Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym

UZASADNIENIE
Celem projektowanych zmian jest zwiększenie bezpieczeństwa dzieci przewożonych
w pojazdach, poprzez wprowadzenie rozszerzonych wymogów bezpiecznego
przewożenia dzieci oraz ulepszonych warunków technicznych dla fotelików
bezpieczeństwa dla dziecka oraz innych urządzeń przytrzymujących dla dzieci,
wynikających z nowego regulaminu EKG ONZ w sprawie jednolitych przepisów
dotyczących homologacji ulepszonych urządzeń przytrzymujących dla dzieci
stosowanych na pokładach pojazdów silnikowych (tzw. regulamin nr 129). Warunki te
uwzględniają postęp techniczny pod względem różnych aspektów urządzeń
przytrzymujących dla dzieci, takich jak testy w zakresie zderzeń bocznych,
umiejscowienie dzieci w wieku do 15 miesięcy tyłem do kierunku jazdy,
kompatybilność z różnymi pojazdami, manekiny testowe i stanowiska do badań oraz
dostosowanie do różnych rozmiarów dzieci. Nowe warunki techniczne będą
obowiązywać alternatywnie w stosunku do wymogów wynikających z obecnie
obowiązującego regulaminu EKG ONZ (tzw. regulamin nr 44).
Ponadto projekt doprecyzowuje przepisy dotyczące stosowania pasów bezpieczeństwa,
poprzez wprowadzenie obowiązku informowania pasażerów o konieczności używania
pasów w autobusach wyposażonych w pasy. Projekt precyzuje również przepisy
dotyczące zwolnienia z obowiązku używania pasów bezpieczeństwa lub urządzeń
przytrzymujących dla dzieci na podstawie odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego
oraz przewiduje możliwość zwolnienia z obowiązku używania pasów żołnierzy
Żandarmerii Wojskowej wykonujących czynności ochronne.
Powyższe zmiany są niezbędne ze względu na konieczność wdrożenia do krajowego
porządku prawnego przepisów dyrektywy wykonawczej Komisji 2014/37/UE z dnia
27 lutego 2014 r. zmieniającej dyrektywę Rady 91/671/EWG odnoszącą się do
obowiązkowego stosowania pasów bezpieczeństwa i urządzeń przytrzymujących dla
dzieci w pojazdach (zwanej dalej „dyrektywą nr 2014/37/UE”). Ponadto niezbędne jest
dodatkowe doprecyzowanie przepisów dotyczących stosowania fotelików
bezpieczeństwa dla dziecka i innych urządzeń przytrzymujących dla dzieci, aby były
w pełni zgodne z postanowieniami dyrektywy Rady nr 91/671/EWG odnoszącej się do
obowiązkowego stosowania pasów bezpieczeństwa i urządzeń przytrzymujących dla
dzieci w pojazdach (zwanej dalej „dyrektywą nr 91/671/EWG”). Niezbędne jest także
doprecyzowanie przepisów dotyczących stosowania pasów bezpieczeństwa, zgodnie
z postanowieniami dyrektywy nr 91/671/EWG.
Projektowana ustawa przewiduje pełną implementację przepisów dyrektywy
nr 2014/37/UE. Ponadto ustawa przewiduje implementację przepisów dyrektywy
nr 91/671/EWG w zakresie, w jakim przepisy te nie zostały dotychczas wdrożone do
krajowego porządku prawnego.
Oprócz regulacji bezwzględnie wymaganych przez ww. dyrektywy projekt proponuje
również dwie regulacje, co do których dyrektywy te dopuszczają ich opcjonalne
wprowadzenie, tj.:
1) zezwolenie na przewożenie w pasach bezpieczeństwa, bez fotelika bezpieczeństwa
dla dziecka lub innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci, dziecka mającego co
najmniej 135 cm wzrostu;
2) zezwolenie na przewożenie w pasach bezpieczeństwa, bez fotelika bezpieczeństwa
dla dziecka lub innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci, na tylnym siedzeniu
pojazdu, trzeciego dziecka w wieku co najmniej 3 lat, w przypadku gdy dwoje dzieci
jest przewożonych w urządzeniach przytrzymujących dla dzieci na tylnym siedzeniu
i nie ma możliwości zainstalowania trzeciego urządzenia.
W odniesieniu do powyższych regulacji należy zaznaczyć, że ww. zezwolenia, ze
względu na bezpieczeństwo dzieci, zostały ograniczone wyłącznie do możliwości
przewożenia dzieci w pasach na tylnym siedzeniu pojazdu (podczas gdy dyrektywa nie
wprowadza tego ograniczenia).
Projektowana ustawa przewiduje zmianę przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. –
Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.) dotyczących
obowiązku przewożenia dzieci w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym
urządzeniu przytrzymującym dla dzieci oraz przepisów dotyczących używania pasów
bezpieczeństwa.
I. Foteliki bezpieczeństwa dla dziecka lub inne urządzenia przytrzymujące dla dzieci
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. –
Prawo o ruchu drogowym, regulującymi kwestie przewożenia dzieci w fotelikach,
w pojeździe samochodowym wyposażonym w pasy bezpieczeństwa dziecko w wieku
do 12 lat, nieprzekraczające 150 cm wzrostu, przewozi się w foteliku ochronnym lub
innym urządzeniu do przewożenia dzieci, odpowiadającym wadze i wzrostowi dziecka
2
oraz właściwym warunkom technicznym (art. 39 ust. 3). Przepis ten nie dotyczy
przewozu dziecka taksówką, autobusem, specjalistycznym środkiem transportu
sanitarnego, pojazdem Policji, Straży Granicznej lub Straży Gminnej (Miejskiej)
(art. 39 ust. 4). Ustawa zabrania kierującemu pojazdem przewożenia w foteliku
ochronnym dziecka siedzącego tyłem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu pojazdu
samochodowego wyposażonego w poduszkę powietrzną dla pasażera oraz przewożenia,
poza specjalnym fotelikiem ochronnym, dziecka w wieku do 12 lat na przednim
siedzeniu pojazdu samochodowego (art. 45 ust. 2 pkt 4 i 5).
Nowe regulacje zmieniają przepisy dotyczące obowiązku przewożenia dzieci
w fotelikach zawarte w art. 39 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu
drogowym poprzez:
1) wskazanie kategorii pojazdów, do których stosuje się ten obowiązek, tj.:
– M1 – pojazdy do przewozu osób, mające nie więcej niż osiem miejsc oprócz
siedzenia kierowcy,
– N1 – pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków i mające
maksymalną masę całkowitą nieprzekraczającą 3,5 t,
– N2 – pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków i mające
maksymalną masę całkowitą przekraczającą 3,5 t, ale nieprzekraczającą 12 t,
– N3 – pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków i mające
maksymalną masę całkowitą przekraczającą 12 t;
2) usunięcie granicy wieku 12 lat dla dzieci podlegających obowiązkowi przewozu
w urządzeniach przytrzymujących dla dzieci;
3) zmianę terminologii – dotychczas stosowane pojęcie „fotelik ochronny lub inne
urządzenie do przewożenia dzieci” zostaje zastąpione pojęciem „fotelik
bezpieczeństwa dla dziecka lub inne urządzenie przytrzymujące dla dzieci”;
4) dodanie przepisu o obowiązku przewożenia dzieci w foteliku bezpieczeństwa dla
dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci, zgodnym z masą
i wzrostem dziecka (art. 39 ust. 3 pkt 1);
5) doprecyzowanie przepisów o obowiązku przewożenia dzieci w foteliku
bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci
zgodnym z właściwymi warunkami technicznymi, poprzez wskazanie, że warunki te
są określone w przepisach Unii Europejskiej lub w regulaminach EKG ONZ
3
dotyczących urządzeń przytrzymujących dla dzieci w pojeździe (art. 39 ust. 3
pkt 2);
6) dodanie przepisów o obowiązku zgodności fotelików bezpieczeństwa dla dziecka
lub innych urządzeń przytrzymujących dla dzieci z zaleceniami producenta
urządzenia (art. 39 ust. 3a);
7) wprowadzenie zezwolenia, aby dziecko przewożone pojazdem, mające co najmniej
135 cm wzrostu, mogło być przytrzymywane za pomocą pasów bezpieczeństwa dla
dorosłych, bez konieczności używania fotelika bezpieczeństwa dla dziecka lub
innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci, o ile będzie przewożone na tylnym
siedzeniu pojazdu (art. 39 ust. 3b) – na wprowadzenie takiej regulacji do prawa
krajowego zezwala art. 2 ust. 1 lit. a ppkt ii dyrektywy nr 91/671/EWG;
8) wprowadzenie zezwolenia, aby w pojeździe kategorii M1 i N1 trzecie dziecko
w wieku co najmniej 3 lat mogło być przytrzymywane za pomocą pasów
bezpieczeństwa, na tylnym siedzeniu pojazdu, w przypadku gdy dwoje dzieci jest
przewożonych w fotelikach bezpieczeństwa dla dziecka lub innych urządzeniach
przytrzymujących dla dzieci, zainstalowanych na tylnych siedzeniach pojazdu i nie
ma możliwości zainstalowania trzeciego fotelika bezpieczeństwa dla dziecka lub
innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci (art. 39 ust. 3c) – na wprowadzenie
takiej regulacji do prawa krajowego zezwala art. 6 tiret 4 dyrektywy
nr 91/671/EWG;
9) wprowadzenie przepisu mówiącego o tym, że obowiązek przewozu w foteliku
bezpieczeństwa lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci nie dotyczy
dziecka posiadającego odpowiednie zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do
przewożenia w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu
przytrzymującym dla dzieci (art. 39 ust. 4 pkt 4).
Ponadto projekt przewiduje zmianę art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. –
Prawo o ruchu drogowym w zakresie dotyczącym fotelików bezpieczeństwa dla dziecka
lub innych urządzeń przytrzymujących dla dzieci, poprzez:
1) doprecyzowanie obecnego przepisu dotyczącego zakazu przewożenia dziecka
w foteliku bezpieczeństwa lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci,
siedzącego tyłem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu pojazdu wyposażonego
w aktywną poduszkę powietrzną, poprzez zapisanie, że zakaz dotyczy pojazdu
4
wyposażonego w poduszkę powietrzną dla pasażera, która jest aktywna podczas
przewożenia dziecka (art. 45 ust. 2 pkt 4);
2) wprowadzenie bezwzględnego zakazu przewożenia dziecka w wieku poniżej 3 lat
w pojeździe niewyposażonym w pasy bezpieczeństwa i urządzenia przytrzymujące
dla dzieci (art. 45 ust. 2 pkt 5);
3) wprowadzenie zakazu przewożenia, poza fotelikiem bezpieczeństwa dla dziecka lub
innym urządzeniem przytrzymującym dla dzieci, dziecka mającego mniej niż
150 cm wzrostu na przednim siedzeniu pojazdu samochodowego.
Projekt ustawy nie ogranicza możliwości stosowania fotelików i innych urządzeń
będących obecnie w obrocie handlowym. Wprowadzając ogólne odwołanie do
regulaminów EKG ONZ, pośrednio potwierdza się możliwość wyboru fotelika
bezpieczeństwa dla dziecka w zależności od tego, czy pojazd odpowiada warunkom
określonym w nowym regulaminie EKG ONZ nr 129, co korzystnie wpływa na
bezpieczeństwo ruchu drogowego.
W związku z powyższym kierujący nadal będą mogli korzystać z fotelików i innych
urządzeń posiadających homologację wg regulaminu EKG ONZ nr 44. Informacja co
do spełniania przez fotelik bezpieczeństwa dla dziecka lub inne urządzenie
przytrzymujące dla dzieci właściwych wymagań technicznych będzie zamieszczana
w zaleceniach (instrukcji) producenta urządzenia co do sposobu bezpiecznej instalacji
urządzenia.
Należy przy tym zaznaczyć, że nowe wymogi techniczne będą dotyczyć urządzeń, które
zgodnie z nowym regulaminem EKG ONZ nr 129 są dostosowane do mocowania
w pojazdach wyposażonych w specjalne punkty mocowania fotelików bezpieczeństwa
dla dziecka lub innych urządzeń przytrzymujących dla dzieci, tzw. punkty ISOFIX.
Jednakże również w pojazdach wyposażonych w punkty mocowania ISOFIX będzie
możliwość używania urządzeń starego typu, nieodpowiadających wymogom
regulaminu EKG ONZ nr 129, mocowanych za pomocą pasów bezpieczeństwa. Projekt
nie nakłada więc na użytkowników pojazdów przewożących dzieci obowiązku
stosowania urządzeń zgodnych z nowymi wymogami technicznymi ani nie wymusza na
nich stosowania takich urządzeń w jakichkolwiek pojazdach, w tym również
posiadających punkty mocowania ISOFIX.
5