Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Moskwie dnia 14 grudnia 2011r.

wysokość opłat za wydanie zezwolenia, sankcje stosowane wobec osób
naruszających zasady MRG.
Obecnie polsko-rosyjski ruch osobowy regulowany jest Umową między Rządem
Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o warunkach podróży
obywateli Rzeczypospolitej Polskiej i obywateli Federacji Rosyjskiej, sporządzoną
w Warszawie dnia 18 września 2003 r. oraz Umową między Wspólnotą Europejską
a Federacją Rosyjską o ułatwieniach w wydawaniu wiz obywatelom
Unii
Europejskiej i Federacji Rosyjskiej, sporządzoną w Soczi w dniu
25 maja 2006 r. W umowach tych brak uregulowań odnoszących się do małego
ruchu granicznego. Zasady tego ruchu stanowią odstępstwo od ogólnych zasad
regulujących kontrolę graniczną osób przekraczających zewnętrzne granice państw
członkowskich Unii Europejskiej, określonych w rozporządzeniu (WE) nr 562/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającym
wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks
graniczny Schengen). Odstępstwo to zostało prawnie usankcjonowane przepisami
wspomnianego wyżej rozporządzenia (WE) nr 1931/2006 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającego przepisy dotyczące
małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw
członkowskich i zmieniającego postanowienia Konwencji z Schengen.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE) nr 1932/2006 z dnia
21 grudnia 2006 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 539/2001 z obowiązku
wizowego zostali zwolnieni obywatele państw trzecich, którzy są posiadaczami
zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego. Oznacza
to, że z ułatwień przewidzianych postanowieniami przedmiotowej Umowy będą
mogli skorzystać nie tylko obywatele Federacji Rosyjskiej, ale również obywatele
państw trzecich, zamieszkali w Obwodzie Kaliningradzkim. Ułatwienia te będą
analogicznie dotyczyły obywateli państw trzecich będących mieszkańcami polskiej
strefy przygranicznej.
W artykule 1 określa się zakres przedmiotowy Umowy.
W artykule 2 ustalone zostały definicje podstawowych pojęć, takich jak: mały ruch
graniczny, strefa przygraniczna, ważny dokument podróży, zezwolenie
uprawniające do małego ruchu granicznego, mieszkańcy strefy przygranicznej –
4
zgodnie z postanowieniami rozporządzenia (WE) nr 1931/2006. W celu uniknięcia
ewentualnych nadużyć przyjmuje się zasadę, że za mieszkańców strefy
przygranicznej uznaje się osoby posiadające tam miejsce stałego zamieszkania przez
okres nie krótszy niż 3 lata.
Artykuł 3 określa warunki, po spełnieniu których mieszkańcy strefy przygranicznej
mogą przekraczać wspólną granicę państw umawiających się stron. Są one
odwzorowane na zasadach ustanowionych w cytowanym wyżej rozporządzeniu
(WE) nr 1931/2006.
W artykule 4 ustalone zostały limity czasu pobytu w strefie przygranicznej
posiadaczy zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach MRG. Mieszczą się one
w ramach limitów określonych wspomnianym rozporządzeniem (WE)
nr 1931/2006. Wprowadza się również zasadę, że pierwsze zezwolenie jest
wydawane na okres 2 lat, a następne – po spełnieniu określonych warunków – na
okres 5 lat, co także pozostaje w zgodzie z postanowieniami cyt. rozporządzenia.
Artykuł 5 określa warunki, jakie należy spełnić, aby otrzymać zezwolenie.
W odniesieniu do mieszkańców rosyjskiej strefy przygranicznej uwzględniono
w nich brak wpisu do celów odmowy wjazdu w Systemie Informacyjnym Schengen
oraz brak zastrzeżeń w kwestiach zagrożeń dla porządku publicznego,
bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego i stosunków
międzynarodowych, zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu (WE)
nr 1931/2006.
Artykuł 6 definiuje przejścia graniczne, przez które można przekraczać granicę
w ramach małego ruchu granicznego oraz ustala zasady kontroli osób
przekraczających granicę w ramach małego ruchu granicznego, zgodnie z prawem
wspólnotowym.
W artykule 7 przewiduje się dokonanie wymiany wzorów zezwoleń na
przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wzajemne
informowanie się przez Strony o zmianach w zezwoleniach.
W artykule 8 określa się terminy wydawania zezwoleń oraz organy upoważnione do
przyjmowania wniosków i wydawania zezwoleń.
5
W artykule 9 ustala się wysokość opłaty za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku
o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach MRG na 20 euro. Kwota
ta mieści się w granicach ustalonych postanowieniami rozporządzenia (WE)
nr 1931/2006 (od 0 do 60 euro). Ustalając opłatę w tej wysokości wzięto pod uwagę
minimalne koszty administracyjne związane z rozpatrywaniem wniosków. Podobnie
jak w umowach o zasadach małego ruchu granicznego z Ukrainą i Białorusią
przewidziano kategorie zwolnionych z opłaty: osoby w wieku do 16 lat i powyżej
65 lat oraz inwalidzi i osoby im towarzyszące.
W artykule 10 nakłada się na osoby przekraczające granicę w ramach małego ruchu
granicznego obowiązek przestrzegania porządku prawnego drugiego państwa oraz
przewiduje się stosowanie sankcji za naruszenie zasad małego ruchu granicznego,
co odpowiada zasadom ustalonym w prawie wspólnotowym.
Artykuł 11 ustala zasady postępowania w przypadku utraty, uszkodzenia lub
zniszczenia zezwolenia, względnie dokumentu podróży. Z uwagi na specyfikę
przepisów Federacji Rosyjskiej, które uniemożliwiają powrót do Rosji osobom nie-
posiadającym ważnego dokumentu podróży, niezbędne było wprowadzenie zapisu
dającego takiemu obywatelowi prawo udania się, w celu uzyskania zastępczego
dokumentu podróży, do najbliższego urzędu konsularnego lub przedstawicielstwa
dyplomatycznego państwa, którego jest obywatelem lub posiada miejsce stałego
zamieszkania, nawet w przypadku gdy siedziba takiej placówki mieści się poza
strefą przygraniczną. Z uwagi na to, iż w obszarze strefy znajdują się konsulaty obu
państw (Konsulat Generalny RP w Kaliningradzie i Konsulat Generalny FR
w Gdańsku), wyjazdy poza strefę będą w praktyce występować jedynie w zupełnie
wyjątkowych przypadkach obywateli państw trzecich zamieszkałych na stałe
w strefie przygranicznej i to pod warunkiem uprzedniego zgłoszenia tego faktu
właściwym organom.
W artykule 12 przewiduje się możliwość zawieszenia stosowania Umowy w całości
lub części i określa się warunki, na jakich można tego dokonać.
Artykuł 13 ustanawia możliwość odmowy wydania zezwolenia na przekraczanie
granicy w ramach małego ruchu granicznego, odmowy wjazdu lub pobytu
mieszkańcowi strefy przygranicznej ze względu na przepisy prawa wewnętrznego.
6
W artykule 14 określa się sposób rozstrzygania rozbieżności w interpretowaniu lub
stosowaniu Umowy, w artykule 15 sposób wnoszenia do niej zmian i uzupełnień.
Ostatni artykuł 16 poświęcony jest procedurze zawarcia i wypowiedzenia Umowy.
Załącznik nr 1 zawiera wykaz jednostek podziału administracyjnego znajdujących
się w strefie przygranicznej.
Załącznik nr 2 zawiera wykaz dokumentów potwierdzających posiadanie miejsca
stałego zamieszkania w strefie przygranicznej.

3. Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe, polityczne i prawne
związane z wejściem w życie Umowy
Ocena skutków prawnych
Zawarcie Umowy nie spowoduje konieczności dokonania zmian w prawie, jako że
niezbędne regulacje już zostały wprowadzone w związku z Umową między Rządem
Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego
ruchu granicznego podpisaną w Warszawie w dniu 28 marca 2008 r. oraz Umową
między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi
o zasadach małego ruchu granicznego, podpisaną w Warszawie w dniu
12 lutego 2010 r.
Tekst Umowy został poddany konsultacji z Komisją Europejską, zgodnie z art. 13
ust. 2 rozporządzenia WE nr 1931/2006. Pismem Nr HOME/C1/jt
Ares(2011)1401942 z dnia 21 grudnia 2011 r. Dyrektor Generalny p. Stefano
Manservisi, potwierdził pełną zgodność Umowy z postanowieniami ww.
rozporządzenia.
Ocena skutków społecznych
Ustanowienie zasad małego ruchu granicznego w stosunkach między
Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską będzie kolejnym, obok Umowy o
ruchu osobowym i Umowy o żegludze po Zalewie Wiślanym, ważnym elementem
infrastruktury prawnej tworzącej system ułatwień w ruchu osobowym między
obydwoma państwami. Rozwiązania przyjęte w projekcie Umowy sprzyjają
rozwojowi wszechstronnej współpracy transgranicznej obu państw.
7
Postanowienia projektu Umowy ustanawiają wymierne korzyści dla mieszkańców
strefy przygranicznej, w tym osób pochodzenia polskiego zamieszkałych
w
rosyjskiej strefie przygranicznej, polegające na ułatwieniu bezpośrednich
kontaktów ze względów społecznych, kulturalnych, turystycznych, rodzinnych
i ekonomicznych.
Stosowanie Umowy nie będzie generować zagrożeń dla porządku publicznego
i bezpieczeństwa państwa. Wnioski o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy
w ramach małego ruchu granicznego będą rozpatrywane przez konsulów
z
wykorzystaniem przepisów i procedur przewidzianych dla rozpatrywania
wniosków o wydanie wizy, w tym sprawdzeń w wykazie cudzoziemców, których
pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany oraz w Systemie
Informacyjnym Schengen (SIS).
Ocena skutków gospodarczych
Związanie się Umową nie będzie miało ujemnego wpływu na gospodarkę, rynek
pracy i rozwój regionalny; przeciwnie, może być elementem sprzyjającym
rozwojowi w tych dziedzinach.
Ocena skutków finansowych
Stosowanie Umowy wiąże się z koniecznością poniesienia nakładów z budżetu
państwa.
Szacowane koszty, które poniesie Ministerstwo Spraw Zagranicznych związane
z


dostosowaniem Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej
w Kaliningradzie do obsługi spraw związanych z małym ruchem granicznym
(m.in. przyjmowanie wniosków o wydanie zezwolenia na przekroczenie granicy
w ramach małego ruchu granicznego oraz wydawanie tych zezwoleń), wynosić będą
4 403 876 zł i będą się składać z:
1) Kosztów utworzenia nowych stanowisk pracy: wynagrodzenie złotowe, dodatek
zagraniczny, składki na ZUS i FP, wynagrodzenie walutowe, wydatki
rzeczowo-administracyjne, itp. (3 konsulów – 3 x 419 943 zł, 3 ryczałty krajowe
– 3 x 134 949 zł, 3 ryczałty miejscowe – 3 x 46 400 zł) – łącznie – 1 803 876 zł
rocznie,
8