Poselski projekt ustawy o usunięciu symboli komunizmu z życia publicznego w Rzeczypospolitej Polskiej

Druk nr 283

Warszawa, 12 grudnia 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja




Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie składają projekt ustawy:

- o usunięciu symboli komunizmu z życia
publicznego w Rzeczypospolitej
Polskiej.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Zbigniewa Girzyńskiego.



(-) Marek Ast; (-) Piotr Babinetz; (-) Arkadiusz Czartoryski; (-) Edward
Czesak; (-) Leszek Dobrzyński; (-) Zbigniew Dolata; (-) Tadeusz Dziuba;
(-) Tomasz Górski; (-) Tomasz Kaczmarek; (-) Mariusz Antoni Kamiński;
(-) Sławomir Kłosowski; (-) Maks Kraczkowski; (-) Leonard Krasulski;
(-) Adam
Kwiatkowski;
(-) Krzysztof Lipiec;
(-)


Maciej Małecki;
(-) Gabriela Masłowska; (-) Grzegorz Matusiak; (-) Kazimierz Moskal;
(-) Marek Opioła; (-) Stanisław Ożóg; (-) Krystyna Pawłowicz; (-) Marek
Polak; (-) Krzysztof Popiołek; (-) Małgorzata Sadurska; (-) Anna Elżbieta
Sobecka; (-) Stanisław Szwed; (-) Robert Telus; (-) Grzegorz Tobiszowski;
(-) Jan Warzecha; (-) Jadwiga Wiśniewska; (-) Elżbieta Witek; (-) Kosma
Złotowski; (-) Maria Zuba.
Projekt


Ustawa
z dnia .......…….. 2011 r.
o usunięciu symboli komunizmu z życia publicznego
w Rzeczypospolitej Polskiej


Art. 1.
1. Symbolami komunizmu w rozumieniu niniejszej ustawy są:
1) nazwy lub ich części oraz przedmioty materialne lub ich części:
a) ustanowione jako wyraz gloryfikacji ideologii komunistycznej lub osób,
organizacji i ugrupowań, które działały na rzecz zaprowadzenia bądź utrwalenia władzy
partii komunistycznej, na rzecz ustanowienia bądź utrwalenia zależności Polski od
zagranicznych komunistycznych ośrodków dyspozycji politycznej lub na rzecz
międzynarodowej ekspansji komunizmu,
b) upamiętniające wydarzenia i zjawiska związane z realizacją celów, o
których mowa w lit. a,
c) wyrażające inspirowane ideologią komunistyczną negatywne oceny osób,
organizacji i ugrupowań, które walczyły o niepodległość Polski lub występowały w
obronie praw człowieka;

2) ordery, odznaczenia, odznaki, tytuły honorowe, dyplomy i tym podobne
wyróżnienia imiennie przyznane w latach 1944–1989 przez organy państwowe za
działanie na rzecz celów, o których mowa w punkcie 1 lit. a.
2. Nie uważa się za symbole komunizmu nazw i przedmiotów materialnych
niezawierających w swojej treści pochwały komunizmu, a służących upamiętnieniu
osób, które wniosły trwały wkład do kultury narodowej niezależnie od swojego
zaangażowania politycznego.

Art. 2.
1. Ustawę stosuje się do nazw:
1) miejscowości i ich części oraz obiektów fizjograficznych,
2) ulic, placów i dróg wewnętrznych podlegających przepisom o drogach
publicznych,
3) jednostek organizacyjnych, których kierownicy lub członkowie zarządu są
powoływani przez organ władzy publicznej, a także wyodrębnionych części takich
jednostek,
2. Ustawę stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do obiektów budowlanych, urządzeń
użyteczności i wystawionych na widok publiczny w stałym miejscu przedmiotów
materialnych o charakterze pomników, obelisków, popiersi, tablic pamiątkowych,
sztandarów, napisów, znaków, ornamentów lub o podobnym charakterze, w stosunku
do których uprawnienia właścicielskie wykonuje organ władzy publicznej lub
kierownik albo zarząd jednostki organizacyjnej, o której mowa w ust. 1 pkt 3 –
zwanych dalej „przedmiotami”.

2
3. Ustawy nie stosuje się do przedmiotów:
1) położonych w obrębie cmentarzy i innych miejsc pochówku,
2) wystawionych na widok publiczny w ramach działalności muzealnej,
naukowej, oświatowej, artystycznej, rozrywkowej lub o podobnym charakterze,
niemającej na celu gloryfikacji komunizmu,
3) wpisanych – samodzielnie albo jako część większej całości – do rejestru
zabytków.

Art. 3.
Usunięcie symbolu komunizmu z życia publicznego polega:
1) w przypadku nazwy – na jej zmianie, w której następstwie nazwa ta nie
będzie mieć treści określonych w art. 1 ust. 1;
2) w przypadku przedmiotu – na dokonaniu takich przeróbek lub
przemieszczeń, w których następstwie treści określone w art. 1 ust. 1 zostaną trwale
usunięte albo znajdą się poza widokiem publicznym;
3) w przypadku orderu, odznaczenia, odznaki, tytułu honorowego, dyplomu
lub innego wyróżnienia – na jego unieważnieniu, którego skutkiem jest
niedopuszczalność wywodzenia z niego jakichkolwiek skutków prawnych.

Art. 4.
1. Obowiązek doprowadzenia do stanu zgodnego z wymaganiami art. 3 pkt 1 lub 2,
zwany dalej „obowiązkiem”, spoczywa na organie władzy publicznej lub kierowniku
albo zarządzie jednostki organizacyjnej, który zgodnie ze swymi kompetencjami
władny jest dokonać zmiany nazwy albo spowodować wykonanie odpowiednich
przeróbek lub przemieszczeń przedmiotu lub jego części, zwanym dalej
„zobowiązanym”.
2. Przepis ust. 1 nie uchybia przepisom regulującym prowadzenie określonych prac i
właściwości organów w tych sprawach.
3. Kontrolę wykonywania obowiązku sprawuje wojewoda właściwy ze względu na
miejsce, w którym nazwa jest używana, albo miejsce, w którym znajduje się przedmiot.
4. Przepisów ust. 3 oraz art. 5 nie stosuje się, jeżeli zobowiązanym jest organ
państwowy o ogólnopolskim zakresie działania albo podmiot podległy mu
organizacyjnie.
5. W sprawach rozstrzyganych przez wojewodę organem wyższego stopnia jest
minister właściwy do spraw administracji publicznej.

Art. 5.
1. Jeżeli zobowiązany, który nie podlega organizacyjnie wojewodzie, nie wykonał
obowiązku w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy, wojewoda wzywa go do
złożenia odpowiednich wyjaśnień, w szczególności przedstawienia planu wykonania
obowiązku, pod rygorem zastosowania środków określonych w ust. 2 albo 3.
2. Jeżeli działania wojewody na podstawie ust. 1 nie doprowadziły do wykonania przez
organ jednostki samorządu terytorialnego ciążącego na nim obowiązku zmiany nazwy,
wojewoda wydaje zarządzenie o wykreśleniu z tej nazwy wyrazu lub wyrazów
stanowiących symbol komunizmu. Zarządzenie to wchodzi w życie z dniem ogłoszenia
w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Przepisy o zaskarżaniu do sądu
administracyjnego aktów nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego stosuje
się odpowiednio.

3
3. Jeżeli działania wojewody na podstawie ust. 1 nie doprowadziły do wykonania
innego obowiązku niż określony w ust. 2, wojewoda wszczyna postępowanie
administracyjne zmierzające do wydania decyzji nakazującej dokonanie niezbędnych,
wskazanych w decyzji zmian.
4. Wydanie zarządzenia na podstawie ust. 2 nie stoi na przeszkodzie nakazaniu, w
trybie określonym w ust. 3, dokonania niezbędnych przemieszczeń lub przeróbek w
odniesieniu do przedmiotów służących oznaczeniu nazwy.

Art. 6.
1. Koszty, których poniesienie jest konieczne w celu wykonania obowiązku, pokrywa
się z budżetu państwa.
2. Jednostka organizacyjna, która nie może na podstawie odrębnych przepisów uzyskać
z budżetu państwa środków na pokrycie kosztów realizacji obowiązku, może wystąpić
o przyznanie takich środków do wojewody przed podjęciem odpowiednich prac,
przedstawiając ich dokładny opis, szczegółowy kosztorys oraz dowody uzasadniające
planowane wydatki.
3. Wojewoda wydaje decyzję o przyznaniu kwoty pieniężnej na pokrycie kosztów, o
których mowa w ust. 1, po zbadaniu zasadności wniosku. Decyzja ta powinna określać
w szczególności wysokość przyznanej kwoty i jej przeznaczenie, warunki i termin
wypłaty oraz sposób i termin rozliczenia.
4. Wojewoda sprawuje kontrolę spełnienia wymagań określonych w decyzji, o której
mowa w ust. 2, dotyczących wykorzystania i rozliczenia wypłaconej kwoty. Jeżeli
wymagania te nie zostały spełnione, wojewoda wydaje decyzję nakazującą zwrot
pobranej kwoty w całości albo odpowiedniej części wraz z odsetkami ustawowymi od
dnia pobrania.

Art. 7.
Wolne od opłat jest postępowanie przed organami administracji publicznej i sądami w
sprawach:
1) uregulowanych w art. 4–6,
2) dotyczących uwzględnienia zmiany nazwy, dokonanej na podstawie
niniejszej ustawy, we wszelkiego rodzaju rejestrach i dokumentach
prowadzonych lub wydanych na podstawie odrębnych przepisów.

Art. 8.
Od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nieważne z mocy samego prawa są imiennie
przyznane ordery, odznaczenia, odznaki, tytuły honorowe, dyplomy i inne wyróżnienia,
o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2, zwane dalej „wyróżnieniami”.

Art. 9.
1. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, zwany dalej „ministrem”,
podaje do wiadomości publicznej, w szczególności w drodze obwieszczenia w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, imienne wykazy
wyróżnień nieważnych na mocy art. 8, obejmujące każdorazowo oznaczenie aktu
przyznania danego wyróżnienia, z uwzględnieniem imienia i nazwiska osoby
wyróżnionej w brzmieniu przyjętym w tym akcie.
2. W zakresie dotyczącym wyróżnień nadanych przez Sejm lub Radę Państwa Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej albo wcześniej przez organ o podobnym charakterze wykaz,

4
o którym mowa w ust. 1, wymaga uprzedniego zatwierdzenia przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Minister dokonuje sprostowania błędów zawartych w wykazach, o których mowa w
ust. 1. Sprostowanie podaje się do wiadomości publicznej w taki sam sposób, w jaki
podany był wykaz.
4. Sprostowania, o którym mowa w ust. 3, minister dokonuje z urzędu lub na wniosek
osoby objętej wykazem albo jej spadkobiercy. Odmowa sprostowania następuje w
formie decyzji.

Art. 10.
1. Instytut Pamięci Narodowej – Komisja cigania Zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu wydaje nieodpłatnie opinię w sprawie oceny historycznej dokonywanej na
podstawie art. 1, jeżeli zachodzi w tej sprawie uzasadniona wątpliwość, a o wydanie
takiej opinii zwrócił się właściwy organ władzy publicznej lub zobowiązany.
2. Jeżeli o wydanie opinii, o której mowa w ust. 1, zwrócono się w związku z
postępowaniem prowadzonym na podstawie niniejszej ustawy, organ prowadzący to
postępowanie zawiesza je na czas rozpatrzenia sprawy przez Instytut Pamięci
Narodowej – Komisję cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Art. 11.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.