Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks wykroczeń

Druk nr 2825


Warszawa, 4 września 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja





Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy - Kodeks karny

oraz ustawy - Kodeks wykroczeń.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Michała Kabacińskiego.



(-) Piotr Paweł Bauć; (-) Robert Biedroń; (-) Jerzy Borkowski; (-) Artur
Dębski; (-) Wincenty Elsner; (-) Artur Górczyński; (-) Michał Kabaciński;
(-) Henryk Kmiecik; (-) Sławomir Kopyciński; (-) Roman Kotliński;
(-) Łukasz Krupa; (-) Jacek Kwiatkowski; (-) Andrzej Lewandowski;
(-) Tomasz Makowski; (-) Małgorzata Marcinkiewicz; (-) Maciej Mroczek;
(-) Jacek Najder; (-) Michał Tomasz Pacholski; (-) Janusz Palikot;
(-) Wojciech Penkalski; (-) Zofia
Popiołek; (-) Marek Poznański;
(-) Andrzej Rozenek; (-) Adam Rybakowicz; (-) Armand Kamil Ryfiński;
(-) Paweł Sajak; (-) Marek Stolarski; (-) Maciej Wydrzyński.

Projekt

USTAWA
z dnia …...................... 2014 r.

o zmianie ustawy Kodeks Karny oraz ustawy Kodeks Wykroczeń


Art. 1. W Ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 z
późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:


1) W Rozdziale XXI Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, po art.

180 dodaje się art. 180a w następującym brzmieniu:



„Art. 180a. W rozumieniu przepisów niniejszego rozdziału stan pod wpływem


środka odurzającego zachodzi:



1) gdy zawartość delta-9-tetrahydrokanabinolu we krwi przekracza 10 ng/ml


albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość – w przypadku konopi i


ich przetworów;



2) gdy obecność w organizmie substancji czynnej prowadzi do zakłócenia


sprawności psychomotorycznej człowieka poprzez oddziaływanie na


ośrodkowy układ nerwowy – w przypadku pozostałych środków


odurzających.”

Art. 2. W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2010 r., Nr 46, poz.
275, z późn. zm.), wprowadza się następujące zmiany:



1) W art. 47 po §9 dodaje się §10 o następującym brzmieniu:



„§10. Stan po spożyciu środka odurzającego w rozumieniu kodeksu zachodzi:



1) gdy stężenie delta-9-tetrahydrokanabinolu we krwi wynosi od 5 ng/ml do


10 ng/ml – w przypadku konopi i ich przetworów;




2) gdy obecność w organizmie substancji czynnej prowadzi do takiego


zakłócenia sprawności psychomotorycznej człowieka poprzez oddziaływanie


na ośrodkowy układ nerwowy jak w stanie po spożyciu alkoholu – w


przypadku pozostałych środków odurzających.”

Art 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia

UZASADNIENIE




Projektowana ustawa ma na celu doprecyzowanie niejasnego pojęcia „stanu po
spożyciu” oraz „pod wpływem” środków odurzających. Brak precyzyjnej definicji tych
dwóch terminów, do których odwołania znaleźć można w Kodeksie Karnym oraz Kodeksie
Wykroczeń, budzą szereg wątpliwości szczególnie w odniesieniu do ziela i żywicy konopi
(marihuany i haszyszu). Wykrycie w organizmie kierowcy metabolitów tej używki stanowi
najczęstszy (poza alkoholem) przypadek naruszenia Art. 87. § 1 k.w. („Kto, znajdując się w
stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w
ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż
50 złotych.”) oraz Art. 178a. § 1. k.k. („Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod
wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub
powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do
lat 2.”)

Brak ustawowego określenia ww. terminów może powodować niezamierzone skutki
nadgorliwego stosowania przepisów wbrew intencji ustawodawcy. Zasadniczym problemem
jest rozbieżność pomiędzy wykrywalnością substancji w organizmie (standardowo kilka dni
po zażyciu), a okresem jej działania i wpływu na zdolności psychomotoryczne (w przypadku
marihuany od 2 do 4 godzin). Celem Art. 87. § 1 k.w. oraz Art. 178a. § 1. k.k. jest
wyeliminowanie z dróg publicznych kierowców, sprawiających zagrożenie. Piętnowanie
osób, które nieraz zgodnie z przepisami poza granicami kraju zażyły środki odurzające
uznane w Polsce za nielegalne, godzi w podstawowe prawa obywateli. Nagminnym
zjawiskiem stają się wzmożone kontrole kierowców wracających z Holandii i Czech, gdzie
posiadanie marihuany na własny użytek nie stanowi przestępstwa. Karanie tych osób na
podstawie przepisów zakazujących jazdy „pod wpływem” lub „po spożyciu” środków
odurzających jest zaprzeczeniem celu ustawy, dotyka bowiem osób, które choć mają w
organizmie śladowe ilości środków odurzających, nie znajdują się pod ich wpływem, a ich
zdolności psychomotoryczne nie są zaburzone. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że sama
konsumpcja środków odurzających nie stanowi w Polsce przestępstwa.

Brak dopuszczalnego stężenia metabolitów THC godzi również w prawa pacjentów
leczących się legalnymi preparatami na bazie konopi. Jak w przypadku każdego leku, podczas
kuracji cannabis wymagana jest szczególna ostrożność. Na kilka godzin po zażyciu leku nie
występują już jednak efekty mogące stanowić zagrożenie na drodze – w świetle obecnych
przepisów osobom takim uniemożliwia się jednak korzystanie z samochodu. Wg różnych
statystyk, regularny kontakt z marihuaną ma w Polsce około miliona osób. Nadinterpretacja
przepisów i brak dolnego limitu ich obowiązywania powoduje, że ów milion obywateli jest
narażony na wejście w konflikt z prawem pomimo stosowania się do zasad bezpiecznej jazdy.
Nieprecyzyjność przepisów prowadzi do sytuacji, w których dochodzi do skazania osób, w
których krwi nie wykryto nawet śladowej ilości aktywnego Δ9-THC a jedynie nieaktywny
metabolit rozkładu THC-COOH, co oznacza, że dochodzi do skazania osób, które nie
wyczerpują znamion czynu zabronionego, gdyż nie pozostają pod wpływem środka
odurzającego.

Doświadczenia amerykańskich stanów Waszyngton i Kolorado, w których na mocy
referendów posiadanie, uprawa i handel marihuaną do celów rekreacyjnych nie podlega karze,
sugerują ustalenie poziomu 5ng/ml jako odpowiadającego przyjętemu w Polsce
dopuszczalnemu limitowi 0,2 promila alkoholu. Poziom 5ng/ml znajduje potwierdzenie w
literaturze fachowej i jako taki powinien stanowić podstawę egzekwowania prawa również w
Polsce.
Sformułowania dotyczące pozostałych substancji zawierają odesłanie do wiedzy
medycznej na temat wypływu na ośrodkowych układ nerwowy, sprawność psychomotoryczną
i metabolizmu rozmaitych substancji, które mogą być wykryte w organizmie kierowców.

Rezygnacja z precyzyjnego określenia limitów stężeń innych substancji narkotycznych
podyktowana jest z jednej strony niemożliwością stworzenia kompletnej ich listy, szczególnie
wobec pojawiania się nowych tzw. dopalaczy; Tworzenie listy wiązałoby się z ograniczeniem
odpowiedzialności do wyszczególnionych tam substancji, co paradoksalnie mogłoby
doprowadzić do niekaralności prowadzenia pojazdu pod wpływem nowych syntetycznych
narkotyków. Z drugiej strony rezygnacja z określania jakichkolwiek limitów dla innych
substancji jest podyktowana obawą przed tworzeniem w ten sposób „normatywnej zachęty”
do eksperymentowania czy też przyzwolenia na używanie, zwłaszcza, że poza konopiami w
praktyce znikoma ilość substancji narkotycznych ma status legalnego użytku w innych
państwach UE.

Zamieszczenie przepisu art. 180a w Rozdziale XXI dto. bezpieczeństwa w
komunikacji jest zabiegiem celowym. Rozdział ten dotyczy przestępstw przeciwko
bezpieczeństwu w komunikacji, a więc materii, w której szereg wolności ściśle osobistych,
takich jak prawo do wolności osobistej i prawa decydowania o własnym życiu i zdrowiu
zostaje ograniczonych na rzecz ochrony innej konstytucyjnej wartości – ochrony praw i
wolności innych osób, których podstawowe dobra – życie i zdrowie są najbardziej narażone
na szkody ze strony nietrzeźwych kierowców.

Konstytucja wyznacza jednak, granice ograniczeń, których przekroczenie – czy to na
poziomie typizacji czynu zabronionego czy też stosowania prawa – jest już naruszeniem
zasady proporcjonalności. Funkcję zachowania gwarancji tej zasady ma pełnić również
projektowany przepis. Umieszczenie tego przepisu go w rozdziale dotyczącego
bezpieczeństwa w komunikacji nie jest prostym wprowadzeniem definicji legalnej w celu
ograniczenia liczby skazanych, ale ma poprzez systemowy kontekst oddziaływać na
adresatów przepisu, aby:

- kierowcy mieli rzetelnie sprecyzowane gdzie są granice ich wolności jeśli chodzi o
korzystanie z przetworów konopi w innych krajach, i mogli odpowiedzialnie podejmować
decyzje co do poruszania się po drogach publicznych w RP, a jednocześnie mieli
zagwarantowane w przepisach, że ich prawo do poruszania się po drogach będzie
respektowane, o ile nie będą prowadzić pojazdów w stanie powodującym zagrożenie;

- jednocześnie stawia granice władzy – jest wyraźną wskazówką, aby ograniczenia były
stosowane precyzyjnie i w sposób proporcjonalny, tj. żeby rzeczywiście odpowiadały
zagrożeniu stwarzanym przez oddziaływanie różnych substancji na organizm kierowcy w
ruchu drogowym, a nie służyły do wymuszania określonych postaw światopoglądowych.

Ze względu na zmniejszenie liczby spraw podlegającym rozpatrzeniu przez sąd I
instancji, projekt ustawy pociąga za sobą korzystne z perspektywy budżetowej skutki
finansowe.

Projekt ustawy nie jest regulowany w prawie Unii Europejskiej.