Rządowy projekt ustawy o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych

10) potrzeby udzielenia urlopu zdrowotnego funkcjonariuszowi Policji, Straży Granicznej,
Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej;
11) kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby
lub prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego przez funkcjonariuszy służb,
o których mowa w pkt 1.
Komisje te będą właściwe, zgodnie z art. 2 projektu ustawy, do orzekania wobec:
1) kandydatów do służby w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze
Ochrony Rządu, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym i Służbie Więziennej;
2) funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony
Rządu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego i Służby Więziennej;
3) funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony
Rządu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego i Służby Więziennej, zwolnionych ze służby
lub których stosunek służbowy wygasł;
4) emerytów i rencistów policyjnych;
5) kandydatów do pracy w wyodrębnionych komórkach organizacyjnych kontroli skarbowej,
inspektorów i pracowników zatrudnionych w tych komórkach oraz kandydatów do pracy
w wywiadzie skarbowym, a także pracowników wywiadu skarbowego;
6) osób niebędących funkcjonariuszami Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży
Pożarnej lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego, które w czasie korzystania lub
w związku z korzystaniem przez te służby z ich pomocy utraciły życie lub poniosły
uszczerbek na zdrowiu;
7) strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz członków ochotniczej straży
pożarnej;
8) osób udzielających pomocy pracownikom wywiadu skarbowego w wykonywaniu
czynności operacyjno-rozpoznawczych, które w czasie udzielania tej pomocy lub
w związku z jej udzieleniem utraciły życie lub poniosły uszczerbek na zdrowiu.
Projekt przewiduje objęcie właściwością komisji lekarskich osób niebędących
funkcjonariuszami Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej lub Centralnego
Biura Antykorupcyjnego, które w czasie korzystania lub w związku z korzystaniem przez
te służby z ich pomocy utraciły życie lub poniosły uszczerbek na zdrowiu. Powyższe
wynika z dotychczasowych regulacji zawartych w pragmatykach ww. służb. Przykładowo
z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1340 i 1351) wynika uprawnienie tych osób do świadczeń
5

odszkodowawczych, a z rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 26 listopada 1997 r. w sprawie zakresu, szczegółowych zasad i trybu przyznawania
świadczeń i odszkodowań osobom nie będącym strażakami w razie wypadku lub
poniesienia szkody w mieniu w związku z udzielaniem pomocy lub udziałem
w ćwiczeniach organizowanych przez Państwową Straż Pożarną (Dz. U. Nr 145, poz. 980
oraz z 1999 r. Nr 99, poz. 1167) wynika właściwość komisji lekarskich podległych MSW
w tych sprawach. Projekt nie obejmuje w tym zakresie osób pomagających
funkcjonariuszom Biura Ochrony Rządu i Służby Więziennej, ze względu na brak
aktualnie ww. uprawnienia w stosunku do powyższych kategorii osób.
2. Ponadto do zadań komisji lekarskich należy współdziałanie z jednostkami medycyny
pracy, którego sposób i tryb określi szczegółowo akt wykonawczy.
3. W projekcie ustawy wskazano zasady, jakimi kierować się będą komisje lekarskie,
orzekając zgodnie ze swoją właściwością. A zatem określono stopnie zdolności do służby
i pracy zarówno kandydatów, jak i funkcjonariuszy i pracowników. Natomiast wykaz chorób
i ułomności oraz kategorii zdolności do służby albo pracy, na podstawie którego jest
wydawane orzeczenie o zdolności lub niezdolności kandydata albo funkcjonariusza, albo
pracownika, określą akty wykonawcze wydane przez upoważnione organy.
4. Ujednolicono kategorie zdolności do służby, wprowadzając następujące kategorie:
A – „zdolny do służby”, B – „zdolny do służby z ograniczeniem”, C – „niezdolny do służby”.
5. Wprowadzono przepisy nakładające na funkcjonariuszy obowiązek poddania się badaniom
zleconym przez komisje lekarskie, do których zostali skierowani, w tym również badaniom
specjalistycznym, psychologicznym i dodatkowym, a gdy zachodzi potrzeba – obserwacji
w podmiocie leczniczym, a ewentualnym skutkiem niespełnienia takiego obowiązku będzie
możliwość zwolnienia funkcjonariusza ze służby (z wyłączeniem przypadku, gdy skierowanie
do komisji nastąpiło na wniosek funkcjonariusza).
6. Ponadto projekt odnosi się do zasad kontroli prawidłowości orzekania o czasowej
niezdolności do służby z powodu choroby oraz kontroli prawidłowości wykorzystywania
zwolnienia lekarskiego.
7. Kontrola prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby
polega na ustaleniu okresu zwolnienia od zajęć służbowych z powodu przebywania na
zwolnieniu lekarskim. W przypadku ustalenia wcześniejszej daty ustania przyczyny będącej
podstawą zwolnienia od zajęć służbowych niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim,
6

zaświadczenie to traci ważność za okres od tej daty, przy czym data ta nie może być
wcześniejsza niż dzień badania lekarskiego przeprowadzonego przez komisję lekarską.
Przewiduje się sankcję, w przypadku gdy funkcjonariusz Policji, Straży Granicznej,
Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego
i Służby Więziennej nie poddaje się badaniom lekarskim lub nie dostarcza wyników badań
lekarskich, mimo wezwania komisji lekarskiej, zaświadczenie lekarskie traci również
ważność od dnia następującego po terminie wskazanym w wezwaniu. W tych przypadkach
komisja lekarska orzeka o zdolności funkcjonariusza do służby i informuje o tym lekarza
wystawiającego zaświadczenie lekarskie, funkcjonariusza oraz jego przełożonego.
8. Kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego polega na ustaleniu, czy
funkcjonariusz Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony
Rządu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego i Służby Więziennej w okresie orzeczonego
zwolnienia od zajęć służbowych, w tym w razie konieczności osobistego sprawowania opieki
nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny lub zwolnienia w wyniku decyzji
wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów
o zwalczaniu chorób zakaźnych albo o zwalczaniu gruźlicy, nie wykonuje pracy zarobkowej
lub nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem. W tym
postępowaniu komisja nie wydaje orzeczenia w zwykłym trybie, lecz jedynie dokonuje
ustaleń faktycznych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości wykorzystania zwolnienia
lekarskiego, komisja lekarska niezwłocznie zawiadomi: zainteresowanego funkcjonariusza
oraz przełożonego funkcjonariusza o dokonanym ustaleniu, co będzie stanowiło podstawę do
stwierdzenia utraty do uposażenia przez przełożonego.
9. Komisja lekarska orzeka o potrzebie lub braku potrzeby udzielenia urlopu zdrowotnego
funkcjonariuszowi Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby
Więziennej, w przypadku gdy funkcjonariusz, mimo wykorzystania 12 miesięcy zwolnienia
od wykonywania obowiązków służbowych z powodu choroby, nie odzyskał zdolności do
wykonywania tych obowiązków, a stan jego zdrowia rokuje poprawę w stopniu
umożliwiającym dalsze pełnienie służby.
10. Projekt określa też organizację komisji lekarskich. Komisje te orzekają w dwóch
instancjach:
1) w pierwszej instancji – rejonowe komisje lekarskie;
2) w drugiej instancji – Centralna Komisja Lekarska.
7

Rejonowe komisje lekarskie są właściwe w zakresie orzekania wobec osoby zamieszkałej
albo pełniącej służbę w miejscowości objętej obszarem właściwości działania komisji.
Projekt zakłada, że na uzasadniony wniosek podmiotu kierującego do komisji lekarskiej lub
osoby ubiegającej się o wydanie orzeczenia lekarskiego Centralna Komisja Lekarska może
wyrazić zgodę na zmianę właściwości orzekania.
Centralna Komisja Lekarska jest właściwa w zakresie:
1) rozpatrywania odwołań od orzeczeń rejonowych komisji lekarskich;
2) konsultacji w zakresie orzecznictwa lekarskiego oraz rozstrzygania kwestii spornych lub
nasuwających szczególne wątpliwości;
3) współpracy z instytucjami naukowo-lekarskimi w celu podnoszenia poziomu orzecznictwa
lekarskiego.
Tym samym przewidziano zastąpienie zatwierdzania każdego orzeczenia wydanego przez
komisję rejonową trybem skargowym w razie niezgadzania się z treścią orzeczenia.
Sposób działania komisji lekarskich, w szczególności zadania przewodniczącego, w sposób
szczegółowy zostanie określony w akcie wykonawczym.
Centralną Komisją Lekarską kieruje jej Przewodniczący, wyznaczany, podobnie jak inni
członkowie tej komisji, przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Rejonową komisją lekarską kieruje jej przewodniczący, wyznaczany, podobnie jak inni jej
członkowie, przez kierownika jednostki organizacyjnej zapewniającej działanie komisji.
Siedziby i obszary właściwości terytorialnej rejonowych komisji lekarskich zostaną określone
w akcie wykonawczym ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Członkami komisji lekarskich będą lekarze, w szczególności specjaliści w zakresie
następujących dziedzin medycyny: chorób wewnętrznych, chirurgii, kardiologii, neurologii,
psychiatrii, medycyny pracy. Do członków komisji lekarskich stosuje się przepisy ustawy
z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych.
Nadzór nad działalnością komisji lekarskich sprawuje minister właściwy do spraw
wewnętrznych za pośrednictwem Przewodniczącego Centralnej Komisji Lekarskiej.
Nadzór będzie obejmował:
1) kontrolę nad merytoryczną działalnością rejonowych komisji lekarskich, w tym kontrolę
prawidłowości i jednolitości stosowania zasad orzecznictwa przez lekarzy – członków
komisji lekarskich;
2) koordynowanie systemu orzecznictwa, w tym udzielanie komisjom lekarskim wytycznych
w zakresie stosowania zasad orzecznictwa i organizowanie szkoleń.
8

Obsługę organizacyjno-administracyjną i biurową komisji lekarskich zapewni Zakład
Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Działalność komisji będzie
finansowana z budżetu państwa ze środków, których dysponentem jest organ emerytalny
wskazany przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, tj. Dyrektora Zakładu
Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
11. W projekcie opisano też szczegółowo tryb postępowania przed komisjami lekarskimi,
w tym tryb odwoławczy. Stanowi to ujednolicenie procedur, jakie w obecnym stanie
prawnym były opisane w następujących aktach prawnych:
1) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 lipca 1991 r. w sprawie
właściwości i trybu postępowania komisji lekarskich podległych Ministrowi Spraw
Wewnętrznych (Dz. Nr 79, poz. 349, z późn. zm.),
2) rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2004 r.
w sprawie oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby w Biurze Ochrony Rządu
(Dz. U. Nr 37, poz. 339),
3) rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 3 stycznia 2011 r. w sprawie orzekania
o zdolności fizycznej i psychicznej do pracy w wyodrębnionych komórkach
organizacyjnych kontroli skarbowej oraz w wywiadzie skarbowym (Dz. U. Nr 11, poz. 58,
z późn. zm.),
4) rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2011 r. w sprawie wymagań
w zakresie zdolności fizycznej i psychicznej do Służby Więziennej (Dz. U. Nr 20, poz.
108),
5) rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 maja 2012 r. w sprawie oceny zdolności
fizycznej i psychicznej do służby w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U.
poz. 668)
oraz aktach wykonawczych do ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej
i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2013 r. poz. 667, z późn. zm.) i ustawy z dnia
16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób
pozostających w związku ze służbą w Policji (Dz. U. Nr 53, poz. 345, z późn. zm.).
W projekcie szczegółowo opisano podmioty kierujące kandydatów, funkcjonariuszy, osoby
udzielające pomocy funkcjonariuszom oraz pracownikom wywiadu skarbowego,
9