Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne

Druk nr 3232


Warszawa, 15 stycznia 2015 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja




Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Prawo energetyczne.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Dorotę Rutkowską.



(-) Tadeusz Aziewicz; (-) Joanna Bobowska; (-) Beata Bublewicz; (-) Jerzy
Budnik;
(-) Renata Butryn; (-) Stanisław
Chmielewski; (-) Piotr
Cieśliński; (-) Zofia Czernow; (-) Jerzy Fedorowicz; (-) Arkady
Fiedler;
(-) Krzysztof Gadowski; (-) Elżbieta
Gapińska; (-) Artur
Gierada;
(-) Rafał
Grupiński;
(-) Katarzyna Hall; (-) Robert
Jagła; (-) Renata Janik; (-) Tadeusz Jarmuziewicz; (-) Bożena
Kamińska; (-) Magdalena Kochan; (-) Brygida Kolenda-Łabuś; (-) Sławomir
Kowalski;
(-) Iwona Kozłowska; (-) Ligia Krajewska; (-) Tomasz
Kulesza;
(-) Józef Lassota; (-) Janina
Okrągły;
(-) Paweł
Papke; (-) Małgorzata Pępek; (-) Lucjan Marek Pietrzczyk; (-) Beata
Rusinowska; (-) Dorota Rutkowska; (-) Krystyna Sibińska; (-) Henryk
Siedlaczek;
(-) Miron Sycz; (-) Teresa
Świło;
(-) Piotr
Tomański; (-) Robert Wardzała; (-) Ewa Żmuda-Trzebiatowska.
projekt
USTAWA
z dnia …………………. 2015 r.
o zmianie ustawy - Prawo energetyczne

Art. 1. W ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne

(Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.) w art. 18 wprowadza się następujące zmiany:
1) w ust. 1 pkt 2 i 3 otrzymuje brzmienie:
"2) planowanie oświetlenia:
a) ulic,
b) placów,
c) miejsc publicznych,
d) dróg gminnych, dróg powiatowych i dróg wojewódzkich znajdujących się na
terenie gminy,
e) dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe, przebiegających w
granicach terenu zabudowy,
f) części dróg krajowych przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów
wymagających odrębnego oświetlenia;
3) finansowanie oświetlenia:
a) ulic,
b) placów,
c) miejsc publicznych,
d) dróg gminnych, dróg powiatowych i dróg wojewódzkich znajdujących się na
terenie gminy,
e) dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe, przebiegających w
granicach terenu zabudowy
f) części dróg krajowych przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów
wymagających odrębnego oświetlenia;";
2) uchyla się ust. 3.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.



1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 984, poz.
1238, z 2014 r. poz. 457, poz. 490, poz. 900, poz. 942 oraz poz. 1101.
UZASADNIENIE


Projekt ustawy zawiera zmiany w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo
energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późn. zm.) dotyczące obowiązków gminy
w zakresie planowania i finansowania oświetlenia dróg publicznych, ulic, placów, miejsc
publicznych, dróg rowerowych oraz chodników zlokalizowanych w granicach pasów
drogowych dróg publicznych.

Obecnie do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną,
ciepło i paliwa gazowe należy planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg
znajdujących się na terenie gminy oraz finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg
publicznych znajdujących się na terenie gminy. Przepisom ustawy – Prawo energetyczne
odpowiada art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z
2013 r. poz. 594, z późn. zm.), zgodnie z którym do zadań własnych gminy należy
zaspokajanie potrzeb wspólnoty lokalnej, w tym m.in. zaopatrzenie w energię elektryczną.
Przez finansowanie oświetlenia ustawa Prawo energetyczne rozumie finansowanie kosztów
energii elektrycznej pobranej przez punkty świetlne oraz koszty ich budowy i utrzymania (art.
3 pkt 22 ustawy). Przy czym planowanie i finansowanie oświetlenia dróg publicznych przez
gminę obejmuje wszystkie drogi publiczne za wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych w
rozumieniu przepisów ustawy o autostradach płatnych. Ustawa z dnia 27 października 1994 r.
o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 931 z
późn. zm.) w art. 1 ust. 3 stanowi, iż na zasadach określonych w ustawie mogą być budowane
i eksploatowane albo wyłącznie eksploatowane jako płatne, drogi ekspresowe. Jednakże takie
drogi ekspresowe powinny zostać określone w rozporządzeniu Rady Ministrów wydanym na
podstawie art. 1 ust. 4 tej ustawy. Rozporządzenie to nie zostało wydane. Zatem obecnie za
finansowanie oświetlenia dróg ekspresowych oraz pozostałych dróg krajowych odpowiada
gmina.
Artykuł 18 ustawy Prawo energetyczne w obowiązującym dziś brzmieniu powstał
w wyniku wprowadzenia zmian do przedmiotowej ustawy przez ustawę z dnia 13 listopada
2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 80 poz. 526 z
późn. zm.). Art. 61 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego rozszerzył
obowiązek finansowania oświetlenia dróg publicznych przez gminy z dróg będących
własnością gminy do wszystkich dróg znajdujących się na terenie gminy, z wyłączeniem
autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu przepisów o autostradach płatnych. W
poprzednim stanie prawnym finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg także należało do
zadań własnych gmin, ale jedynie w odniesieniu do tych dróg, które znajdowały się na terenie
gminy i których gmina była zarządcą. Oświetlenie dróg nie będących w zarządzie gminy
finansowane było z budżetu państwa. Po przeprowadzonej w 2003 r. nowelizacji w zakresie
finansowania oświetlenia dróg przez gminy odstąpiono od wcześniejszej zasady
właścicielskiej na rzecz zasady położenia danej drogi. Rozszerzenie obowiązku finansowania
przez gminy oświetlenia ulicznego o wszystkie drogi znajdujące się na terytorium gminy, z
wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu ustawy |o autostradach płatnych,
wynikało z przeprowadzanej w tym czasie reformy systemu finansów samorządu
terytorialnego, której celem miała być zmiana warunków funkcjonowania samorządów
terytorialnych, decentralizacja funkcji państwa oraz przeniesienia części dochodów państwa
do samorządów. Nałożenie na gminy tego dodatkowego obowiązku wiązało się z
przekazaniem gminom dodatkowych dochodów z tytułu zwiększonych udziałów we
wpływach
z
podatku
od
osób
prawnych
z
5%
do
6,
71%,
i z podatku od osób fizycznych z 27,6% do 39,34%.
Zasadniczym celem projektowanej zmiany ustawy jest nie tylko ograniczenie
obowiązku finansowania oświetlenia dróg przez gminy, ale przede wszystkim dokonanie
racjonalnego podziału tego finansowania pomiędzy gminy a zarządcę dróg krajowych, którym
jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. Projekt przewiduje taki podział
finansowania, który uwzględnia kryterium, jakim są potrzeby mieszkańców gminy. Projekt
precyzyjnie identyfikuje miejsca, dla których powinno być zapewnione oświetlenie. Tymi
miejscami właściwymi są: ulice, place, miejsca publiczne, i wszystkie kategorie dróg
publicznych. W przypadku dróg publicznych projekt wyodrębnia autostrady, drogi
ekspresowe (wszystkie) oraz drogi krajowe (odcinki poza terenem zabudowy), które ze
względu na ich przeznaczenie i warunki techniczne służą zaspokajaniu potrzeb
ponadlokalnych. Planowanie i finansowanie oświetlenia na autostradach, drogach
ekspresowych (wszystkich) oraz innych drogach krajowych (odcinki poza terenem zabudowy)
zostaje wyodrębnione i pozostawione jako zadanie zarządcy tych dróg czyli Generalnego
Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Projekt w tym zakresie stanowi odzwierciedlenie
postulatów gmin podnoszących tranzytowy charakter dróg ekspresowych i obwodnic w ciągu
dróg krajowych oraz brak odpowiednich środków finansowych na pokrycie finansowania
oświetlenia dróg, które w niewielkiej części służą potrzebom lokalnej społeczności. W
praktyce bowiem występują przypadki, w których drogi krajowe charakteryzują się wyższymi
parametrami technicznymi i nie mają znaczenia lokalnego np. obwodnice miejscowości,
odcinki dróg ekspresowych, węzły drogowe. Drogi te stanowią głównie połączenia o
charakterze regionalnym i tranzytowym, choć również częściowo obsługują ruch lokalny.
W sytuacji gdy oświetlenie jest podyktowane przede wszystkim potrzebami
zapewnienia bezpieczeństwa ruchu lokalnego zarówno samochodowego, rowerowego jak i
pieszego, zgodnie z projektem, gmina zachowuje obowiązek planowania oświetlenia, a
następnie jego finansowania. Zadanie to dotyczy także dróg krajowych, innych niż autostrady
i drogi ekspresowe, na odcinkach w granicach terenu zabudowy. Wynika to z faktu, iż istnieje
znaczna liczba dróg krajowych o niższych klasach technicznych, przebiegających przez teren
zabudowy, które stanowią zazwyczaj na tych odcinkach ulice i których oświetlenie w sposób
nie budzący najmniejszych wątpliwości, służy potrzebom mieszkańców gminy. Dlatego też
zasadne jest pozostawienie obowiązku finansowania oświetlenia tych odcinków dróg
krajowych nadal w gestii gmin.
Podobna zasada dotyczy części dróg krajowych również poza terenem zabudowy
przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów (np. chodniki, ścieżki rowerowe itp.)
wymagających odrębnego oświetlenia. Przedmiotowe części drogi jeśli wymagają odrębnego
oświetlenia generalnie służą zaspokajaniu potrzeb mieszkańców i tym samym na gminie
powinien spoczywać obowiązek zapewnienia ich oświetlenia. Tym bardziej, iż ruch pieszy i
rowerowy posiada przede wszystkim charakter lokalny.
Mając na uwadze powyższe - projekt w sposób precyzyjny wprowadza rozgraniczenie
w zakresie obowiązków gmin oraz zarządcy dróg krajowych co do obowiązku finansowania
oświetlenia poszczególnych odcinków dróg krajowych.
Projekt spowoduje zmniejszenie obciążenia gmin kosztami finansowania oświetlenia
dróg krajowych poza granicami terenenu zabudowy, natomiast spowoduje zwiększenie
wydatków zarządcy dróg krajowych tj. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad
w wymiarze ok. 100 mln zł rocznie.
Rozwiązania zawarte w projekcie nie są sprzeczne z prawem Unii Europejskiej.