Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej i ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

Umożliwienie obywatelom polskim, cudzoziemcom oraz grupie obywateli wskazanych
w projektowanym art. 2 pkt 4 ustawy o rencie socjalnej oraz członkom ich rodzin pobierania
renty socjalnej, mimo czasowego przebywania poza granicami Polski, spowodowało również
konieczność doprecyzowania przepisów w zakresie przychodów uzyskiwanych przez osoby
uprawnione w odniesieniu do zawieszenia prawa do renty socjalnej. I tak, zgodnie z art. 1
pkt 2 lit. a projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej i ustawy o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w art. 10 ustawy o rencie
socjalnej po ust. 5 dodano ust. 5a, na podstawie którego prawo do renty socjalnej ulegać
będzie zawieszeniu również w razie osiągania przychodu uzyskanego za granicą z tytułów
wymienionych w ust. 1, 2, 4 i 5. Konieczne również dla stosowania tego przepisu stało się
wskazanie zasad przeliczania na złote polskie przychodu osiągniętego w walucie obcej.
W związku z czym po ust. 5a dodano ust. 5b, zgodnie z którym przy ustalaniu równowartości
w polskich złotych kwoty przychodu wyrażonej w walucie obcej zastosowanie ma średni kurs
złotego do waluty obcej, ogłoszony przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego
miesiąca, w którym przychód został osiągnięty. Powyższe przepisy pozwolą na
uwzględnianie, przy ustalaniu, czy przychód uzyskany w danym miesiącu kalendarzowym
uzasadnia zawieszenie prawa do renty socjalnej w tym miesiącu, przychodu uzyskanego za
granicą. Biorąc pod uwagę zasadę sprawiedliwości społecznej, takie rozwiązanie wydaje się
być w pełni uzasadnione, zrównuje bowiem sytuację prawną osób przebywających w Polsce
i osiągających tutaj swoje dochody z osobami, które czasowo będą przebywały poza
granicami kraju i tam będą uzyskiwały przychody. Przy czym przepis ten będzie miał
zastosowanie również do sytuacji, gdy osoby przebywające w Polsce będą uzyskiwać
przychód z zagranicy.
W związku z tym, że projekt zakłada dodanie w art. 10 ustawy o rencie socjalnej przepisu
w ust. 5a (dotyczącego przychodów osiąganych poza granicami kraju) zachodzi konieczność
dostosowania do tego przepisu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027,
z późn. zm.). Proponuje się więc w art. 2 projektu nadanie nowego brzmienia art. 72 ust. 2
ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w celu
zachowania tych samych zasad dotyczących wygaśnięcia prawa do świadczeń
z ubezpieczenia zdrowotnego w stosunku do osób, którym zawieszono prawo do renty
socjalnej z przyczyn wymienionych w art. 10 ust. 5 ustawy o rencie socjalnej, niezależnie od
tego, czy określony przychód będzie osiągnięty w kraju, czy za granicą.
2
Z uwagi na fakt, iż wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 czerwca 2013 r. dotyczy
jedynie obywateli polskich zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przy
jednoczesnym pominięciu w projekcie wymogu „przebywania na terytorium Polski” również
co do osób wskazanych w art. 2 pkt 2, 2a i 3 ustawy o rencie socjalnej, wprowadzono przepis
przejściowy w art. 3 niniejszego projektu. Przepis ten umożliwi zastosowanie nowych
przepisów w przypadku wszczętych postępowań w sprawie renty socjalnej odnośnie do ww.
grup osób.
Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy nie podlega
procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów dotyczących notyfikacji norm i aktów
prawnych.
Projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum
Legislacji, zgodnie z § 52 ust. 1 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października
2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. poz. 979), oraz na stronie internetowej
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn.
zm.). Żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem ustawy.
3
Data sporządzenia
Nazwa projektu
28 lutego 2014 r.
ustawa o zmianie ustawy o rencie socjalnej i ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
Źródło:
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Decyzja PRM


MPIPS
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Stanu
Nr w wykazie prac …UB 22……………….
lub Podsekretarza Stanu

Pani Elżbieta Seredyn, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki
Społecznej
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Pani Anna Prekurat, Zastępca Dyrektora Departamentu Pomocy i Integracji
Społecznej w Ministerstwie Pracy i Polityki społecznej, tel. 22 661 14 80.
Anna.Prekurat@mpips.gov.pl
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?

W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 czerwca 2013 r., sygn. akt P 11/12 (Dz. U. poz. 804),
który orzekł o niezgodności art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej w zakresie, w jakim
uzależnia przyznanie i realizację prawa do renty socjalnej od wymogu przebywania na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, powstała konieczność zmiany treści
art. 2 pkt 1 ww. ustawy o rencie socjalnej. Przy czym pomimo, iż wyrok ten dotyczył jedynie obywateli polskich,
postanowiono, aby pominięcie wymogu „przebywania” dotyczyło również osób uprawnionych do renty socjalnej
wskazanych w art. 2 pkt 2, 2a i 3 ustawy o rencie socjalnej, a więc: zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej obywateli Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) –
stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członków ich rodzin w
rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz
wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, a posiadających
prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemców zamieszkujących na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta
długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami,
o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650
oraz z 2014 r. poz. 463), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy albo ochrony
uzupełniającej.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt

Projekt umożliwia obywatelom polskim, cudzoziemcom oraz grupie obywateli wskazanych w art. 2 pkt 3 ustawy
o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 982 i 1650) oraz członkom ich rodzin pobieranie renty socjalnej mimo
czasowego przebywania poza granicami Polski.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?

Brak informacji
4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Osoby uprawnione do renty 265 tys. osób
ZUS (dane za okres od
Nadanie uprawnień zgodnie
socjalnej
(średniomiesięcznie)
1 stycznia do 21 listopada
z Konstytucją RP
7,8 tys. osób, którym
2013 r.)
odmówiono prawa do
renty socjalnej lub
prawo do renty
socjalnej ustało
Jednostki organizacyjne
322
Baza jednostek ZUS
Dostosowanie obsługi
ZUS (Oddziały,
przyznawania rent socjalnych
Inspektoraty, Biura
do nowych przepisów
terenowe)
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Projekt regulacji został przedstawiony następującym podmiotom:
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, Niezależnemu Samorządnemu Związkowi Zawodowemu „Solidarność”,
Ogólnopolskiemu Porozumieniu Związków Zawodowych, Forum Związków Zawodowych, Federacji Związków
Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia, Związkowi Rzemiosła Polskiego, Pracodawcom Rzeczypospolitej
Polskiej, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Business Center Club – Związkowi Pracodawców,
Radzie Pomocy Społecznej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej, Radzie Działalności Pożytku Publicznego,
Naczelnej Radzie Pielęgniarek i Położnych, Stowarzyszeniu Samorządowych Ośrodków Pomocy Społecznej FORUM,
Polskiej Federacji Związkowej Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego.

Projekt został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji, zgodnie z § 52 uchwały
nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. poz. 979) oraz na
stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

Do projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej z dnia 13 stycznia 2014 r. uwagę zgłosiła Krajowa Spółdzielcza
Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa. Uwaga dotyczyła art. 1 pkt 3 projektowanej ustawy odnośnie wprowadzenia nowego
art. 12d możliwości wypłaty renty socjalnej również na rachunek uprawnionego prowadzony przez spółdzielczą kasę
oszczędnościowo-kredytową. W projekcie ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej z dnia 25 lutego 2014 r.
zrezygnowano z wprowadzenia art. 12d. Jednocześnie należy podnieść, iż możliwość wypłaty na rachunek uprawnionego
prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową jest przewidziana w art. 12c ustawy
o rencie socjalnej.
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych wskazało na konieczność doprecyzowania rodzajów przychodów
osiąganych poza granicami kraju, które powodują ograniczenie lub zawieszenie prawa do renty socjalnej. Projekt został
uzupełniony o wskazanie rodzajów przychodów osiąganych za granicą kraju, mających wpływ na ograniczenie lub
zawieszenie prawa do renty socjalnej. Ponadto OPZZ zaproponowało rozszerzenie projektu o podniesienie progu
osiąganych przychodów przez rencistów socjalnych bez skutku zawieszenia wypłaty renty socjalnej. Uwaga nie została
uwzględniona z powodu wykraczającego poza materię projektu zakresu propozycji.
W dniu 26 lutego 2014 r. projekt został zaakceptowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
5
6. Wpływ na sektor finansów publicznych
(ceny stałe z …… r.)
Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł]
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Łącznie (0–10)
Dochody ogółem












budżet państwa












JST












pozostałe jednostki (oddzielnie)











0,4
0,8
0,8
0,8
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
1,0
Wydatki ogółem
9,70
3
6
8
9
0
2
3
5
6
8
0
0,4
0,8
0,8
0,8
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
1,0
budżet państwa
9,70
3
6
8
9
0
2
3
5
6
8
0
JST












pozostałe jednostki (oddzielnie)











0,4
0,8
0,8
0,8
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
1,0
Saldo ogółem
9,70
3
6
8
9
0
2
3
5
6
8
0
0,4
0,8
0,8
0,8
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
1,0
budżet państwa
9,70
3
6
8
9
0
2
3
5
6
8
0
JST












pozostałe jednostki (oddzielnie)












Źródła finansowania
Część 73 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Dział 853 Pozostałe zadania w zakresie polityki
społecznej, Rozdział 85347 Renta socjalna
Dodatkowe
Skutki finansowe w kolejnych latach dotyczą wzrostu wydatków na renty socjalne w stosunku
informacje, w tym
do sytuacji, w której stan prawny nie uległby zmianie, przy wzroście liczby osób uprawnionych
wskazanie źródeł
do renty o 100 osób.
danych i przyjętych do W okresie od 1 stycznia do 21 listopada 2013 r. odmówiono prawa do renty socjalnej lub prawo
obliczeń założeń
do renty socjalnej ustało w stosunku do grupy 7802 osób. Spośród tej grupy 10 osób posiadało
inne niż polskie obywatelstwo (amerykańskie – 1 osoba, białoruskie – 1 osoba, egipskie – 1
osoba, łotewskie – 1 osoba, rosyjskie – 1 osoba, słowackie – 1 osoba, ukraińskie – 3 osoby,
wietnamskie – 1 osoba). Wysokość renty socjalnej od dnia 1 marca 2014 r. wynosi 709,34 zł,
natomiast przyjmując wskaźnik waloryzacji na poziomie obecnego, to jest 101,6% renta
socjalna od dnia 1 marca 2015 r. wyniesie 720,69 zł. W przypadku ustania prawa do renty
socjalnej z powodu przebywania poza granicami Polski dla grupy 100 osób (stanowiącej około
1% wszystkich, którym odmówiono prawa do renty lub prawo do renty ustało) przywrócenie
tego prawa do świadczenia od drugiego półrocza 2014 r. spowoduje wzrost wydatków
w 2014 r. o 426 tys. zł, w 2015 r. o 863 tys. zł. Skutki finansowe obejmują jedynie wartość
świadczeń. Założono, że obsługa dodatkowej grupy osób nie wpłynie na koszty obsługi.
Obsługa tych wypłat (liczba osób zatrudnionych, czas obsługi) utrzymana zostanie na
6