Rządowy projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii

Sprzedawcy energii (sprzedawca zobowiązany lub wytwórca) oferują energię po cenie
rynkowej, niezależnie od tego, czy otrzymają „dopłatę”, czy też nie. Jako że
ostatecznym celem przedmiotowej „dopłaty” jest zwiększenie produkcji energii ze
źródeł odnawialnych poprzez upowszechnienie wytwarzania tego rodzaju energii, uzanć
należało, że otrzymywana rekompensata ma charakter dopłaty do kosztów jej produkcji,
brak takich dopłat skutkowałby bowiem nie wyższą ceną rynkową takiej energii, lecz
ograniczeniem jej produkcji.
W związku z powyższym kwota przekazywana przez OREO S.A. sprzedawcy
zobowiązanemu lub wytwórcy energii z odnawialnych źródeł energii w instalacji
odnawialnego źródła energii o mocy zainstalowanej równej lub większej 0,5 MW, na
pokrycie ujemnego salda, nie powinna zostać opodatkowana podatkiem VAT.
W konsekwencji w ustawie określono sposób kalkulacji ujemnego salda obrotu energią
należnego sprzedawcy zobowiązanemu lub wytwórcy energii tak, aby przekazywana im
była wartość netto należnych środków. Sprzedawca zobowiązany będzie mógł bowiem
„odzyskać” podatek VAT poprzez możliwość jego odliczenia od podatku należnego na
podstawie faktury otrzymanej od wytwórcy energii z tytułu jej nabycia, uwzględniającej
wartość sprzedaży energii według ceny ustalonej na aukcji, a więc wyższej od ceny
rynkowej i proporcjonalnie wyższą wartość podatku VAT.
Sprzedawca zobowiązany otrzyma zatem należną mu rekompensatę niejako z dwóch
źródeł: kwotę równą wartości netto od OREO S.A. oraz kwotę „dopłaty” równą
podatkowi VAT – od organu podatkowego. W przypadku zaś wytwórcy energii, jako że
otrzymana dopłata nie będzie objęta opodatkowaniem, nie będzie on musiał rozliczać
podatku od otrzymanej kwoty „dopłaty” – nie będzie musiał odprowadzić podatku VAT
do organu podatkowego, nie ma zatem uzasadnienia, aby przekazywana mu kwota ten
podatek zawierała. Kalkulowanie „dopłaty” po kwotach netto uczyniłoby system nieco
tańszym (z punktu widzenia konsumenta), co jest istotne w świetle oceny efektywności
tego systemu.
W związku z powyższym art. 93 ust. 1 pkt 1 i 3 oraz ust. 2 pkt 1 i 2 wskazano, że cena
energii elektrycznej brana pod uwagę przy obliczaniu ujemnego salda, o którym mowa
wyżej, pomniejszona jest o kwotę podatku od towarów i usług.

52
4.1.5. Ocena zakresu gwarancji zachowania praw nabytych wg
mechanizmów wparcia projektu ustawy
Zgodnie z konkluzjami zawartymi w analizie prawnej) przepisy ustawy
o odnawialnych źródłach energii powinny uwzględniać wytyczne legislacyjne,
dotyczące w szczególności odpowiedniego okresu wejścia w życie przepisów, okresów
przejściowych, możliwości pozostania w obecnie obowiązującym systemie wsparcia.
Stąd też zasady te zostały jasno przedstawione w projekcie ustawy.
Dodatkowo w projekcie ustawy wyraźnie wskazano krąg podmiotów, które uznaje się
za uprawnione do pozostania w dotychczasowym systemie wsparcia oraz określono
warunki brzegowe, jak i horyzont czasowy (zakres) obowiązywania dotychczasowych
regulacji wraz z uregulowaniem zasad ich ujawnienia i rejestracji.
Wg ww. autorów analizy roszczenia konstytucyjne mogłyby przysługiwać zarówno
aktualnym producentom energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, jak i podmiotom
prowadzącym inwestycje w OZE (inwestycje w toku). Ewentualne roszczenia muszą
jednak podlegać konkretyzacji finansowej. Powstaje pytanie, czy na podstawie
obowiązującego w Polsce prawa inwestorzy mogą liczyć na to, że przez jakiś konkretny
czas będą oni mogli zbywać prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia
po konkretnej cenie.
W zakresie ryzyka, za podstawowe zagrożenie związane z ewentualnym naruszeniem
praw konstytucyjnych uznano możliwą odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu
Państwa. Warunkiem koniecznym jej wystąpienia jest stwierdzenie przez Trybunał
Konstytucyjny niekonstytucyjności przyszłych zmian prawnych. Zatem w celu
ograniczenia wspomnianego ryzyka, w przepisach projektu dochowane zostały warunki
prawidłowej legislacji. W szczególności przeprowadzono konsultacje społeczne.
Ponadto zaproponowane zmiany mechanizmów wsparcia wprowadzone zostały
z zachowaniem stosownych okresów przejściowych dla inwestorów będących
beneficjentami dotychczasowego systemu (art. 205 projektu ustawy).
5. Przegląd najważniejszych przepisów projektu
W rozdziale pierwszym został określony zakres przedmiotowy ustawy. Stwierdzono, iż
projektowana ustawa określi:

3) Analiza Kancelarii Bird& Bird, pn. Analiza skutków prawnych wprowadzenia zmian w mechanizmie wsparcia … s. 79–86.
53
1)
zasady i warunki wykonywania działalności w zakresie wytwarzania energii
elektrycznej lub ciepła z odnawialnych źródeł energii, wytwarzania biogazu
rolniczego oraz wytwarzania biopłynów, w instalacjach odnawialnego źródła
energii;
2)
mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie energii elektrycznej
z odnawialnych źródeł energii, wytwarzanie biogazu rolniczego i ciepła,
w instalacjach odnawialnego źródła energii;
3)
zasady wydawania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej
z odnawialnych źródeł energii, w instalacjach odnawialnego źródła energii;
4)
zasady realizacji krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł
odnawialnych;
5)
warunki i tryb certyfikowania instalatorów mikroinstalacji, małych instalacji
i instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie
większej niż 600 kW oraz akredytowania organizatorów szkoleń;
6)
zasady współpracy międzynarodowej w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz
wspólnych projektów inwestycyjnych.
Do poświadczenia spełnienia przez biopłyny kryteriów zrównoważonego rozwoju
projekt odsyła do przepisów ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach
i biopaliwach ciekłych. Przepisów projektu nie będzie się stosować do
biokomponentów, paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w transporcie
z wyłączeniem przepisów rozdziału 6 projektu.
Jednocześnie wyjaśniono także, iż do przyłączenia instalacji odnawialnego źródła
energii do sieci stosowane będą tak jak dotychczas przepisy rozdziału 2 PE.
Z kolei w art. 2 ujęto w układzie alfabetycznym listę następujących definicji, które
użyte w projekcie ustawy, oznaczają:
1)
biogaz – gaz uzyskany z biomasy, w szczególności z instalacji przeróbki odpadów
zwierzęcych lub roślinnych, oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów;
2)
biogaz rolniczy – gaz otrzymywany w procesie fermentacji metanowej surowców
rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów
zwierzęcych, produktów ubocznych, odpadów lub pozostałości z przetwórstwa
produktów pochodzenia rolniczego lub biomasy leśnej, z wyłączeniem biogazu
pozyskanego z surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków oraz składowisk
odpadów;
54
3)
biomasa – stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego,
które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości
z produkcji rolnej i leśnej oraz przemysłu przetwarzającego ich produkty, oraz
ziarna zbóż niespełniające wymagań jakościowych dla zbóż w zakupie
interwencyjnym określonych w art. 7 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1272/2009
z dnia 11 grudnia 2009 r. ustanawiającego wspólne szczegółowe zasady
wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zakupu
i sprzedaży produktów rolnych w ramach interwencji publicznej (Dz. Urz. UE L
349 z 29.12.2009, str. 1, z późn. zm.) i ziarna zbóż, które nie podlegają zakupowi
interwencyjnemu, a także ulegająca biodegradacji część odpadów przemysłowych
i komunalnych, w tym odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz
odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów
ściekowych;
4)
biopłyny – ciekłe paliwa dla celów energetycznych innych niż w transporcie,
w tym do wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, wytworzone z biomasy lub
ziaren zbóż pełnowartościowych, wykorzystywane w instalacjach spełniających
wymagania w zakresie standardów emisyjnych, o ile takie standardy zostały
określone na podstawie przepisów o ochronie środowiska;
5)
drewno pełnowartościowe – drewno spełniające wymagania jakościowe
wymienione w normach określających wymagania i badania dla drewna
wielkowymiarowego liściastego, drewna wielkowymiarowego iglastego oraz
drewna średniowymiarowego dla grup oznaczonych jako S1, S2 i S3, oraz materiał
drzewny powstały w wyniku procesu celowego rozdrobnienia tego drewna;
6)
dystrybucja – dystrybucję w rozumieniu ustawy – Prawo energetyczne;
7)
dedykowana instalacja spalania biomasy – instalację odnawialnego źródła energii,
w której są spalane wyłącznie biomasa, biogaz, biogaz rolniczy lub biopłyny albo
biomasa, biogaz, biogaz rolniczy lub biopłyny i paliwo pomocnicze;
8)
dedykowana instalacja spalania wielopaliwowego – instalację spalania
wielopaliwowego określoną w wydanej przed dniem 30 czerwca 2014 r. koncesji
na wytwarzanie energii elektrycznej oraz stanowiącej załącznik do tej koncesji
dokumentacji, wyposażoną w odrębne linie technologiczne dla przygotowania
i transportu do komory paleniskowej biomasy, biopłynu, biogazu lub biogazu
rolniczego, których udział liczony według wartości energetycznej w łącznej ilości
55
spalanej wszystkich paliw zużytych w tej instalacji przekracza 20% w okresie
rozliczeniowym określonym we wniosku, o którym mowa w art. 45 ust. 1, lub
w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w art. 83 ust. 2;
9)
energia aerotermalna –
energię o charakterze nieantropogenicznym,
magazynowaną w postaci ciepła w powietrzu na danym terenie;
10) energia geotermalna – energię o charakterze nieantropogenicznym, skumulowaną
w postaci ciepła pod powierzchnią ziemi;
11) energia hydrotermalna –
energię o charakterze nieantropogenicznym,
skumulowaną w postaci ciepła w wodach powierzchniowych;
12) hydroenergia – energię spadku śródlądowych wód powierzchniowych,
z wyłączeniem energii uzyskiwanej z pracy pompowej w elektrowniach
szczytowo-pompowych;
13) instalacja odnawialnego źródła energii – instalację stanowiącą:
a)
wyodrębniony
zespół urządzeń służący do wytwarzania energii
i wyprowadzania mocy, przyłączonych w jednym miejscu przyłączenia,
w których energia elektryczna lub ciepło wytwarzane są z odnawialnych
źródeł energii, a także magazyn energii elektrycznej, przechowujący
wytworzoną energię elektryczną połączony z tym zespołem urządzeń, lub
b)
wyodrębniony zespół obiektów budowlanych i urządzeń stanowiących całość
techniczno-użytkową służący do wytwarzania biogazu rolniczego, a także
połączony z nimi magazyn biogazu rolniczego;
14) instalacja termicznego przekształcania odpadów – instalację odnawialnego źródła
energii, będącą spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów w rozumieniu
ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21, 888 i 1238
oraz z 2014 r. poz. 695), w której część wytwarzanej energii elektrycznej i ciepła
pochodzi z ulegających biodegradacji części odpadów przemysłowych lub
komunalnych, w tym odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków,
w szczególności osadów ściekowych, zgodnie z przepisami o odpadach w zakresie
kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów;
15) instalacja spalania wielopaliwowego – instalację odnawialnego źródła energii,
w której energia elektryczna lub ciepło wytwarzane są z biomasy, biopłynów,
biogazu lub biogazu rolniczego spalanych wspólnie z paliwami kopalnymi lub
paliwami powstałymi z ich przetworzenia;
56