Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich

Powyższe sankcje nie mogą jednak być stosowane wobec rolników, w przypadku gdy
rolnik nie zawrze umowy ubezpieczenia obowiązkowego z powodu pisemnej odmowy
przez co najmniej dwa zakłady ubezpieczeń, które zawarły z ministrem właściwym do
spraw rolnictwa umowy w sprawie dopłat.
Do przeprowadzania kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy
ubezpieczenia obowiązkowego upraw rolnych:
1) jest obowiązany wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce
położenia gospodarstwa rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika;
2) są uprawnieni:
a) starosta właściwy ze względu na położenie gospodarstwa rolnego lub miejsce
zamieszkania rolnika,
b) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.
Do kontroli spełnienia obowiązku ubezpieczenia obowiązkowego upraw oraz
dochodzenia opłat za niespełnienie tego obowiązku stosuje się odpowiednio przepisy
ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym
Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U.
Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.) w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia budynków
rolniczych. Jednostki samorządu terytorialnego nie są obowiązane do przekazywania
Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi informacji w tym zakresie.
W projekcie ustawy nie proponuje się zmian w tym zakresie.
Określony w ustawie o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich
program pomocy został notyfikowany Komisji Europejskiej jako program pomocy
nr SA.39562 (2014/N) – Dopłaty do składek z tytułu ubezpieczenia upraw rolnych
i zwierząt gospodarskich oraz częściowe dofinansowanie odszkodowań wypłacanych
producentom rolnym w związku z suszą (reasekuracja). Notyfikacja programu pomocy
obejmuje również zaproponowane zmiany w ustawie i zgodnie z wytycznymi Unii
Europejskiej w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na
obszarach wiejskich w latach 2014–2020 (Dz. Urz. UE C 204 z 01.07.2014) pomoc
określona w ww. ustawie będzie mogła być stosowana do końca 2020 r.
Proponuje się, aby projektowana ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.
14

Wprowadzenie proponowanych zmian w ustawie o ubezpieczeniach upraw rolnych
i zwierząt
gospodarskich powoduje konieczność wprowadzenia przepisów
przejściowych (art. 2 projektu ustawy) w związku z proponowaną zmianą upoważnienia
zawartego w art. 10b ust. 5 ustawy. Proponuje się zachowanie w mocy przepisów
wydanych na podstawie art. 10b ust. 5 ustawy w celu zapewnienia prawidłowego
i terminowego rozliczania przez zakłady ubezpieczeń otrzymanej za 2014 r. dotacji.
Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt ustawy został
zamieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Rządowego
Centrum Legislacji w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny.
Projekt ustawy został umieszczony w Wykazie Prac Legislacyjnych Rady Ministrów na
2014 r. pod numerem UD43. Zakłada się, że zmiany zaproponowane w projekcie
ustawy wpłyną na zwiększenie ochrony ubezpieczeniowej upraw rolnych,
w szczególności upraw warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów owocowych.




15

Data sporządzenia
Nazwa projektu
08.08.2014 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych
i zwierząt gospodarskich
Źródło:
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Projekt wytycznych Unii Europejskiej

w sprawie pomocy państwa w sektorach
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich

w latach 2014–2020
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza

Stanu lub Podsekretarza Stanu
Nr w wykazie prac: UD43
Kazimierz Plocke, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa

i Rozwoju Wsi
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Aleksandra Szelągowska, Dyrektor Departamentu Finansów, tel. 22
623 17 64, 22 623 20 21, aleksandra.szelagowska@minrol.gov.pl.
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Istniejące obecnie uregulowania w zakresie udzielania dopłat do składek ubezpieczania upraw rolnych
i zwierząt gospodarskich muszą być dostosowane do nowych zasad udzielania pomocy publicznej
w rolnictwie. Ponadto należy wprowadzić uproszczenia w rozliczaniu dotacji z zakładami ubezpieczeń
i związanej z tym sprawozdawczości.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt
Celem projektowanej ustawy jest zapewnienie producentom owoców i warzyw dostępu do ubezpieczeń
z dopłatami z budżetu państwa do składek ubezpieczenia w przypadku stosowana przez zakłady ubezpieczeń stawek
taryfowych w wysokościach wyższych niż 6% sumy ubezpieczenia upraw, a tym samym zwiększenie ochrony
ubezpieczeniowej upraw rolnych. Aktualnie znaczna część stawek taryfowych dla tych upraw ustalana jest przez
zakłady ubezpieczeń na poziomie przekraczającym 6% sumy ubezpieczenia. Producenci rolni nie mogąc uzyskać
dopłat z budżetu państwa do składek ubezpieczeń z powodu ograniczonych możliwości finansowych rezygnują
z zawarcia umów ubezpieczenia upraw warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów owocowych z pełną składką.
Uwolnienie dla upraw warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów owocowych stawki taryfowej umożliwi zwłaszcza
ubezpieczenie tych upraw od ryzyka ujemnych skutków przezimowania czy przymrozków wiosennych. Ponadto
w projekcie ustawy proponuje się dostosowanie przepisu dotyczącego wysokości dopłaty do składki do przepisu UE
w zakresie udzielania pomocy publicznej. Zgodnie z projektowanym art. 5 ustawy dopłata ta wynosić będzie do 65%
składki ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Jednakże, zgodnie z art. 5 ust. 4 ustawy, Rada
Ministrów będzie określać corocznie, w drodze rozporządzenia, wysokość dopłat na rok następny, mając na względzie
powierzchnię upraw rolnych i liczbę zwierząt gospodarskich do objęcia ubezpieczeniem przez zakłady ubezpieczeń
w następnym roku, a także założenia do ustawy budżetowej.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?
Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest obowiązkowe ubezpieczenie od określonych ryzyk. Obowiązek może
dotyczyć wszystkich gospodarstw rolnych, np. w Grecji w zakresie ubezpieczenia upraw i na Cyprze lub tylko tych,
które chcą korzystać z innych form pomocy państwa, np. z kredytów preferencyjnych (w USA, Indiach, Urugwaju,
Izraelu czy Nigerii). Dotacje ze środków publicznych do stawek ubezpieczenia upraw i zwierząt stosowane są poza
Polską w kilku krajach europejskich: w Portugalii, Austrii, Luksemburgu, Włoszech, Hiszpanii, Francji i Szwecji.
Na rynku pojawiają się również ubezpieczenia indeksowane (index insurances), stosowane także w ubezpieczeniach
przychodów, które są oparte o odpowiedni wskaźnik dla danego terytorium (np. gminy) – np. w Austrii.
4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Zakłady
Według stanu na dzień 3 czerwca Komisja Nadzoru
Zakłady ubezpieczeń, które
ubezpieczeń
2014 r. na terytorium RP działało Finansowego
zawrą umowy ubezpieczenia
lub mogło prowadzić działalność
upraw rolnych i zwierząt
w zakresie ubezpieczeń grup 8 lub
gospodarskich będą wypłacały
9, tj. w grupach, które pozwalają
odszkodowania w przypadku
na ubezpieczenie ryzyk
wystąpienia strat w uprawach
wymienionych w ustawie
rolnych
lub
zwierzętach
o ubezpieczeniach upraw rolnych
gospodarskich.
i zwierząt gospodarskich
391 podmiotów krajowych
i zagranicznych. Jednakże
projektowane przepisy w praktyce
będą oddziaływały na zakłady
ubezpieczeń, które zawrą
z ministrem właściwym do spraw
rolnictwa umowy w sprawie
stosowania dopłat do składek
z tytułu zawarcia z producentami
rolnymi umów ubezpieczenia
upraw rolnych i zwierząt
gospodarskich (w 2014 r.
w systemie uczestniczą 3 zakłady
ubezpieczeń).
Producenci rolni 1 563 tys. gospodarstw rolnych Powszechny Spis Rolny
Projektowana ustawa powinna
o pow. powyżej 1 ha użytków z 2010 r.
przyczynić się do poprawy
rolnych
konkurencyjności gospodarstw
rolnych, poprzez ograniczenie
ryzyka utraty przez
producentów rolnych
przychodów na skutek
wystąpienia
niekorzystnych
zjawisk atmosferycznych.
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Projekt ustawy został przesłany do konsultacji społecznych, w tym m.in. z: Krajową Radą Izb Rolniczych, Związkiem
Zawodowym Rolników Rzeczpospolitej „SOLIDARNI”, Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych
Rolników i Organizacji Rolniczych, Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Rolników Indywidualnych
„Solidarność”, Związkiem Zawodowym Centrum Narodowe Młodych Rolników, Radą Krajową Sekretariatu
Rolnictwa NSZZ „Solidarność”, NSZZ „Solidarność 80”, Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych,
Krajową Radą Spółdzielczą, Krajowym Związkiem Rewizyjnym Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, Radą
Gospodarki Żywnościowej, Związkiem Rzemiosła Polskiego, Związkiem Zawodowym Pracowników Rolnictwa w RP,
Związkiem Zawodowym Rolnictwa i Obszarów Wiejskich „REGIONY”, Związkiem Zawodowym Wsi i Rolnictwa
„Solidarność Wiejska”, Krajowym Związkiem Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, Federacją Branżowych
Związków Producentów Rolnych, Federacją Związków Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych, Związkiem
Zawodowym Rolnictwa „Samoobrona”, Związkiem Zawodowym Rolników „Ojczyzna”, Forum Związków
Zawodowych, Polską Konfederacją Pracodawców Prywatnych „LEWIATAN”, BCC-Związek Pracodawców,
Związkiem Sadowników RP, Związkiem Sadowników Polskich, Towarzystwem Rozwoju Sadów Karłowych,
Krajowym Związkiem Grup Producentów Owoców i Warzyw, Polskim Związkiem Ogrodniczym oraz Polską Izbą
Ogrodniczą.
Projekt ustawy został również przesłany do konsultacji z Polską Izbą Ubezpieczeń.
Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych zgłosił uwagi dotyczące potrzeby określenia
dolnego poziomu dopłat do składek ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich – uwaga nie została
uwzględniona z uwagi na negatywne stanowisko Ministerstwa Finansów. Polski Związek Ogrodniczy zgłosił uwagę
dotyczącą podniesienia zarówno poziomu dopłat do składek i poziomu stawek taryfowych, do których będą mogły być
stosowane dopłaty z budżetu państwa. W związku z negatywnym stanowiskiem Krajowej Rady Izb Rolniczych
dotyczącym możliwości uwolnienia stawek taryfowych, zaproponowano uwolnienie stawki uprawniającej do
uzyskania dopłaty w odniesieniu do upraw warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów owocowych; dopłaty do składek
będą stosowane również po przekroczeniu 6% stawki taryfowej. Krajowa Rada Izb Rolniczych wyraziła wątpliwość
dotyczącą zastosowanej definicji producenta rolnego, zaproponowała rezygnację z przyjęcia powyżej 30% poziomu
strat przy ubieganiu się o dopłaty do składek ubezpieczenia oraz rezygnację z uwolnienia maksymalnej stawki
taryfowej uprawniającej do uzyskania dopłaty. Krajowa Rada Izb Rolniczych zgłosiła również wniosek dotyczący
obniżenia okresu karencji dotyczącej odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za szkody z tytułu ubezpieczenia od
powodzi i suszy – do 14 dni oraz gradobicia i przymrozków wiosennych – do 7 dni. Zaproponowano również
rozszerzenie katalogu upraw, do których stosowane byłyby dopłaty w przypadku zawarcia umów ubezpieczenia.
Uwagi te częściowo zostały uwzględnione, tj. zrezygnowano z przepisu uzależniającego stosowanie dopłat po
przekroczeniu poziomu 30% średnich strat w gospodarstwie rolnym oraz uwolnienia stawki taryfowej uprawniającej
do uzyskania dopłaty do składki ubezpieczenia upraw, z wyjątkiem upraw warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów,
gdzie stawka ta została uwolniona. Nie uwzględniono uwagi dotyczącej skrócenia okresu karencji do 7 dni od gradu
i przymrozków wiosennych. Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz zgłosiła uwagę w zakresie objęcia ochroną
17

ubezpieczeniową upraw rolnych od szkód spowodowanych przez pożar oraz rozszerzenia zakresu ochrony
ubezpieczeniowej zwierząt od padnięcia i uboju z konieczności z tytułu chorób nieobjętych obowiązkiem zwalczania
w przepisach ustawy z dnia 11 kwietnia 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Uwagi te nie zostały uwzględnione, ponieważ przepisy UE nie przewidują dopłat do składek ubezpieczenia od ryzyka
pożaru oraz ze względu na ograniczone środki budżetowe nie jest możliwe również rozszerzenie zakresu ryzyk. NSZZ
Rolników Indywidualnych „Solidarność” zgłosił uwagę dotyczącą wprowadzenia drugiego naboru wniosków przez
zakłady ubezpieczeń, w przypadku nie rozdysponowania całego limitu dopłat. Uwaga nie została uwzględniona,
ponieważ wszystkie zakłady ubezpieczeń zainteresowane i spełniające wymogi określone w ustawie mogą
uczestniczyć w systemie dotowanych ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, a w przypadku niepełnego
wykorzystania limitu, jego podwyższenie następuje w drodze aneksu do umowy. Polska Izba Ubezpieczeń
zaproponowała określenie dolnego poziomu dopłat do składek ubezpieczeń – uwaga nie została uwzględniona, ze
względu na brak zgody Ministerstwa Finansów. Zaproponowała umożliwienie składania wniosku o dopłaty za ostatni
kwartał roku w terminie do dnia 30 stycznia roku następnego. Uwaga ta ze względu na przepisy ustawy o finansach
publicznych nie została uwzględniona. Negatywnie odniosła się do propozycji skrócenia okresu karencji – uwaga ta
nie została uwzględniona. Ponadto Krajowa Rada Drobiarstwa – Izba Gospodarcza, Krajowy Związek Rewizyjny
Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych oraz Polska Izba Ubezpieczeń wyraziły negatywne stanowisko do propozycji
stosowania dopłat do składek ubezpieczenia w przypadku umów ubezpieczenia obejmujących zakresem ochrony
ubezpieczeniowej poziom szkód powyżej 30% średniej rocznej produkcji w gospodarstwie. Uwaga ta została
uwzględniona poprzez rezygnację z propozycji uzależnienia stosowania dopłat do składek ubezpieczenia od poziomu
szkód przekraczających 30% średniej rocznej produkcji w gospodarstwie.

6. Wpływ na sektor finansów publicznych
(ceny stałe z
Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł]
2014 r.)
0
1
2
3
4
5
6*
7*
8*
9*
Łącznie (0-10)
Dochody ogółem











budżet państwa











JST











pozostałe jednostki










(oddzielnie)
Wydatki ogółem
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
2 000,0
budżet państwa
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
2 000,0
JST











pozostałe jednostki










(oddzielnie)

Saldo ogółem
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
2 000,0
budżet państwa
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
200,0
2 000,0

JST











pozostałe jednostki










(oddzielnie)

Źródła finansowania Budżet państwa


Dodatkowe
* Ze względu na to, iż przepisy wspólnotowe w zakresie udzielania pomocy państwa będą
informacje, w tym
obowiązywać do 2020 r., określając skutki finansowe na lata 2021–2024 założono, że przepisy
wskazanie źródeł
w tym zakresie nie zostaną zmienione po 2020 r. oraz uwzględniono obecne możliwości
danych i przyjętych
finansów publicznych.
do obliczeń założeń Dotychczas środki na ubezpieczenie upraw rolnych i zwierząt gospodarskich były planowane
w ramach rezerwy celowej cz. 83 oraz cz. 32 – Rolnictwo.
Maksymalny limit wydatków z budżetu państwa będących skutkiem finansowym ustawy nie
został określony w projekcie ustawy w odniesieniu do 10 lat, ponieważ uwzględniając trudną
18