Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 15 zmieniającego Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzoną w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.

Druk nr 3056


Warszawa, 31 grudnia 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM-10-116-14




Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

-
o ratyfikacji Protokołu nr 15
zmieniającego Konwencję o ochronie
praw człowieka i podstawowych
wolności, sporządzoną w Rzymie dnia
4 listopada 1950 r.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Spraw
Zagranicznych.

Z poważaniem

(-) Ewa Kopacz
Projekt

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:




W dniu 16 maja 2013 r. został przyjęty przez Komitet Ministrów Rady Europy
w Strasburgu Protokół nr 15 zmieniający Konwencję o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności, sporządzoną w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.
Po zaznajomieniu się z powyższym Protokołem, w imieniu Rzeczypospolitej
Polskiej oświadczam, że:
– został on uznany za słuszny zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim
zawartych,
– jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony,
– będzie niezmiennie zachowywany.
Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej
Polskiej.

Dano w Warszawie dnia




PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ





PREZES RADY MINISTRÓW






12/59rch
Projekt
U S T A W A
z dnia
o ratyfikacji Protokołu nr 15 zmieniającego Konwencję o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności, sporządzoną w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.
Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
ratyfikacji Protokołu nr 15 zmieniającego Konwencję o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności, sporządzoną w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.






































12/58rch
UZASADNIENIE
1. Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej Protokołem nr 15 zmieniającym
Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
Protokół nr 15 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
(dalej: „Konwencja”) jest protokołem zmieniającym Konwencję i został przyjęty przez
Komitet Ministrów Rady Europy w Strasburgu w dniu 16 maja 2013 r. Protokół nr 15
został otwarty do podpisu w dniu 24 czerwca 2013 r. Wejdzie on w życie po
zatwierdzeniu, przyjęciu bądź ratyfikowaniu go przez wszystkie Strony Konwencji.
Protokół został dotychczas podpisany przez 39 państw, z których 10 już go
ratyfikowało. Ze Strony polskiej Protokół nr 15 został podpisany 9 kwietnia 2014 r.
przez Panią Urszulę Gacek, Stałego Przedstawiciela RP przy Radzie Europy.
Przedmiotowy Protokół wprowadza zmiany w Konwencji dotyczące toku postępowania
przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (dalej: „Trybunał”). Zmiany te
polegają na skróceniu sześciomiesięcznego terminu na wniesienie skargi indywidualnej
do czterech miesięcy, modyfikacji jednej z przesłanek niedopuszczalności skarg
i wzmocnieniu spójności orzecznictwa Trybunału w najważniejszych sprawach poprzez
zniesienie możliwości sprzeciwienia się przez Strony postępowania decyzji Izby
Trybunału o zrzeczeniu się jurysdykcji na rzecz Wielkiej Izby. Protokół nr 15 zakłada
także zmianę wieku kandydatów na sędziów Trybunału, z osiągnięciem którego upływa
ich kadencja, oraz dodanie do preambuły Konwencji ustępu, w którym zawarte zostanie
odniesienie do zasady subsydiarności mechanizmu ochrony stworzonego przez
Konwencję oraz do doktryny marginesu oceny państwa oraz obowiązku
urzeczywistnienia przez państwa praw i wolności zawartych w Konwencji.
Konieczność wprowadzenia przedmiotowych zmian wynika z potrzeby przyspieszenia
i usprawnienia procedowania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz
wzmocnienia jego roli i jest częścią długofalowego procesu reformy Trybunału. Proces
reformy Trybunału ma kluczowe znaczenie dla utrzymania efektywności systemu
ochrony praw człowieka stworzonego przez Konwencję, która swoim zasięgiem
obejmuje około 800 milionów obywateli 47 państw członkowskich Rady Europy.
Polska od początku aktywnie uczestniczy w pracach podejmowanych na forum Rady
Europy w celu zreformowania i wzmocnienia Trybunału, organizując m.in. Trzeci
Szczyt Szefów Państw i Rządów Rady Europy w Warszawie w 2005 r., uczestnicząc
w konferencjach wysokiego szczebla oraz biorąc aktywny udział w pracach
poszczególnych komitetów eksperckich i grup roboczych.
Mandat do opracowania niezbędnych zmian w Konwencji został określony podczas
kolejnych konferencji Rady Europy wysokiego szczebla dotyczących reformy
Trybunału – w Interlaken w lutym 2010 r., w Izmirze w kwietniu 2011 r. oraz
w Brighton w kwietniu 2012 r. Deklaracja podsumowująca tę ostatnią konferencję,
przyjęta 20 kwietnia 2012 r. (Deklaracja z Brighton), zawiera szczegółowy wykaz
koniecznych zmian w Konwencji (punkty 12b, 15a, 15c, 25d i 25f) oraz zakłada, iż
stosowne zmiany zostaną przyjęte do końca 2013 r.
Tekst Protokołu nr 15 opracowany został na forum Rady Europy przez grupę ekspertów
ds. reformy Trybunału (GT-GDR-B) (wśród których był także ekspert z Polski),
a następnie zatwierdzony przez plenarny Komitet ekspertów ds. reformy Trybunału
(DH-GDR) i Komitet Zarządzający Praw Człowieka (CDDH) oraz przyjęty przez
Komitet Ministrów Rady Europy w dniu 16 maja 2013 r.
Nadrzędnymi celami Protokołu nr 15 są:
– zmniejszenie liczby skarg dopuszczalnych rozpatrywanych przez Trybunał
i w efekcie przyspieszenie jego procedowania poprzez:

1 Zob. CDDH(2012)007.
2 Konferencja zatem (. .) stwierdza, że dla zachowania przejrzystości i dostępności, odniesienie do zasady
subsydiarności i doktryny marginesu uznania, tak jak rozwinięto w orzecznictwie Trybunału, powinno być włączone
do preambuły Konwencji oraz zachęca Komitet Ministrów do przyjęcia do końca 2013 roku koniecznego instrumentu
zmieniającego, przypominając jednocześnie zobowiązanie Państw-Stron do zapewnienia pełnej skuteczności praw
i wolności określonych w Konwencji.
3 Konferencja zatem (…) przyjmuje z zadowoleniem sugestię Trybunału, aby termin przewidziany w art. 35 ust. 1
Konwencji, w którym powinna zostać złożona skarga, został skrócony; dochodzi do wniosku, że termin czterech
miesięcy jest właściwy; oraz zachęca Komitet Ministrów do przyjęcia niezbędnego instrumentu nowelizującego do
końca 2013 roku.
4 Konferencja zatem (…) stwierdza, iż art. 35 ust. 3 b) Konwencji powinien zostać zmieniony w ten sposób, że
zostanie usunięty fragment „pod warunkiem, że żadna sprawa, która nie została należycie rozpatrzona przez sąd
krajowy, nie może być odrzucona na tej podstawie”; i zachęca Komitet Ministrów do przyjęcia niezbędnego
instrumentu nowelizującego do końca 2013 roku.
5 Konferencja zatem (…) w świetle centralnej roli odgrywanej przez Wielką Izbę w osiąganiu spójności orzecznictwa
Trybunału, stwierdza, że art. 30 Konwencji powinien zostać zmieniony poprzez usunięcie słów „chyba, że sprzeciwia
się temu jedna ze stron”; zachęca Komitet Ministrów do przyjęcia niezbędnego instrumentu zmieniającego oraz
rozważenia, czy jakieś wynikające z tego zmiany są potrzebne, z końcem 2013 roku; oraz zachęca Państwa-Strony do
powstrzymania się wnoszenia sprzeciwu w odniesieniu do propozycji zrzeczenia się swojej właściwości przez Izbę
do czasu wejścia w życie instrumentu zmieniającego.
6 Konferencja zatem (…) stwierdza, że art. 23 ust. 2 Konwencji powinien zostać zmieniony poprzez zastąpienie
granicy wieku sędziego wymogiem, że sędziowie nie mogą mieć więcej niż 65 lat w chwili objęcia urzędu; oraz
zachęca Komitet Ministrów do przyjęcia koniecznego instrumentu zmieniającego z końcem 2013 roku.
2