Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji

Druk nr 2516


Warszawa, 28 maja 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja


Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o komornikach
sądowych i egzekucji.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Ligię Krajewską.


(-) Elżbieta Achinger; (-) Tadeusz Arkit; (-) Paweł Arndt; (-) Joanna
Bobowska;
(-) Jerzy Borowczak; (-) Marian
Cycoń;
(-) Artur
Dunin;
(-) Jerzy Fedorowicz; (-) Krzysztof Gadowski; (-) Elżbieta
Gapińska;
(-) Lidia
Gądek;
(-) Artur Gierada; (-) Tomasz
Głogowski;
(-) Rafał
Grupiński;
(-) Marek Hok; (-) Renata
Janik;
(-) Bożena
Kamińska; (-) Jarosław Katulski; (-) Sławomir
Kowalski;
(-) Jacek
Kozaczyński; (-) Ligia Krajewska; (-) Józef
Lassota;
(-) Izabela
Katarzyna
Mrzygłocka;
(-) Małgorzata
Niemczyk;
(-) Tomasz Piotr Nowak; (-) Witold Pahl; (-) Paweł
Papke; (-) Małgorzata Pępek; (-) Lucjan Marek Pietrzczyk; (-) Mirosław
Pluta;
(-) Marek
Rząsa;
(-) Henryk Siedlaczek; (-) Wiesław
Suchowiejko; (-) Michał Szczerba; (-) Bożena Szydłowska; (-) Teresa
Świło; (-) Aleksandra Trybuś; (-) Robert Tyszkiewicz; (-) Monika
Wielichowska; (-) Ryszard Zawadzki; (-) Wojciech Ziemniak.





Projekt


USTAWA
z dnia ……….
o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji




Art. 1.
W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r.
Nr 231, poz. 1376, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 8 ust. 8 otrzymuje brzmienie:

„8. Komornik wybrany przez wierzyciela odmawia jednak wszczęcia egzekucji,
wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych
czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli:
a) wpływ spraw do jego kancelari w roku poprzednim przekroczył 2 000
spraw a w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość
przekracza sześć miesięcy i skuteczność egzekucji nie przekroczyła
35%
b) wpływ spraw do jego kancelari w roku poprzednim przekroczył 5 000
spraw a w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość
przekracza sześć miesięcy i skuteczność egzekucji nie przekroczyła
40%
Zaległość tę oblicza się, dzieląc liczbę spraw niezałatwionych w poprzednim
półroczu przez średni miesięczny wpływ spraw w poprzednim półroczu,
wyłączając sprawy o egzekucję świadczeń powtarzających się. Minimalny próg
skuteczności egzekucji w ostatnim roku statystycznym, liczony jest jako odsetek
załatwień poprzez wyegzekwowanie świadczenia w odniesieniu do wpływu.”

Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.




www.klub.platforma.org










UZASADNI ENI E
Niezbędnym elementem zagwarantowanego w art. 45 Konstytucji RP prawa
obywatela do sądu jest sprawna i efektywna egzekucja sądowa. Funkcjonowanie urzędu
komornika opiera się na oczywistym założeniu, że nie wszyscy dłużnicy spełnią dobrowolnie i
we właściwym czasie obowiązki ustalone w wyroku sądowym. Egzekucja wyroków sądowych
odbywa się w ramach kompetencji przyznanych komornikowi przez ustawę, nie zaś „na
zlecenie” wierzyciela. Komornik działa zaś dlatego, że wierzycielowi sąd w egzekwowanym
orzeczeniu zapewnił ochronę publicznoprawną.
W obecnym stanie prawnym wierzyciel ma prawo wyboru komornika na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem spraw o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w
których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio. Rozwiązanie to,
podobnie jak zasada, iż rewirem komorniczym jest obszar właściwości sądu rejonowego, zaś
w rewirze może działać więcej niż jeden komornik służy wzmocnieniu prawa wyboru przez
wierzyciela komornika oraz wprowadzenia konkurencji między komornikami.
Komornik wybrany przez wierzyciela nie może odmówić wszczęcia egzekucji,
wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności
wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli byłyby prowadzone w obszarze
właściwości sądu apelacyjnego obejmującego jego rewir (art. 8 ust. 7 u.k.s.e.). Ograniczenie
tego prawa wskazuje art. 8 ust. 8 u.k.s.e., który nakazuje odmowę wszczęcia egzekucji,
wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności
wchodzących w zakres jego zadań, jeżeli w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji
zaległość przekracza sześć miesięcy oraz w sprawach o egzekucję z nieruchomości
i w sprawach, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio.
Możliwość ta, niewątpliwie zwiększająca konkurencję między komornikami,
doprowadziła jednak do znacznego rozwarstwienia wielkości kancelari komorniczych przez
rozrośnięcie się niektórych z nich i pominięcia komorników sprawnych i skutecznych.
Wystąpiło również negatywne zjawisko spadku efektywności egzekucji w miarę wzrostu
wpływu spraw do kancelari komorniczej, która w największych kancelariach wynosi zaledwie
ok 12 % (z wpływem powyżej 50 000 spraw).

Skuteczność egzekucji komorniczych utrzymuje się na niskim poziomie i w okresie
od 2008 roku ulegała systematycznemu zmniejszeniu, a tendencję tą udało się zatrzymać i
odwrócić dopiero w roku 2012. Dane za rok 2013 pokazują, iż kolejny raz (od 2011)
skuteczność komorników sądowych poprawia się. Z pewnością dalsze otwarcie zawodu (tj.
powoływanie nowych komorników sądowych) może sprawić, iż skuteczność ta w przyszłych
latach może dalej się poprawiać. Stąd niezbędne jest stworzenie środowiska
praw nego sprzyjającego otwieraniu nowych kancelarii komorniczych. Obecnie, po
deregulacji dostępu do zawodu komornika, przeszkodą jest koncentracja prawie połowy
wpływu spraw u około stu komorników. Szczególnie niepokojąca jest koncentracja 1 127 758
spraw, czyli blisko 23%, w 11 tylko kancelariach komorniczych.
Dane statystyczne pokazują, iż najlepszą skutecznością egzekucji mogą wykazać się
kancelarie z wpływem od 2001 do 5000 spraw, w których skuteczność jest już obecnie bliska
30% a więc o prawie 8% wyższa od aktualnej średniej. Jest to również najliczniejsza grupa
kancelari komorniczych (około 577). Do 149 kancelari komorniczych z wpływem powyżej
5000 spraw rocznie wpłynęło 2 593 085 spraw co stanowi ponad 52% całego wpływu. Z tej
liczby blisko 1 900 000 były to sprawy z wyboru wierzyciela (co stanowi blisko 80% spośród
wpływu wszystkich 2 325 280 spraw z wyboru). Dane za rok 2013 bardzo jaskrawo
wskazują, że duże kancelarie nie są duże ze względu na potencjał wpływu lokalnego, lecz z
powodu wpływu spraw z wyboru wierzyciela.
Niewątpliwie środkiem mogącym ograniczyć negatywne zjawisko spadku
efektywności egzekucji w miarę wzrostu wpływu spraw może być stworzenie mechanizmów
powodujących racjonalizację wpływu spraw do poszczególnych komorników.
Podstawowym celem takiego mechanizmu będzie zapewnienie obywatelom skutecznej i
sprawnej egzekucji sądowej, przy zachowaniu prawa wierzyciela do wyboru komornika.
Rozwiązanie to będzie korzystne nie tylko dzięki zredukowaniu rozwarstwienia wpływu spraw
do poszczególnych kancelarii, które musi być jego konsekwencją, ale też dzięki przybliżeniu
komornika do obywatela. Prawo wyboru komornika powinno być jednak również powiązane z
efektywnością egzekucji danej kancelari .
Stąd należy przyjąć, iż prawo do przyjmowania spraw z wyboru spoza rewiru powinno
być swoistą nagrodą dla komornika za efektywne i skuteczne działanie.
Wskazane w niniejszym projekcie progi spełniałyby wszystkie cele takiej regulacji tj.
premiują komorników skutecznych a przez to prowadzą do polepszenia stanu egzekucji w
Polsce, będą też przeciwdziałać znacznemu rozwarstwieniu kancelari , przy jednoczesnym
zachowaniu prawa do rozwoju kancelari z zachowaniem wskazanych wymagań.
Proponowana zmiana ograniczy również negatywne zjawisko spadku efektywności egzekucji
w miarę wzrostu wpływu spraw.
Przewidziane zmiany przewidują III kategorie kancelari komorniczych.

W pierwszej grupie byłyby kancelarie z wpływem do 2000 spraw. Dla tej kategori
kancelari z małym wpływem lub komorników, którzy dopiero co zaczynają działalność
egzekucyjną proponowana zmiana oznaczałaby faktyczną liberalizację w zakresie możliwości
przyjmowania spraw spoza rewiru. Zniosłaby bowiem obecnie istniejący wymóg zaległości
mniejszej niż 6 miesięczna w poprzedzającym półroczu. Umożliwi to łatwiejszy start
nowopowołanym komornikom, co można uznać za element dalszej deregulacji dostępu do
zawodu. Jednocześnie następna grupa kancelari z wpływem od 2001 spraw do 5000 spraw
rocznie aby móc przyjmować sprawy spoza rewiru będzie związana nie tylko dziś istniejącym
wymogiem zaległości mniejszej niż 6 miesięczna w poprzedzającym półroczu ale również
koniecznością osiągnięcia skuteczności na poziomie co najmniej 35%. Dla ostatniej kategori
kancelari z wpływem powyżej 5000 spraw w/w próg skuteczności ustalony będzie na
poziomie co najmniej 40%.
Wprowadzenie projektowanej zmiany art. 8 ust. 8 u.k.s.e. pozwoli na powstanie w
dłuższym okresie czasu większej ilości kancelari komorniczych znajdujących się w przedziale
wpływu spraw miedzy 2000-5000 rocznie, czyli najskuteczniejszych i najefektywniejszych.
Kancelarie takie są nie tylko najskuteczniejsze, ale również zachowują odpowiedni poziom
finansowania egzekucji nieskutecznych i ekonomicznej opłacalności działalności komorniczej.
Wydaje się również, iż w takich kancelariach występuje odpowiedni nakład pracy osobistej
komornika czy też zastępującego go asesora, a więc czynności egzekucyjne nie ograniczają
się do wysłania odpowiednich zapytań do systemów elektronicznych i zawiadomienia
dłużnika o wszczęciu egzekucji. Rozwiązanie to spowoduje również podział około 2 000 000
spraw pomiędzy mniejsze, szczególnie nowe kancelarie, co nie tylko poprawi ich kondycję
finansową ale i umożliwi łatwiejszy start w zawodzie nowopowołanym komornikom. Warto w
tym miejscu zauważyć iż w rozwiniętych gospodarczo krajach UE jeden komornik przypada
na 20-25 tys. mieszkańców, aby w Polsce osiągnąć ten wskaźnik (który obecnie wynosi 1
komornik na ok. 30 tys. mieszkańców) konieczne jest powstanie co najmniej 250 nowych
kancelarii komorniczych, co właściwie odpowiadało będzie potrzebom rynku w tym zwłaszcza
wierzycieli. Posłuży również konkurencji w zawodzie komornika poprzez jakość i sprawność
czynności egzekucyjnych.
Wprowadzenie projektowanych zmian w życie nie spowoduje negatywnych skutków
finansowych dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz budżetu państwa.
Projekt nie powoduje konieczności wydania aktów wykonawczych.
Przedmiot projektowanej regulacji jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.