Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz niektórych innych ustaw

UZASADNIENIE

Projekt ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz niektórych innych ustaw został
opracowany na podstawie przyjętych przez Radę Ministrów w dniu 21 stycznia 2014 r.
założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz niektórych innych ustaw.
Głównym celem projektu ustawy jest zapewnienie stosowania rozporządzenia Rady
(WE) nr 2173/2005 z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie ustanowienia systemu
zezwoleń na przywóz drewna do Wspólnoty Europejskiej FLEGT, zwanego dalej
„rozporządzeniem nr 2173/2005”, oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) nr 995/2010 z dnia 20 października 2010 r. ustanawiającego obowiązki
podmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna, zwanego dalej
„rozporządzeniem nr 995/2010”.
W przypadku rozporządzenia nr 2173/2005 projektowana ustawa wprowadza do ustawy
z dnia 28 września 1991 r. o lasach sankcję, w postaci administracyjnej kary pieniężnej,
za naruszenie art. 4 ust. 1 tego rozporządzenia, tj. za przywóz na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej produktów z drewna z terytorium państwa partnerskiego bez
zezwolenia FLEGT, w wysokości dwukrotnej wartości tych produktów. Organem
właściwym do jej wymierzenia, w drodze decyzji administracyjnej, będzie właściwy
naczelnik urzędu celnego.
W przypadku rozporządzenia nr 995/2010 projektowana ustawa wprowadza do ustawy
z dnia 28 września 1991 r. o lasach administracyjne kary pieniężne za naruszenie
przepisów art. 4 oraz art. 5 tego rozporządzenia. W celu zapewnienia możliwie jak
największej określoności przepisów (projektowany art. 66c i 66d), naruszenie
obowiązku stosowania, utrzymywania i oceny systemu zasad należytej staranności
(art. 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 995/2010) doprecyzowano poprzez wymienienie
procedur, które zgodnie z art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 995/2010, składają się na ten
system. Przepis ten wskazuje także, co w tych procedurach powinno zostać
uwzględnione, co wyłącza możliwość dowolnej oceny, czy znamiona naruszeń zostały
spełnione. Z tych samych względów oraz z uwagi na brzmienie art. 5 rozporządzenia
nr 995/2010, w projektowanym art. 66e ust. 1 doprecyzowano, że naruszenie obowiązku
identyfikowalności następuje poprzez nieprzechowywanie przez okres 5 lat
wymaganych informacji. Podmiot będzie bowiem w stanie zidentyfikować operatorów

lub podmioty handlowe, którzy dostarczyli mu drewno lub produkty z drewna, oraz
podmioty handlowe, którym dostarczył drewno lub produkty z drewna, jeśli będzie
przechowywał informacje na ich temat.
Organem właściwym do wymierzenia administracyjnych kar pieniężnych za naruszenie
art. 4 i 5 rozporządzenia nr 995/2010, w drodze decyzji administracyjnej, będzie
właściwy wojewódzki inspektor ochrony środowiska, który przy ustalaniu kar
pieniężnych, przewidujących tzw. widełki kwotowe, będzie uwzględniać rodzaj i zakres
naruszenia, w tym jego wpływ na środowisko, wartość drewna lub produktów z drewna,
skutki naruszenia oraz dotychczasową działalność podmiotu. Wpływy z tytułu
administracyjnych kar pieniężnych będą stanowić dochód budżetu państwa.
Jednocześnie ze względu na specyfikę polskiego systemu prawnego, w którym
w obrocie gospodarczym mogą występować jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej, konieczne było wskazanie w projekcie, że przepisy
rozporządzenia nr 995/2010 odnoszą się także do ułomnych osób prawnych.
Ustawodawca unijny, formułując definicje „podmiotu” i „podmiotu handlowego”
w rozporządzeniu nr 995/2010, przez odniesienie zarówno do osób fizycznych, jak i do
osób prawnych, miał bowiem na celu objęcie wszystkich podmiotów zajmujących się
wprowadzaniem drewna do obrotu i handlem drewnem. Projektowany art. 1a pkt 2 nie
stanowi zatem niedozwolonej ingerencji w zakres rozporządzenia unijnego, ale wręcz
zapewnia właściwe jego wykonanie.
Projektowana ustawa wprowadza także, opierając się na orzecznictwie Trybunału
Konstytucyjnego (wyrok TK z 4 lipca 2002 r., P 12/01), przepis przewidujący
odstąpienie od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej i umorzenie
postępowania, w przypadku gdy wykazane zostanie, że do naruszenia doszło wskutek
zdarzeń lub okoliczności, którym podmiot popełniający naruszenie nie mógł zapobiec.
Jednocześnie wprowadzono trzyletni okres przedawnienia karalności.
Ponadto, zapewniając wykonanie art. 7 rozporządzenia nr 995/2010, zgodnie z którym
państwa członkowski Unii Europejskiej wyznaczają właściwy organ lub właściwe
organy odpowiedzialne za stosowanie tego rozporządzenia, projektowana ustawa
określa, że organami właściwymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są organy
Inspekcji Ochrony Środowiska. W tym celu projektowana ustawa dodaje w ustawie
z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska przepis (art. 2 ust. 1 pkt 12a)
2
stanowiący, że do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska należy wykonywanie zadań
wynikających z rozporządzenia nr 995/2010.
Projektowana ustawa dokonuje również zmian w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r.
o Służbie Celnej, polegających na dodaniu art. 8a nakładającego na dyrektora izby
celnej obowiązek sporządzenia i przedłożenia Głównemu Inspektorowi Ochrony
Środowiska, w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po upływie każdego
kwartału, informacji o podmiotach importujących drewno lub produkty z drewna,
o których mowa w załączniku do rozporządzenia nr 995/2010.
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Projektowana ustawa nie zawiera przepisów technicznych, w związku z tym nie
podlega notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji
norm i ataków prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Projekt ustawy nie podlega opiniowaniu przez organy i instytucje Unii Europejskiej.
Projekt ustawy znajduje się w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów.
Przewiduje się wejście w życie projektowanej ustawy z upływem 14 dni od dnia
ogłoszenia.
3
Nazwa projektu
Data sporządzenia
Projekt ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz niektórych innych ustaw
17.11.2014 r.
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Źródło:


Ministerstwo wiodące
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
– Ministerstwo Środowiska

Ministerstwo współpracujące
i Rady nr 995/2010 z dnia 20 października
– Ministerstwo Finansów
2010 r. ustanawiające obowiązki podmiotów
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Stanu
wprowadzających
do
obrotu
drewno
lub Podsekretarza Stanu
i produkty z drewna (Dz. Urz. UE L 295
Piotr Otawski – Podsekretarz Stanu
z 12.11.2010, str. 23)
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu

Anna Żornaczuk-Łuba – Zastępca Dyrektora Departamentu Leśnictwa
Rozporządzenie Rady (WE) nr 2173/2005
i Ochrony Przyrody w Ministerstwie Środowiska (Tel. 22 57 92 550;
z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie
Anna.Zornaczuk-Luba@mos.gov.pl)
ustanowienia systemu zezwoleń na przywóz
Łukasz Wróbel – specjalista w Departamencie Leśnictwa
drewna do Wspólnoty Europejskiej FLEGT
i Ochrony Przyrody w Ministerstwie Środowiska, (Tel 22 57 92 663,
(Dz. Urz. UE L 347 z 30.12.2005, str. 1,
Lukasz.Wrobel@mos.gov.pl)
z późn. zm.)
Nr w wykazie prac
UC117
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Celem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 995/2010 z dnia 20 października 2010 r. ustanawiającego
obowiązki podmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna, dalej zwanego „rozporządzeniem nr
995/2010”, jest zamknięcie unijnego rynku na nielegalnie pozyskane drewno i pochodzące z niego produkty poprzez
wprowadzenie odpowiedniego zakazu oraz stworzenie zbioru zasad regulujących wprowadzanie do obrotu drewna
i pochodzących z niego produktów. Rozporządzenie ustanawia kompleksowe podejście w zakresie rozwiązania problemu
nielegalnego pozyskiwania drewna i związanego z nim handlu, a tym samym stanowi uzupełnienie i wzmocnienie
istniejących ram prawnych.
Każde państwo członkowskie UE zostało zobowiązane do wyznaczenia organu właściwego, który będzie koordynował
wdrażanie tego rozporządzenia. Państwa członkowskie zostały również zobowiązane do ustalenia rodzaju i zakresu kar,
które będą stosowane w przypadku naruszenia rozporządzenia. Projektowany akt prawny rozwiązuje powyższe kwestie.
Dodatkowo projekt ustawy reguluje kwestie sankcji za naruszenie przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 2173/2005
z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie ustanowienia systemu zezwoleń na przywóz drewna do Wspólnoty Europejskiej,
zwanego dalej „rozporządzeniem nr 2173/2005”. Rozporządzenie to reguluje kwestie techniczne wynikające z planu
działań FLEGT (Egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa) przyjętym przez Unię Europejską w
roku 2003. Plan działań przedstawia zakres środków, których celem jest zwalczanie globalnego problemu nielegalnego
użytkowania lasów. Jednym z kluczowych działań FLEGT jest podpisywanie przez Unię Europejską Dobrowolnych
Umów Partnerskich VPA (Volountary Partnership Agreement) z krajami eksportującymi drewno i produkty z drewna.
Umowy takie podpisał już rząd Kamerunu, Centralnej Republiki Afryki, Ghany, Liberii, Republiki Kongo i Indonezji
(w fazie negocjacji są Demokratyczna Republika Kongo, Gabon, Gujana, Honduras, Malezja i Wietnam). Zobowiązują
one kraje partnerskie do wdrożenia systemu zezwoleń oraz uregulowania prawa związanego z zarządzaniem w leśnictwie
oraz handlem drewnem i produktami z drewna. W ramach tych porozumień UE wspiera reformy zarządzania
w dziedzinie leśnictwa, w tym realizację systemów identyfikowalności oraz weryfikacji legalności drewna i produktów
drzewnych.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt
Projektowana ustawa przewiduje za niedopełnienie obowiązków wynikających z rozporządzenia nr 995/2010 następujące
administracyjne kary pieniężne:
– za naruszenie zakazu wprowadzania do obrotu nielegalnie pozyskanego drewna (art. 4 ust. 1) – od 20 000 zł do
200 000 zł,
– za naruszenie obowiązku stosowania systemu zasad należytej staranności (art. 4 ust. 2) – od 500 zł do 200 000 zł,
– za naruszenie obowiązku utrzymywania systemu należytej staranności oraz regularnego oceniania systemu zasad
należytej staranności (art. 4 ust. 3) – od 500 zł do 20 000 zł,
– za naruszenie obowiązku przechowywania informacji pozwalających na zidentyfikowanie operatorów lub podmiotów
handlowych oraz obowiązku przekazywania GIOŚ tych informacji (art. 5) – od 500 zł do 2000 zł.
Mając na uwadze charakterystykę rynku drzewnego w Polsce oraz obowiązujące przepisy dotyczące cechowania
pozyskanego w kraju drewna należy stwierdzić, że grupą największego ryzyka związanego z wprowadzeniem nielegalnie

pozyskanego drewna lub produktów z drewna do obrotu jest grupa importerów tych produktów spoza granic Unii
Europejskiej. W związku z tym projekt ustawy nakłada również obowiązek na dyrektorów izb celnych do przekazywania
organom Inspekcji Ochrony Środowiska kwartalnych informacji na temat podmiotów importujących te produkty do Polski.
Według Głównego Urzędu Statystycznego w 2011 r. import drewna okrągłego do Polski wynosił 3,45 mln m3. Głównymi
kierunkami importu drewna do Polski były Białoruś, Ukraina i Słowacja. Natomiast wartość importu drewna i produktów
z drewna do Polski wyniosła 4854,6 mln zł.
Dodatkowo projektowana ustawa nakłada administracyjną karę pieniężną za naruszenie art. 4 ust. 1 rozporządzenia
nr 2173/2005, to jest za dokonanie przywozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów z drewna
wywiezionych z państw partnerskich, w przypadku gdy ich dostawa nie jest objęta zezwoleniem FLEGT, w wysokości
dwukrotnej wartości przywożonych produktów. Należy zauważyć, że pomimo podpisania prze Unię Europejską 6 Umów
Partnerskich VPA w żadnym z krajów partnerskich zezwolenia FLEGT nie są jeszcze wystawiane. Wynika to z trudności
z wdrożeniem wymaganych struktur w tych krajach.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?
Rozporządzenie nr 995/2010 obowiązuje wprost w państwach członkowskich. Każde z nich zostało zobowiązane do
wyznaczenia organu właściwego oraz określenia sankcji za naruszenie przepisów rozporządzenia. W związku
z różnorodnością systemów gospodarki leśnej, sprzedaży drewna, różną strukturą własnościową lasów, jak również
wielkością sektora leśno-drzewnego, czy udziałem importu drewna i produktów z drewna, każde z państw członkowskich
dostosowało te przepisy do swojej charakterystycznej sytuacji.
W kwestii wyznaczenia organu właściwego praktyki państw członkowskich są bardzo zróżnicowane. Od utworzenia
nowych, specjalnych instytucji jako organów wiodących (np. Holandia) poprzez wyznaczenie różnych istniejących już
państwowych instytucji leśnych (np. Austria), aż do powierzenia tych obowiązków resortom odpowiedzialnym za lasy
(np. Czechy).
W odniesieniu do określenia wysokości sankcji występują podobne różnice w państwach członkowskich. Poniższa tabela
przedstawia, jak kształtują się kary za naruszenie przepisów EUTR w państwach członkowskich:

Państwo Członkowskie
Kary za naruszenie przepisów EUTR
Austria
Kary administracyjne od 7 tys. do 30 tys. euro.
Belgia
Kary w wysokości do 4 mln euro, dodatkowo
przewidziano karę pozbawienia wolności od 8 dni do 3 lat.
Stosuje się również kary administracyjne w wysokości od
80 do 200 tys. euro.
Bułgaria
Kary obejmują konfiskatę towaru oraz grzywnę do
7,5 tys. euro.
Czechy
Kary w przedziale od 50 tys. do 5 mln koron czeskich.
Dania
Kary nie mają górnej granicy w duńskim prawie
dodatkowo możliwe jest zastosowanie pozbawienia
wolności na rok oraz zastosowanie innych instrumentów
przewidzianych duńskim prawem.
Niemcy
Kary przewidują rok pozbawienia wolności oraz grzywny
od 20 tys. do 50 tys. euro.
Estonia
Estońskie prawo przewiduje „fine units”, które
przyznawane są za popełnione wykroczenie. Maksymalna
ilość przyznania takich jednostek to 300, przy czym
maksymalna wartość jednej takiej jednostki to
1,2 tys. euro.
Grecja
Brak danych.
Irlandia
Kary na bazie kar z przepisów konwencji waszyngtońskiej.
Włochy
Kary administracyjne do maksymalnej wysokości
1 mln euro.
Francja
Kary do 100 tys. euro oraz pozbawienia wolności do 2 lat.
Cypr
Kary do 40 tys. euro oraz kary pozbawienia wolności.
Łotwa
Kary do 57 tys. euro oraz kary pozbawienia wolności.
Litwa
Kary administracyjne od 15 do 17 tys. euro.
Luksemburg
Kary pozbawienia wolności od 8 dni do 1 miesiąca oraz
5