Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin

o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu. Mechanizm zastosowany w art. 46
ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy powoduje, że osoba,
w stosunku do której wstrzymana została wypłata świadczeń z powodu niemożności ich
doręczenia z przyczyn nieleżących po stronie organu emerytalnego, nie otrzyma
wszystkich zaległych świadczeń, mimo że samo prawo do ich otrzymania nigdy nie
zostało zakwestionowane.
W tym miejscu należy podkreślić, że omawiany system jest odmienny od uregulowania
zawartego w art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.),
które stanowi, że w takich przypadkach (tj. gdy świadczenie nie może zostać doręczone
z przyczyn niezależnych od organu emerytalnego) wypłatę świadczenia wznawia się od
miesiąca, w którym ją wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata poprzedzające
bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty. Wobec
powyższego, zestawiając sytuację prawną emeryta mundurowego z sytuacją prawną
emeryta z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych należy zauważyć, iż
sytuacja tego pierwszego, jest mniej korzystna.
Dokonując analizy prezentowanego mechanizmu, Trybunał Konstytucyjny zauważył, że
wprawdzie ustawodawca dysponuje dużą swobodą w zakresie kształtowania zasad
wypłaty emerytury, jednakże rozwiązanie to powinno uwzględniać inne przepisy
Konstytucji w tym zakresie, w szczególności w zakresie wymogów proporcjonalności
ograniczenia danego prawa oraz zasadności ingerencji w konstytucyjne prawo
podmiotowe. Ponadto Trybunał Konstytucyjny nie kwestionuje samej możliwości
zróżnicowania tych systemów, jednakże nie może, jak przewidziane to zostało
w zaskarżonej regulacji, definitywnie pozbawiać wstecz wypłaty świadczeń
emerytalnych osób uprawnionych. Powyższe wydaje się tym bardziej uzasadnione, że
wstrzymanie wypłaty świadczenia ma miejsce w warunkach, gdy samo świadczenie
emerytalne nadal przysługuje, nie zostało zawieszone ani też nie stwierdzono jego
nieistnienia ani ustania. Zatem osoba taka dalej spełnia ustawowe warunki nabycia
prawa do świadczeń emerytalnych. Tymczasem zaskarżony przepis wywołuje skutki
prawne zbliżone do formalnego zawieszenia prawa do świadczenia, które nastąpiło nie
na skutek błędu organu emerytalnego, kiedy nie można domagać się wypłaty
świadczenia za okres zawieszenia prawa do emerytury. Ponadto Trybunał
3

Konstytucyjny zauważył, że specyfika systemu emerytalnego służb mundurowych nie
uzasadniania wprowadzenia omawianego zróżnicowania wypłaty wstrzymanych
świadczeń w stosunku do rozwiązań przewidzianych w powszechnym systemie
ubezpieczeń społecznych. W tej sytuacji aktualny pozostaje pogląd Trybunału
Konstytucyjnego wyrażony w wyroku z dnia 20 grudnia 1999 r., sygn. akt. K 4/99,
zgodnie z którym podstawa prawna zróżnicowania statusu prawnego ma miejsce do
czasu pozostawania w służbie, natomiast później osoba taka staje się emerytem, co
przemawia za tym, aby stosować do niej ogólne regulacje dotyczące tej grupy
społecznej.
Mając na uwadze powyższe rozważania, Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż zaskarżona
regulacja nie spełnia standardów konstytucyjnych, gdyż nie istnieje relewantna cecha
uzasadniająca zaistniałe zróżnicowanie mechanizmu wznawiania wypłaty
wstrzymanych świadczeń wskutek niemożności ich doręczenia.

2. Rozwiązania proponowane w projekcie ustawy
Przedkładany projekt ustawy przewiduje wprowadzenie analogicznego mechanizmu
jaki został przewidziany dla tego typu sytuacji w powszechnym systemie emerytalnym.
Tym samym wykonanie wytycznych Trybunału Konstytucyjnego nastąpi poprzez
dodanie ust. 1a w art. 46 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.
Dodawana regulacja będzie stanowiła, że w przypadkach określonych w art. 45 ust. 1
pkt 2 lit. b (tj. w przypadkach, gdy wypłata emerytury lub renty albo dodatków,
zasiłków i świadczeń pieniężnych została wstrzymana z powodu niemożności
doręczenia tych świadczeń z przyczyn niezależnych od organu emerytalnego) wypłatę
świadczenia wznawia się od miesiąca, w którym ją wstrzymano, jednak za okres nie
dłuższy niż trzy lata wstecz licząc od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek
o wznowienie wypłaty.
Pozostałe zmiany dokonane w ww. przepisie mają charakter dostosowujący do zmian
wprowadzonych wskutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego i tym samym nie
wprowadzają żadnych nowych rozwiązań w stosunku do obecnie obowiązujących.
Rozszerzenie mechanizmu wypłaty wstrzymanych świadczeń emerytalnych również na
inne świadczenia przewidziane w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy
wynika z faktu, iż art. 45 tej ustawy, określający przypadki wstrzymania wypłaty
4

świadczeń oraz art. 46, określający zasady wznawiania wypłaty zawieszonych
świadczeń odnoszą się do wszystkich rodzajów świadczeń wymienionych w ustawie
(np. renty, zasiłki). Natomiast Trybunał Konstytucyjny, orzekając w niniejszej sprawie,
związany był zakresem pytania prawnego sądu, stąd też w swojej sentencji odniósł się
jedynie do wypłaty wstrzymanych emerytur.
Ponadto, mając na uwadze spójność systemu prawa, projektowana nowelizacja
obejmuje swym zakresem również ustawę z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, która w swojej treści zawiera
analogiczne przepisy do tych, które zostały uznane za niekonstytucyjne. Tym samym
nowelizacja tej ustawy stanowi powtórzenie rozwiązań zaproponowanych w ustawie o
zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.
W celu uniknięcia wątpliwości intertemporalnych przedkładany projekt wprowadza
przepis przejściowy, który jednoznacznie przesądza, że z dniem wejścia w życie
niniejszej nowelizacji do wniosków już złożonych, ale jeszcze nierozpatrzonych, organ
emerytalny powinien stosować przepisy nowej ustawy.
Przedkładany projekt przewiduje 14-dniowe vacatio legis z uwagi na fakt, że stan
niekonstytucyjności powinien zostać usunięty tak szybko, jak to tylko możliwe.
Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Projektowana ustawa nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym
w przepisach dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji
norm i aktów prawnych.
Nie jest wymagane dołączenie opinii, o której mowa w § 12a uchwały nr 49 Rady
Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 13,
poz. 221, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.), projekt ustawy został
zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji
w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny. Do projektu nie zgłoszono uwag w trybie
przewidzianym w ww. ustawie.


5

OCENA SKUTKÓW REGULACJI


I.
Cel projektowanej ustawy
Przedmiotowy projekt ustawy ma na celu realizację wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 19 lutego 2013 r., sygn. akt P 14/11 (Dz. U. poz. 271), przez
wprowadzenie analogicznych rozwiązań w zakresie zmiany mechanizmu wypłaty
wstrzymanych świadczeń w przypadku niemożności ich doręczenia z przyczyn
nieleżących po stronie organu emerytalnego, jakie zostały przewidziane
w powszechnym systemie emerytalnym.

II. Podmioty, na które oddziałuje projektowana ustawa
Podmiotami, na które będzie oddziaływała projektowana regulacja, są emeryci objęci
ustawą z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji,
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu
Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby
Więziennej oraz ich rodzin oraz ustawą z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, a także organ emerytalny
zobowiązany do wypłaty wstrzymanych świadczeń emerytalnych.

III. Wyniki konsultacji społecznych
Projekt ustawy został przekazany do konsultacji społecznych z następującymi
podmiotami: Federacją Związków Zawodowych Służb Mundurowych, NSZZ
Policjantów, NSZZ Funkcjonariuszy Straży Granicznej, NSZZ Pracowników
Pożarnictwa, Związkiem Zawodowym Strażaków „Florian”, Krajową Sekcją
Pożarnictwa NSZZ „Solidarność”, NSZZ Funkcjonariuszy i Pracowników
Więziennictwa, a także z Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych,
Forum Związków Zawodowych oraz Komisją Krajową NSZZ „Solidarność”. W toku
konsultacji społecznych żaden z ww. podmiotów nie zgłosił uwag do przedkładanego
projektu ustawy.


6

Ponadto projekt został przekazany do zaopiniowania przez Konwent Dziekanów
Korpusu Oficerów Zawodowych Wojska Polskiego. Pismem z dnia 19 września 2013 r.
Przewodniczący Konwentu Dziekanów Korpusu Oficerów Zawodowych przesłał
stanowisko, w którym nie zgłasza uwag do projektowanej regulacji.

IV. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Wejście w życie projektowanych przepisów może wywołać skutki dla budżetu państwa,
gdyż w dotychczasowym stanie prawnym, planując środki w budżecie na wypłatę
wstrzymanych emerytur wskutek niemożności ich doręczenia z przyczyn nieleżących
po stronie organu emerytalnego, planowano jedynie środki na wypłatę tych świadczeń
od momentu złożenia wniosku. Nie planowano natomiast środków na wyrównanie tych
świadczeń od momentu ich wstrzymania (nie dłużej jednak niż trzy lata wstecz, licząc
od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty).
Wypłata wstrzymanych świadczeń emerytalnych w przypadku złożenia wniosku
w zależności od rodzaju służby zostanie sfinansowana w ramach wydatków
z następujących części budżetowych: część 29 – obrona narodowa, część 37
– sprawiedliwość oraz część 42 – sprawy wewnętrzne.
Ponadto z danych przedstawionych przez Ministra Spraw Wewnętrznych wynika, że na
dzień 1 września 2013 r. wznowienie wypłaty świadczeń emerytalnych i ich
wyrównanie maksymalnie za okres trzech lat wstecz, licząc od momentu złożenia
wniosku (choć w większości przypadków będzie to okres krótszy), może nastąpić
w stosunku do 8 świadczeniobiorców. Zakładając, że każda z tych osób złożyłaby
wniosek o wznowienie wypłaty, wynikające z tego skutki finansowe kształtowałyby się
na poziomie około 229,701 zł brutto. Natomiast z informacji podanych przez Ministra
Obrony Narodowej wynika, iż wejście w życie projektowanych regulacji nie spowoduje
dodatkowych istotnych obciążeń dla budżetu państwa, gdyż na dzień 31 października
2013 r. wstrzymana jest wypłata 13 wojskowych świadczeń emerytalnych wskutek
niemożności ich doręczenia z przyczyn nieleżących po stronie organu emerytalnego na
łączną kwotę 467 698,18 zł brutto. Z kolei w opinii Ministra Sprawiedliwości wejście
w życie projektowanych rozwiązań nie spowoduje skutków finansowych w zakresie
jego właściwości.
7