których mowa w art. 1 pkt 8 lit. a, c i d projektu ustawy, oznaczają, że
wniosek o wydanie decyzji, na podstawie której podmiot może uzyskać status grupy
producentów rolnych, musi zawierać numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w celu
ograniczenia barier administracyjnych uchylono regulacje dotyczące wymogu
dołączania do tego wniosku wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) danej
grupy. Jednocześnie dokumentami dołączanymi do wniosku będą m.in. plan biznesowy
grupy w zakresie realizacji celów, ze względu na które grupa została utworzona, zgodny
z aktem założycielskim i opracowany na co najmniej 5 lat na formularzu opracowanym
przez ARR i udostępnionym na stronie internetowej ARR, oraz oświadczenia członków
grupy o prowadzeniu, w dniu składania wniosku, gospodarstwa rolnego lub działu
specjalnego produkcji rolnej w zakresie produkcji produktów, dla których grupa została
utworzona. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, grupa dołącza plan działania,
zgodny z aktem założycielskim i opracowany na 5 lat. Powyższa zmiana (zamiast planu
działania – plan biznesowy) ma na celu ujednolicenie terminologii stosowanej w
ustawie z terminologią stosowaną w art. 27 rozporządzenia nr 1305/2013. Zgodnie z
tymi regulacjami, ze wsparcia finansowego w ramach środków Europejskiego Funduszu
Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2014–2020 będą mogły
skorzystać te grupy, które zostały uznane przez właściwy organ państwa
członkowskiego na podstawie planu biznesowego. Jednocześnie plan biznesowy jest
podstawą udzielenia wsparcia. W celu ujednolicenia kształtu planu biznesowego
zostanie on opracowany przez ARR i udostępniony na stronie internetowej ARR.
Zmiana w zakresie dołączania do wniosku o wydanie decyzji, na podstawie której
można uzyskać status grupy producentów rolnych, oświadczeń członków grupy o
prowadzeniu, w dniu składania wniosku, gospodarstwa rolnego lub działu specjalnego
produkcji rolnej, stanowi dookreślenie obowiązujących obecnie regulacji w tym
zakresie.
Zmiana, o której mowa w art. 1 pkt 8 lit. e projektu ustawy, określa elementy,
jakie powinien zawierać wniosek o wydanie decyzji w sprawie zatwierdzenia zmian do
planu biznesowego grupy, katalog załączników, jakie powinny być dołączone do
8
wniosku, termin złożenia przez grupę takiego wniosku oraz formę, w jakiej składany
jest plan biznesowy zawierający proponowane zmiany. Jednocześnie wprowadzono
upoważnienie, zgodnie z którym minister właściwy do spraw rynków rolnych określi, w
drodze rozporządzenia, wymagania, jakie powinien spełniać plan biznesowy grupy,
mając na względzie ujednolicenie zakresu informacji zawartych w planie biznesowym
oraz sposobu jego tworzenia, a także zapewnienie właściwego funkcjonowania grup w
zakresie realizacji przez nie celów określonych w art. 2.
Zmiany, o których mowa w art. 1 pkt 9 lit. b i c projektu ustawy, mają na celu
włączenie do zakresu danych zawartych w rejestrze grup producentów rolnych,
prowadzonych przez dyrektorów oddziałów terenowych ARR, informacji o liczbie
członków grupy oraz doprecyzowanie terminu zgłaszania do dyrektora oddziału
terenowego ARR zmian danych, zawartych w rejestrze grup producentów rolnych.
Regulacje zawarte w art. 1 pkt 11 lit. b i e projektu ustawy mają na celu
wzmocnienie nadzoru nad funkcjonowaniem i działalnością grup producentów rolnych
przez dookreślenie częstotliwości przeprowadzania kontroli w zakresie spełniania przez
grupę warunków ustawowych, a także wprowadzenie obowiązku przekazywania przez
Prezesa ARR ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych informacji o
przeprowadzonych kontrolach wraz z informacją o sposobie realizacji przez grupę
zaleceń lub wniosków, w przypadku ich sformułowania.
W art. 1 pkt 12 projektu ustawy proponuje się wprowadzenie przepisu, zgodnie z
którym grupa będzie obowiązana do corocznego składania dyrektorowi oddziału
terenowego ARR sprawozdania dotyczącego obrotu produktem lub grupą produktów,
ze względu na które została utworzona, za dany rok działalności, w terminie do
2 miesięcy od dnia zakończenia danego roku jej działalności. Takie sprawozdanie,
oprócz podstawowych informacji identyfikujących grupę producentów rolnych, takich
jak: nazwa, adres siedziby, nazwa produktu lub grupy produktów, ze względu na które
grupa została utworzona, czy liczba członków, powinno zawierać również informacje o
rocznej wielkości produkcji i wartości przychodów netto grupy ze sprzedaży produktu
lub grupy produktów, ze względu na które grupa została utworzona, przy uwzględnieniu
produkcji w gospodarstwach członków grupy oraz produkcji łącznej, tj. wytworzonej w
gospodarstwach członków grupy wraz z produkcją osób niebędących członkami.
Uzyskanie powyższych informacji pozwoli na ustalenie, czy dany podmiot spełnia
9
obligatoryjny warunek posiadania statusu grupy producentów rolnych, a mianowicie,
czy przychody ze sprzedaży produktów lub grup produktów wytworzonych w
gospodarstwach członków grupy stanowią więcej niż połowę przychodów grupy ze
sprzedaży produktów lub grup produktów, ze względu na które grupa została
utworzona.
Obowiązujące regulacje ustawy umożliwiają grupom producentów, w celu
reprezentowania swoich interesów, organizowanie się we wspólne struktury
gospodarcze w postaci związków grup producentów rolnych. Niemniej jednak w
aktualnie obowiązujących przepisach brak jest regulacji kwestii związanych np. ze
sprawowaniem nadzoru nad tymi podmiotami. Zaproponowane przepisy, zawarte w
art. 1 pkt 12 projektu ustawy, regulują kwestię możliwości organizowania się związków
grup producentów rolnych i określają katalog celów, jakie powinny realizować związki
grup producentów rolnych, uzależniając jednocześnie posiadanie statusu związku od
realizacji co najmniej dwóch celów spośród wymienionych, jak i warunki uzyskania
statusu związku grup producentów rolnych.
Zmiany, o których mowa w art. 1 pkt 13 i 14 projektu ustawy, mają na celu
wprowadzenie przepisów przyznających kompetencje Prezesowi ARR do:
1) wydawania decyzji w sprawie uznania związku, jeżeli spełnia on warunki
ustawowe, i dokonywania wpisu związku do rejestru związków,
2) prowadzenia rejestru związków grup producentów rolnych,
3) sprawowania nadzoru nad działalnością związku, a w ramach sprawowanego
nadzoru do przeprowadzania kontroli w zakresie spełniania przez związek
warunków ustawowych co najmniej raz na 2 lata, licząc od dnia wydania decyzji
administracyjnej w sprawie uznania związku,
4) wydawania decyzji o cofnięciu związkowi uznania i skreśleniu go z rejestru
związków, w przypadku gdy ten przestaje spełniać warunki uznania lub
uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli.
Ponadto zmiana w art. 1 pkt 15 projektu ustawy nakłada na związek grup
producentów rolnych obowiązek składania Prezesowi ARR rocznego sprawozdania
finansowego oraz sprawozdania z realizacji celów, ze względu na które związek został
utworzony, w terminie 3 miesięcy od dnia upływu każdego roku jego działalności.
10
Jednocześnie Prezes ARR, po uzyskaniu tych informacji od wszystkich związków,
przekazuje ich zbiorcze zestawienie ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych.
Projektowana ustawa wprowadza zmianę w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o
wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu
Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. poz. 349). Zmiana ta ma na celu
przyznanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) kompetencji
do kontrolowania spełniania przez grupy producentów rolnych, związki grup
producentów rolnych, organizacje producentów oraz ich zrzeszenia, warunków uznania
tych podmiotów, w przypadku gdy chcą się one ubiegać o przyznanie pomocy w
ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 w ramach
poddziałania „Wsparcie inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi lub
ich rozwój” oraz działania „Tworzenie grup producentów i organizacji producentów”.
Odrębne przepisy krajowe określają, że status grupy producentów rolnych, związku
grup producentów rolnych, organizacji producentów lub ich zrzeszenia jest nadawany
przez podmiot inny niż ARiMR. Jednocześnie warunek posiadania wskazanego statusu
jest w tych działaniach odpowiednio kryterium wyboru operacji lub warunkiem dostępu
do środków wsparcia. Zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporządzenia delegowanego Komisji
(UE) nr 907/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do agencji płatniczych i innych
organów, zarządzania finansami, rozliczania rachunków, zabezpieczeń oraz stosowania
euro (Dz. Urz. UE L 255 z 28.08.2014, str. 18, z późn. zm.), ze względu na ochronę
interesów finansowych Unii Europejskiej agencja płatnicza pozostaje w każdym
przypadku odpowiedzialna za zgodność z prawem i poprawność realizowanych
transakcji, w tym spełnianie kryteriów dostępu do pomocy, mimo delegowania części
czy całości jej odpowiedzialności na inne organy w przepisach krajowych. W związku z
powyższym konieczne jest umożliwienie kontroli przez agencję płatniczą posiadania
przedmiotowego statusu, tj. kontroli kryteriów uznania grupy producentów rolnych,
związku grup producentów rolnych, organizacji producentów lub ich zrzeszeń, jeżeli te
podmioty chcą się ubiegać o pomoc w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w
przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi lub ich rozwój” lub działania „Tworzenie
grup producentów i organizacji producentów”, objętych PROW 2014–2020. Wskazana
propozycja umożliwia przeprowadzanie kontroli, a nie nakłada obowiązku jej
11
przeprowadzenia, zapewniając tym samym kompletny nadzór nad prawidłowym
wydatkowaniem środków publicznych. O potrzebie czy konieczności przeprowadzenia
takiej kontroli będzie decydowała ARiMR, w przypadku zaistnienia przesłanek ku
temu.
Projektowana nowelizacja zawiera przepisy przejściowe w zakresie ram
czasowych stosowania obowiązujących przepisów zmienianej ustawy. W przypadku
grup producentów rolnych wpisanych do rejestru takich grup przed dniem wejścia w
życie niniejszej ustawy, wskazane jest określenie terminu, w jakim powinny one
dostosować się do projektowanych regulacji i złożyć do dyrektora oddziału terenowego
ARR właściwego ze względu na siedzibę grupy wniosek o stwierdzenie spełniania
warunków określonych w ustawie. Uchybienie terminowi lub stwierdzenie
niespełniania przez grupę warunków ustawowych powinno skutkować skreśleniem
grupy z rejestru.
Natomiast związki grup producentów, wpisane do rejestru takich związków przed
dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, uważa się za uznane na podstawie przepisów
niniejszej ustawy.
Z uwagi na fakt, iż wsparcia finansowego, o którym mowa w art. 27
rozporządzenia nr 1305/2013, udziela się tym grupom producentów, które zostały
oficjalnie uznane przez właściwy organ państwa członkowskiego na podstawie planu
biznesowego, konieczne jest wprowadzenie przepisów przejściowych dla wszystkich
grup producentów rolnych utworzonych do dnia wejścia w życie projektowanych
regulacji, aby umożliwić im skorzystanie z pomocy finansowej. W związku z
powyższym, zgodnie z projektowanymi przepisami przejściowymi, grupy takie będą
mogły złożyć do dyrektora oddziału terenowego ARR właściwego ze względu na
siedzibę grupy wniosek o uznanie warunków ustawowych oraz zatwierdzenie planu
biznesowego. Wydanie decyzji w powyższym zakresie umożliwi takim podmiotom
wnioskowanie o wsparcie finansowe w ramach działania „Tworzenie grup producentów
i organizacji producentów” objętego PROW 2014–2020.
Projektowana ustawa zawiera również przepisy przejściowe regulujące kwestie
związane z zasadami i terminem przekazania przez marszałków województw
dyrektorom oddziałów terenowych ARR akt spraw dotyczących spełniania warunków
ustawowych przez grupy producentów rolnych, a także zasady i termin przekazania
12