Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Liberii o wymianie informacji w sprawach podatkowych, podpisanej w Nowym Jorku dnia 7 sierpnia 2013 r.

W przypadku Liberii są to wszelkie podatki bez względu na ich rodzaj i nazwę, nałożone
w dacie podpisania niniejszej Umowy
Właściwość organów
Art. 2 wyjaśnia, iż Strona proszona o pomoc nie jest zobowiązana do udzielenia informacji,
które nie znajdują się w posiadaniu jej organów lub też nie znajdują się w posiadaniu lub pod
nadzorem osób pozostających w ich właściwości miejscowej.
Obowiązek Strony proszonej o pomoc w dostarczeniu informacji nie jest jednakże
ograniczony przez miejsce zamieszkania, siedzibę lub obywatelstwo osoby, której informacje
dotyczą, lub przez miejsce zamieszkania, siedzibę lub obywatelstwo osoby posiadającej bądź
sprawującej nadzór nad tymi informacjami.
Określenie „organy” w powyższym artykule dotyczą wszystkich agencji rządowych, niemniej
jednak Strona proszona o pomoc nie powinna być zobowiązana do dostarczenia informacji
będących w posiadaniu organów, jeżeli okoliczności opisane w art. 7 miały miejsce.
Zasady interpretacji określeń stosowanych w Umowie
Treść art. 4 ust. 2 jest uregulowaniem funkcjonującym zarówno w Modelowej Umowie
OECD o wymianie informacji w sprawach podatkowych, jak i Modelowej Konwencji OECD
w sprawie dochodu i majątku (odpowiednik art. 3 ust. 2), a także jest zamieszczany
w zdecydowanej większości zawieranych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego
opodatkowania. Powyższe uregulowanie odnosi się do ogólnych zasad interpretacji określeń
stosowanych w Umowie, które nie są w niej zdefiniowane. Z uwagi na fakt, iż umowy
podatkowe zawierane są przez jurysdykcje o różnych systemach podatkowych, ich treść jest
swoistym kompromisem, zawieranym przy uwzględnieniu dość dużego stopnia uogólnienia.
Konieczność uwzględnienia w umowie podatkowej definicji każdego z terminów w niej
występujących doprowadziłaby prawdopodobnie do braku możliwości jej zawarcia z uwagi
na duże różnice w systemach prawnych obu stron umowy. Z tego względu umowy podatkowe
delegują definiowanie większości pojęć do prawa wewnętrznego, gdyż jest to jedyna
możliwość uwzględnienia jego specyfiki. Należy również wspomnieć, iż odesłanie w zakresie
definicji pojęć do prawa wewnętrznego obu stron jest uzasadnione długotrwałą procedurą
zmiany umowy międzynarodowej. Średni okres funkcjonowania takiej umowy wynosi ok. 30
lat. Przy ciągłej ewolucji systemów podatkowych, zmiany w prawie wewnętrznym mogłyby
spowodować brak możliwości efektywnego stosowania umowy międzynarodowej z uwagi na
funkcjonowanie sprzecznych lub różnych definicji w obu aktach prawnych. Mimo prymatu
umowy nad prawem wewnętrznym, definicja zawarta w umowie, odnosząca się do
5

nieistniejących już w praktyce rozwiązań, nie spełniłaby zamierzonej funkcji. Zatem
międzynarodowe umowy podatkowe definiują wyłącznie pojęcia o charakterze
fundamentalnym, niezbędne do ich funkcjonowania i zachowania intencji umawiających się
stron.
Wymiana informacji
Modelowa Umowa, jak i wynegocjowana Umowa, ograniczają się do wymiany na żądanie
(art. 5) i nie obejmują wymiany spontanicznej lub automatycznej.
Art. 5 zawiera ogólną zasadę, że właściwy organ Strony proszonej o pomoc na żądanie Strony
wnioskującej udziela informacji dla celów określonych w art. 1. Informacje będą wymieniane
bez względu na to, czy Strona proszona o pomoc potrzebuje ich dla własnych celów
podatkowych, jak również niezależnie od tego, czy czyn podlegający dochodzeniu stanowi
przestępstwo na podstawie prawa Strony proszonej o pomoc, która jest zobowiązana do
podjęcia wszelkich starań w celu dostarczenia informacji Stronie wnioskującej. Artykuł
zawiera także m.in. uregulowania zobowiązujące umawiające się Strony do przekazania
żądanych informacji w formie zeznań świadków i uwierzytelnionych kopii oryginalnych
dokumentów oraz informacji pochodzących z banków, innych instytucji finansowych oraz od
wszelkich osób. Obowiązek uchylenia tajemnicy bankowej ma duże znaczenie.
Art. 5 ust. 2 zobowiązuje Stronę proszoną o pomoc do podjęcia wszelkich działań mających
na celu dostarczenie wnioskowanych informacji. Celem powyższego przepisu jest
zapewnienie, by Strona proszona o pomoc nie odmawiała pomocy administracyjnej
partnerowi umownemu z uwagi na brak wewnętrznego interesu w posiadaniu danej kategorii
informacji. Ma to przede wszystkim znaczenie w odniesieniu do tzw. rajów podatkowych,
gdzie przy braku podatków dochodowych informacje dotyczące dochodów rezydentów
i nierezydentów nie są gromadzone przez właściwe organy państwa.
Nie zachodzi również w tym przypadku niebezpieczeństwo wykroczenia poza zasady
obowiązujące w demokratycznym państwie prawa. Określenie „środki gromadzenia
informacji” zostało zdefiniowane w art. 4 ust. 1 lit. n umowy. Tymi środkami są: „przepisy
prawa oraz procedury administracyjne lub sądowe umożliwiające Umawiającej się Stronie
uzyskiwanie i przekazywanie informacji będących przedmiotem wniosku”.
Również art. 1 Umowy szczegółowo definiuje zakres wymienianych informacji. Informacje
będą wymieniane wyłącznie w celu weryfikacji i prawidłowego wdrażania obowiązków
podatkowych w gospodarczych relacjach Polska – Liberia, zatem nie występuje
6

niebezpieczeństwo naruszenia klauzuli porządku publicznego bądź powołania się na niniejsze
zdanie w sposób nieuprawniony.
Obowiązek uchylenia tajemnicy bankowej ma duże znaczenie w procesie weryfikacji przez
organ podatkowy prawidłowości deklarowanej podstawy opodatkowania w odniesieniu do
dochodów uzyskanych za granicą. Zobowiązanie do przekazania stosownych informacji przez
instytucje bankowe i finansowe wynika z art. 82 ust. 3 oraz art. 182 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. – Ordynacja podatkowa. Natomiast wymiana informacji podatkowych
z administracjami innych państw przebiega w oparciu o treść działu VIIA ww. ustawy oraz
zawartych umów międzynarodowych.
W art. 5 ust. 4 lit. b obok spółek osobowych, funduszy powierniczych (trustów) i fundacji
wymieniono także „Anstalten”. Pojęcie to występuje w określonych porządkach prawnych.
Mimo to, że Anstalten nie występuje w polskim prawie, na życzenie partnera traktatowego
instytucja ta została wymieniona w przedmiotowym przepisie.
Warunki odrzucenia wniosku o dostarczenie informacji
Art. 7 Umowy zawiera zwyczajowe powody odmówienia udzielenia informacji, jakie można
znaleźć w innych międzynarodowych aktach dotyczących wymiany informacji. Ponadto
zawiera także kilka ważnych innowacji i bardziej precyzyjnych sformułowań. Jak
wspomniano wyżej, Umowa nie zezwala na oddalenie prośby tylko dlatego, że zobowiązanie
podatkowe, którego ono dotyczy, zostało zakwestionowane.
Zgodnie z art. 5 ust. 5 lit. d wymagane jest podanie celu podatkowego, dla którego informacja
jest poszukiwana, a art. 5 ust. 5 lit. f–g zobowiązują Stronę wnioskującą do oświadczenia, że
wniosek jest zgodny z jej ustawodawstwem lub praktyką administracyjną, a także, gdyby
informacja była dostępna w ramach jurysdykcji wnioskującej, to właściwy organ Strony
wnioskującej byłby w stanie uzyskać informację na podstawie jej prawa lub w toku normalnej
procedury administracyjnej oraz że Strona wnioskująca wykorzystała wszelkie środki
dostępne na jej terytorium dla uzyskania informacji.

Koszty
Jeżeli właściwe organy Stron nie uzgodnią inaczej, zwykłe koszty poniesione w związku
z udzieleniem pomocy będą ponoszone przez Stronę proszoną o pomoc. Właściwe organy
będą się konsultować okresowo zgodnie z niniejszym artykułem, a w szczególności właściwy
organ Strony proszonej o pomoc będzie się konsultował z właściwym organem Strony
7

wnioskującej, jeżeli przewiduje, że koszty przekazania informacji w szczególnych
przypadkach mogą być znaczące.

Procedura wzajemnego porozumiewania
W momencie powstania problemów lub wątpliwości pomiędzy Umawiającymi się Stronami
dotyczących stosowania lub interpretacji niniejszej Umowy, właściwe organy dołożą
wszelkich starań, aby rozwiązać problem w drodze wzajemnego porozumienia. Oprócz
powyższego porozumienia właściwe organy Stron mogą uzgodnić procedury, które będą
użyte w przypadkach zastosowania przepisów Umowy dotyczących wymiany informacji na
wniosek. Strony dołożą wszelkich starań, aby umówić się co do innych form rozwiązywania
sporów. W każdym przypadku procedura wzajemnego porozumiewania jest procedurą
szczególną, pozostającą poza prawem wewnętrznym. Art. 12 daje możliwość stronom umowy
rozwiązania sporów na szczeblu międzynarodowym.

IV. Skutki wejścia w życie Umowy

Skutki finansowe
Wejście w życie Umowy nie będzie miało ujemnego skutku dla dochodów sektora finansów
publicznych. Umowa będzie skutecznym narzędziem weryfikacji deklarowanych podstaw
opodatkowania przez podatników osiągających dochody w relacjach z Liberią, zatem jej
wejście w życie, również z uwagi na jej prewencyjny charakter, będzie miało pozytywny
wpływ na wysokość dochodów budżetowych Skarbu Państwa.

Skutki społeczne i gospodarcze
Z uwagi na cel umowy nie przewiduje się jej skutków na płaszczyźnie społecznej
i gospodarczej.

Skutki polityczne
Zawarcie umowy o wymianie informacji podatkowych z Liberią może być ważnym krokiem
w kierunku rozwoju dwustronnej współpracy podatkowej. Efektywne funkcjonowanie takiej
umowy w następnych latach podatkowych może stanowić podstawę do podjęcia rozmów
zmierzających do zawarcia pełnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Liberią.


8

Skutki prawne wejścia w życie umowy
Umowa stanie się częścią funkcjonujących już w Polsce mechanizmów wymiany informacji
podatkowych. Po jej wejściu w życie rozszerzeniu ulegnie zakres terytorialny jurysdykcji, na
którym Polska prowadzi efektywną wymianę informacji podatkowych.
Postanowienia projektu Umowy nie są sprzeczne z obowiązującym w Polsce
ustawodawstwem ani z prawem Unii Europejskiej.

V.
Tryb związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową

Umowa ma rangę umowy międzypaństwowej.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych
(Dz. U. Nr 39, poz. 443, z 2002 r. Nr 216, poz. 1824, z 2010 r. Nr 213, poz. 1395 oraz
z 2011 r. Nr 117, poz. 676) związanie Umową nastąpi w drodze ratyfikacji za uprzednią
zgodą wyrażoną w ustawie, ponieważ Umowa ta spełniać będzie przesłanki określone
w art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U.
Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319, z 2006 r. Nr 200, poz. 1471 oraz z 2009 r. Nr 114,
poz. 946).
Procedura ratyfikacji za zgodą wyrażoną w ustawie została przewidziana z uwagi na elementy
umowy, które dotyczą spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga
ustawy. Są to:
– art. 1 Umowy, który m.in. stwierdza, iż „Prawa i środki ochrony zagwarantowane osobom
przez ustawodawstwo lub praktykę administracyjną Strony proszonej o pomoc będą nadal
stosowane, o ile nie ograniczają one nadmiernie lub nie opóźniają efektywnej wymiany
informacji”. Powyższe oznacza, że w przypadku gdy prawa przyznane prawem wewnętrznym
osobom są przez nie wykorzystywane do nieuzasadnionego ograniczania lub opóźniania
efektywnej wymiany informacji, w takim przypadku zapisy umowne mają pierwszeństwo
w stosunku do tego rodzaju uprawnień;
– art. 6 ust. 2 Umowy, który stanowi samoistną podstawę prawną do udzielenia zgody na
obecność przedstawicieli drugiej Strony w trakcie polskiej kontroli podatkowej,
– art. 5 ust. 4 Umowy, który obliguje Strony Umowy do przekazywania informacji
bankowych objętych ochroną ustawową,
– art. 8 Umowy dotyczy kwestii poufności przekazywanych informacji.

9