Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin

Dziś  wysokość  najniższej  emerytury  gwarantowanej  przez  ZUS  to  831  złotych  i  15 
groszy. Świadczenie w takiej wysokości pobiera około 350 tysięcy osób w skali całego 
kraju. Natomiast emerytury byłych funkcjonariuszy SB nie są wypłacane z ZUS ale z 
Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (ZER) – są więc 
one finansowane z innego źródła, pomimo iż są one waloryzowane tak jak emerytury z 
Funduszu  Ubezpieczeń  Społecznych,  zgodnie  z  art.  6  ustawy  o zaopatrzeniu 
emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji 
Wywiadu,  Służby  Kontrwywiadu  Wojskowego,  Służby  Wywiadu  Wojskowego, 
Centralnego  Biura  Antykorupcyjnego,  Straży  Granicznej,  Biura  Ochrony  Rządu, 
Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.  
 
Wnioskodawcy uważają, iż przywileje emerytalne związane z pracą w aparacie 
bezpieczeństwa PRL nie zasługują na ochronę prawną ze względu  na działanie tych 
osób  na  szkodę  państwa  polskiego.  Ochrona  prawna  tych  przywilejów  stanowiłaby 
naruszenie konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej.  
Należy  podkreślić,  iż  Europejski  Trybunał  Praw  Człowieka  w  Strasburgu  uznał,  że 
praca  funkcjonariuszy  służb  bezpieczeństwa  powinna  być  uważana  za  istotną 
okoliczność  dla  zdefiniowania  i  uzasadnienia  kategorii  osób,  które  mogą  być  objęte 
redukcją świadczeń emerytalnych. 
 
2.  Przedstawienie stanu obecnego  oraz różnice  między  dotychczasowym  
a przewidywanym stanem prawnym. 
Zgodnie z  obecnie  obowiązującymi  przepisami  ustawy  o zaopatrzeniu 
emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji 
Wywiadu,  Służby  Kontrwywiadu  Wojskowego,  Służby  Wywiadu  Wojskowego, 
Centralnego  Biura  Antykorupcyjnego,  Straży  Granicznej,  Biura  Ochrony  Rządu, 
Państwowej  Straży  Pożarnej  i  Służby  Więziennej  oraz  ich  rodzin  do okresów 
równoważnych  ze  służbą  w  Policji,  Agencji  Bezpieczeństwa  Wewnętrznego  czy 
innych  służbach  mundurowych  zalicza  okresy  służby  w  organach  bezpieczeństwa 
państwa w latach 1944-1990, w rozumieniu ustawy z dnia 18 października 2006 r. o  
ujawnianiu informacji o  dokumentach  organów  bezpieczeństwa  państwa  z  lat  1944-
1990 oraz treści tych dokumentów, przy czym wymiar emerytury za te okresy (służby 
w  aparacie  bezpieczeństwa  PRL)  wynosi  0,7%  za  każdy  rok  służby.  Tę  samą  zasadę 
stosuje  się  względem  osób  będących  członkami  Wojskowej  Rady  Ocalenia 
Narodowego za każdy rok służby w Wojsku Polskim po dniu 8 maja 1945 r. 
Zgodnie z przedstawioną  nowelizacją,  wnioskodawcy  proponują  obniżenie 
podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego z 0,7% do 0,25% za każdy rok służby. 
Biorąc  pod  uwagę  informację  podaną  przez  MON,  dotyczącą  średniej  wysokości 
dzisiejszego świadczenia emerytalnego funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa PRL 
(wynoszącą  ok.  4143  zł  brutto)  należy  uznać,  iż  obniżenie  podstawy  wymiaru 
świadczenia  jest  w  pełni  uzasadnione.  Jak  już  wcześniej  wspominano  wysokość 
najniższej  emerytury  gwarantowanej  przez  ZUS  to  831  złotych  i  15  groszy. 
Świadczenie w takiej wysokości pobiera około 350 tysięcy osób w skali całego kraju. 
Dlatego też kwota świadczenia emerytalnego funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa 
PRL jest -  w porównaniu z emeryturą gwarantowaną przez ZUS – kwotą wyjątkowo 
wysoką i niczym nieuzasadnioną. Dlatego też organy emerytalne służb mundurowych 
dokonają  z  urzędu  ponownego  ustalenia  prawa  do  świadczeń  oraz  wysokości 
świadczeń. 
 
3. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne. 
 
Proponowana nowelizacja ustawy przyniesie  pozytywne  skutki  społeczne  w 
postaci  odpowiedzi  na  apel  obywateli  poszkodowanych  przez  aparat  bezpieczeństwa 
PRL w postaci należytego  uregulowania  wysokości  świadczeń  emerytalnych 
funkcjonariuszy  bezpieki.  Skutkiem  społecznym  przedstawionego  projektu  będzie 
realizacja  konstytucyjnej  zasady  sprawiedliwości  społecznej  w  postaci  obniżenia 
świadczenia  emerytalnego  funkcjonariuszy  do  wysokości  odpowiadającej  realiom 
systemu emerytalnego w Polsce. 
Wprowadzane zmiany wpłyną pozytywnie na czynniki gospodarcze, poprzez poprawę 
stanu  budżetu  państwa  w  zakresie  oszczędności  pochodzących  z  systemu 
emerytalnego. 
Przyjęcie proponowanych rozwiązań przyniesie pozytywne skutki finansowe w postaci 
oszczędności  w  budżecie  państwa.  Szacuje  się,  że  niniejszy  projekt  ustawy  będzie 
dotyczył  co  najmniej  25  tysięcy  byłych  funkcjonariuszy  organów  bezpieczeństwa.  
W wyniku wejścia w życie niniejszych przepisów, świadczenia emerytalne wypłacane 
z  budżetu  państwa  przez  organy  emerytalne  uległyby  zmniejszeniu  o  kwotę  ok. 300  
mln zł rocznie.  
Skutkiem  prawnym  proponowanej  nowelizacji  będzie  obniżenie  podstawy  wymiaru 
świadczenia  emerytalnego  członkom  WRON  oraz  funkcjonariuszom  aparatu 
bezpieczeństwa PRL z obecnie obowiązującej 0,7% do 0,25% oraz z 2,6% do 0,92% 
za każdy rok służby. 
 
4. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych. 
 
Przedstawiona nowelizacja ustawy nie będzie wymagać wydania nowych aktów 
wykonawczych.  Na  mocy  wprowadzanych  przepisów,  właściwe  organy  emerytalne 
będą zobowiązane do dokonania z urzędu ponownego ustalenia prawa do świadczeń 
oraz wysokości tych świadczeń w stosunku do osób, będących członkami Wojskowej 
Rady  Ocalenia  Narodowego  oraz  osób,  które  pełniły  służbę  w  organach 
bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990. 
 
5. Ocena zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej. 
 
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, co potwierdza 
orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z dnia 6 czerwca 
2013  r.,  dotyczące  oddalenia  powództwo Adama Cichopka i 1627 innych osób 
przeciwko Polsce. Przedstawiona  sprawa  dotyczyła  tzw.  ustawy  dezubekizacyjnej 
przyjętej przez Sejm w 2009 r. Na skutek zmian wprowadzanych w ustawie, około 41 
tys. funkcjonariuszy służb specjalnych PRL i 9 członkom Wojskowej Rady Ocalenia 
Narodowego  obniżono  emerytury,  które  otrzymali  za  służbę  systemowi 
komunistycznemu.