Rządowy projekt ustawy o obligacjach

przeprowadzana jest emisja obligacji. Jak stanowi przepis, umowa jest zawierana przed
rozpoczęciem emisji, z czego można wnioskować, iż sformułowanie liczba nabywców
obligacji odnosi się do potencjalnych subskrybentów, czyli podmiotów, do których
kierowana jest propozycja nabycia. Jeżeli korzystający z poręczenia lub gwarancji
Skarbu Państwa emitent, inny niż Bank Gospodarstwa Krajowego, przeprowadza emisję
obligacji przez proponowanie ich nabycia ponad 15 podmiotom, to jest zobowiązany do
zawarcia umowy o reprezentację niezależnie od tego, ilu subskrybentów ostatecznie
obligacje nabędzie. Poręczenia i gwarancje wykonania zobowiązań wynikających
z obligacji udzielane są przez Skarb Państwa na podstawie ustawy z dnia 8 maja 1997 r.
o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby
prawne (Dz. U. z 2012 r. poz. 657, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o poręczeniach
i gwarancjach”. Przepis art. 29 ustawy o obligacjach znalazł swoje odzwierciedlenie
w przepisie art. 17 ust. 1 ustawy o poręczeniach i gwarancjach, który mówi
o wykonywaniu zobowiązań Skarbu Państwa z tytułu udzielonego poręczenia lub
gwarancji, w sytuacji gdy liczba nabywców obligacji objętych poręczeniem lub
gwarancją jest wyższa niż 15. Zobowiązania te są wówczas wykonywane za
pośrednictwem banku-reprezentanta. Brzmienie przepisu art. 17 ust. 1 nie przesądza
o sposobie wykonywania zobowiązań Skarbu Państwa w sytuacji, gdy liczba nabywców
obligacji nie jest tożsama z liczbą podmiotów, do których kierowana jest propozycja
nabycia obligacji. W efekcie art. 17 ust. 1 ustawy o poręczeniach i gwarancjach jest
niespójny z art. 29 ustawy o obligacjach. Niespójność tę usunięto, zmieniając brzmienie
przedmiotowego przepisu. Jednocześnie zwolnienie Banku Gospodarstwa Krajowego
z obowiązku zawarcia umowy o reprezentację rozciągnięto na przeprowadzane przez
ten bank emisje obligacji innych niż przychodowe.
Art. 79–86
Przepisy art. 79–86 projektu zawierają regulacje znajdujące się w art. 30–37 ustawy
o obligacjach. Przepisy te, łącznie z art. 78 projektu, regulują kompleksowo instytucje
umowy o reprezentację oraz banku-reprezentanta, w tym wymogi odnoszące się do
banku-reprezentanta, podstawę prawną jego działania i zakres kompetencji. W projekcie
zdecydowano się na uzupełnienie katalogu przesłanek wykluczających pełnienie funkcji
banku-reprezentanta, zamieszczonego w art. 80 ust. 2 (odpowiadającym art. 31 ust. 2
ustawy o obligacjach). Na mocy pkt 7 wykluczony został bank, na którego sytuację
47
finansową lub sytuację finansową podmiotu dominującego lub zależnego w stosunku do
niego, w sposób znaczący, pośrednio lub bezpośrednio, mogłaby wpłynąć sytuacja
finansowa emitenta. Wydaje się bowiem, że katalog wymieniony w art. 31 ust. 2 ustawy
o obligacjach nie jest wyczerpujący – nie obejmuje, przykładowo, sytuacji posiadania
papierów emitenta przez bank zamierzający pełnić funkcję banku-reprezentanta.
Warto zauważyć, iż sformułowane w art. 80 ust. 1 projektu pozytywne przesłanki
pełnienia funkcji banku-reprezentanta nie wykluczają możliwości pełnienia tej funkcji
przez instytucję kredytową w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, z późn. zm.), zwanej dalej
„Prawem bankowym”. Zgodnie z art. 48j tej ustawy instytucja kredytowa może
wykonywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wszelkie czynności, do
wykonywania których uprawnione są banki. Czynności te zostały w sposób
wyczerpujący określone w art. 5 ust. 1 i 2 oraz art. 6 ust. 1 pkt 1–4 i 6–8 Prawa
bankowego, przy czym przepis art. 6 ust. 1 pkt 8 tej ustawy mówi o wykonywaniu przez
banki czynności, do których uprawniają je przepisy odrębnych ustaw. W związku
z powyższym należy przyjąć, iż na mocy art. 48j Prawa bankowego do pełnienia funkcji
banku-reprezentanta uprawniona jest również instytucja kredytowa w rozumieniu art. 4
ust. 1 pkt 17 Prawa bankowego. W celu uniknięcia ryzyka prawnego związanego
z interpretacją przepisów, w projekcie zdecydowano się na wymienienie explicite banku
krajowego oraz instytucji kredytowej jako podmiotów uprawnionych do pełnienia
funkcji banku-reprezentanta.
Art. 87–97
Przepisy art. 87–97 projektu zawierają przepisy karne penalizujące zachowania
naruszające zasady, na których opiera się emisja, nabywanie i zbywanie obligacji.
Przepisy art. 87, art. 89–92 i art. 95–97 projektu odpowiadają odpowiednio przepisom
art. 38–43a ustawy o obligacjach i kolejno dotyczą bezprawnego wyemitowania
obligacji (art. 87), przekazania nierzetelnych informacji przy emisji (art. 89),
nieudostępnienia sprawozdań (art. 90), działania na szkodę obligatariuszy obligacji
przychodowych (art. 91), przeznaczenia środków z emisji obligacji na cele niezgodne
z jej warunkami emisji (art. 92), bezprawnego wtórnego obrotu obligacjami własnymi
(art. 95 i art. 96) oraz niedopełnienia obowiązków przez bank-reprezentanta (art. 97).
Art. 88 dotyczy nieudostępnienia wyceny lub aktualizacji wyceny przedmiotu zastawu
48
lub hipoteki ustanowionych jako zabezpieczenia wierzytelności wynikających
z obligacji, zaś art. 93 i art. 94 odnoszą się do zachowań naruszających zasady
funkcjonowania zgromadzenia obligatariuszy, a ich celem jest penalizacja bezprawnego
głosowania na zgromadzeniu obligatariuszy (art. 94), jak i zachowań głosowanie takie
umożliwiających (art. 93).
Art. 98
Przepis art. 98 projektu zawiera regulację dostosowującą, wprowadzającą zmiany
w ustawie z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym
Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 931, z późn. zm.).

Art. 99
Przepis art. 99 wprowadza zmiany do ustawy o poręczeniach i gwarancjach.
Najważniejsza z nich dotyczy art. 17 tej ustawy i stanowi jej dostosowanie do nowego
brzmienia przepisu art. 78 projektowanej ustawy, w którym mowa o przesłankach
obowiązku zawarcia umowy o reprezentację – dokonano doprecyzowania warunków
skutkujących powstaniem tego obowiązku. Przedmiotowy przepis ustawy o obligacjach
reguluje tę samą dziedzinę spraw, do której odnosi się również art. 17 ust. 1 ustawy
o poręczeniach i gwarancjach, w związku z czym powstała konieczność dokonania
odpowiedniej zmiany również w ustawie o poręczeniach i gwarancjach.
Art. 100–105
Przepisy art. 100–105 projektu zawierają przepisy dostosowujące. Dotyczą one kolejno:
ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2013 r.
poz. 1203) (art. 100); ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu
funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 989, z późn. zm.) (art. 101); ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2003 r.
Nr 99, poz. 919, z późn. zm.) (art. 102); ustawy z dnia 28 października 2002 r.
o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
(Dz. U. z 2012 r. poz. 768, z późn. zm.) (art. 103); ustawy z dnia 23 listopada 2002 r.
o restrukturyzacji zobowiązań koncesyjnych operatorów stacjonarnych publicznych
sieci telefonicznych (Dz. U. Nr 233, poz. 1956, z późn. zm.) (art. 104) oraz ustawy
49
z dnia 15 kwietnia 2005 r. o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów
opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 78, poz. 684, z późn. zm.) (art. 105).
Art. 106
Przepis art. 106 projektu zawiera regulację dostosowującą, wprowadzającą zmiany
w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U.
z 2010 r. Nr 90, poz. 594, z późn. zm.). Zmiana ta wynika z projektowanych art. 70
i art. 71, regulujących zasady zaskarżania uchwał zgromadzenia obligatariuszy.
Art. 107
Na mocy przepisu art. 107 przeniesiono do ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.
o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.) przepis określający
sposób traktowania świadczeń związanych z emisją obligacji przychodowych, przy
ustalaniu ograniczeń zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego. Obecnie regulacja
ta znajduje się w przepisie art. 23b ust. 7 ustawy o obligacjach. Ze względu na
merytoryczny charakter zagadnień regulowanych przepisem, zmiana zwiększy
przejrzystość i poprawi czytelność regulacji ograniczeń zadłużenia jednostek samorządu
terytorialnego. Art. 23b ust. 7 ustawy o obligacjach rozstrzyga przede wszystkim
o sposobie obliczania limitów zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w sytuacji
istnienia zobowiązań związanych z emisją obligacji przychodowych i jako taki
powinien znajdować się w ustawie określającej zasady zaciągania zobowiązań
angażujących środki publiczne.
Art. 108
Przepis art. 108 projektu wskazuje przepisy dotychczasowe jako prawo właściwe do
stosowania dla obligacji wyemitowanych przed dniem wejścia w życie projektowanej
ustawy.
Art. 109
Przepis art. 109 projektu uchyla ustawę z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U.
z 2014 r. poz. 730 i 913).
50
Art. 110
Zgodnie z regulacją § 1 ust. 1 uchwały nr 20 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 2014 r.
w sprawie zaleceń ujednolicenia terminów wejścia w życie niektórych aktów
normatywnych (M.P. poz. 205), termin wejścia ustawy wyznaczony został na dzień
1 stycznia 2015 r. Celem było zapewnienie vacatio legis nie krótszego niż 3 miesiące,
czyli wykraczającego poza wskazania art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r.
o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U.
z 2011 r. Nr 197, poz. 1172, z późn. zm.). Uzasadnieniem jest zakres projektowanych
zmian. Emisje obligacji często przeprowadzane są w ramach wieloletnich programów,
przewidujących kilkukrotne emisje w wielu seriach, w zależności od bieżących potrzeb
emitenta. Podstawę programu emisji stanowi umowa ramowa, wymagająca
dostosowania do nowych regulacji. W sytuacji takiej dłuższe vacatio legis jest zgodne
z zasadami bezpieczeństwa prawnego i pewności obrotu prawnego.
5. Informacje dodatkowe
Projekt ustawy nie zawiera przepisów technicznych wymagających notyfikacji
w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie
sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych
(Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 decyzji Rady 98/415/WE z dnia 29 czerwca 1998 r. w sprawie
konsultacji Europejskiego Banku Centralnego udzielanych władzom krajowym
w sprawie projektów przepisów prawnych (Dz. Urz. UE L 189 z 03.07.1998, str. 42,
z późn. zm.), projekt ustawy nie był przedmiotem konsultacji z Europejskim Bankiem
Centralnym.
Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na
witrynie Rządowego Centrum Legislacji, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414,
z późn. zm.). Żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem ustawy.

51