Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw

- 14 - 
„Art.  505a.  Pełnomocnik  finansowy  komitetu  wyborczego,  który  w  związku  z 
wyborami  nie  dopełnia  obowiązku  prowadzenia,  umieszczania  na  stronie  internetowej 
lub uaktualniania rejestru zaciągniętych kredytów lub rejestru wpłat osób fizycznych, 
podlega karze grzywny.”; 
50)  art. 516 otrzymuje brzmienie: 
„Art. 516. Do postępowania w sprawach, o których mowa w art. 494-496, art. 498, 
art. 499, art. 503, art. 505, art. 505a, art. 511-513a, stosuje się przepisy o postępowaniu 
w sprawach o wykroczenia.”. 
 
Art. 2. W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 
r. Nr 142, poz. 590, z późn. zm.) w art. 31 w ust. 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: 
„Utrata  członkostwa  w  zarządzie  województwa  następuje  w  dniu  wyboru  lub 
zatrudnienia.”. 
 
Art. 3. W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 
r. Nr 142, poz. 1592, z późn. zm.) w art. 26 w ust. 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: 
„Utrata członkostwa w zarządzie powiatu następuje w dniu wyboru lub zatrudnienia.”. 
 
Art. 4. Przepisów ustaw, zmienianych w art. 1-3 w brzmieniu wynikającym z niniejszej 
ustawy, nie stosuje się do kadencji trwającej w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. 
 
Art. 5. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 
 
                                                 
4)  Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, 
poz. 558, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 
116, poz. 1206 i Nr 167, poz. 1759, z 2006 r. Nr 126, poz. 875 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 173, poz. 
1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 216, poz. 1370 i Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241, z 
2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 40, poz. 230 i Nr 106, poz. 675 oraz z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 149, poz. 
887 i Nr 217, poz. 1281. 
5)  Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, 
poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1688 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 162, poz. 
1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 167, poz. 1759, z 2007 r. Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 
1111 i Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 92, poz. 753 i Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 
40, poz. 230 i Nr 106, poz. 675 oraz z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 149, poz. 887 i Nr 217, poz. 1281. 
- 15 - 
 
 
U Z A S A D N I E N I E  
1. Cel projektu ustawy 
Celem projektu ustawy jest ujednolicenie lub poprawienie niektórych instytucji prawa 
wyborczego, tj.: 
1) 
wprowadzenie  ułatwień  dla  wyborców:  rozszerzenie  możliwości  głosowania 
korespondencyjnego dla wszystkich wyborców, wprowadzenie dalszych udogodnień dla 
osób niepełnosprawnych, 
2) 
umożliwienie  wójtowi,  w  nadzwyczajnych  okolicznościach,  zmiany  umiejscowienia 
lokalu wyborczego, 
3) 
zastąpienie  określenia  „wartości  niepieniężne”  określeniem  „korzyści  majątkowe  o 
charakterze niepieniężnym”, 
4) 
ustanowienie pewnych zasad prowadzenia kampanii wyborczej w radiu i telewizji, 
5) 
rozszerzenie  obowiązku  udostępniania  wykazów  wpłat  obywateli  polskich  na  rzecz 
dużych komitetów wyborczych, także na wpłaty na rzecz komitetów lokalnych, 
6) 
wprowadzenie  regulacji  przewidującej  odrzucenie  przez  PKW  sprawozdania 
finansowego  komitetu  wyborczego  tylko  w  przypadku  kiedy  pozyskane,  przyjęte  lub 
wydatkowane  z  naruszeniem  przepisów  środki  finansowe  przekraczają  1%  ogólnej 
kwoty przychodów komitetu wyborczego, 
7) 
nałożenie obowiązku współpracy organów administracji w zakresie badania sprawozdań 
finansowych komitetów, także z komisarzami wyborczymi, a nie tylko z PKW, 
8) 
rozwiązanie  problemu  nakładających  się  terminów  rejestracji  list  wyborczych  w 
wyborach  do  Sejmu  i  przedłożenia  zaświadczenia  o  zarejestrowaniu  list  w  połowie 
okręgów, 
9) 
wprowadzenie  w  przypadku  posłów  do  Parlamentu  Europejskiego,  analogicznych 
skutków  połączenia  mandatu  poselskiego z innymi funkcjami, jak w przypadku 
parlamentarzystów  krajowych,  wprowadzenie  automatycznej  utraty  funkcji  członka 
zarządu powiatu lub województwa, w przypadku objęcia innej funkcji, 
10)  wprowadzenie  karalności  pełnomocnika  finansowego  w  przypadku  niedopełnienia 
obowiązku prowadzenia, umieszczania na stronie internetowej lub uaktualniania rejestru 
zaciągniętych kredytów lub rejestru wpłat osób fizycznych, 
- 16 - 
11)  dostosowanie przepisów Kodeksu wyborczego do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. 
Proponowane  zmiany  obejmują  głównie  Kodeks  wyborczy,  a  incydentalnie  także 
ustrojowe ustawy samorządowe. 
 
2. Różnice między przepisami dotychczasowymi a proponowanymi 
Głosowanie korespondencyjne. Głosowanie korespondencyjne - dotychczas dostępne 
w kraju dla osób niepełnosprawnych,  a  za  granicą  dla  wszystkich  wyborców  -  zostało 
zweryfikowane praktycznie w wyborach do Sejmu i Senatu w 2011 r. Trybunał 
Konstytucyjny ocenił, iż głosowanie korespondencyjne jest zgodne z Konstytucją. Zdaniem 
autorów projektu ustawy,  należy  umożliwić  korzystanie  z  tej  formy  głosowania  wszystkim 
wyborcom. Upowszechnienie głosowania korespondencyjnego realizuje konstytucyjną zasadę 
powszechności  prawa  wyborczego.  Rozszerzenie  uprawnień  do  korzystania  z  tej  formy 
głosowania,  korzystnie  wpłynie  na  frekwencję  wyborczą.  Proponuje  się  też  by  głosowanie 
korespondencyjne w kraju i za granicą było uregulowane w jednym rozdziale; konsekwencją 
tego jest ujednolicenie niektórych procedur głosowania korespondencyjnego. 
Udogodnienia dla osób niepełnosprawnych. (1) Proponuje się skrócenie z 14 do 5 dni 
przed wyborami terminu na złożenie przez wyborcę niepełnosprawnego wniosku o dopisanie 
do spisu wyborców w wybranym przez niego lokalu. Kodeks wyborczy przewiduje ogólny 
termin 5 dni na dokonanie  tej  czynności, nie ma więc  powodu by termin dla  osób 
niepełnosprawnych był dłuższy. Zarazem proponuje się by wyborca niepełnosprawny mógł 
wybierać  lokal  spośród  wszystkich  lokali  na  obszarze  gminy,  a  nie  tylko  spośród  lokali 
przystosowanych dla osób niepełnosprawnych, tak jak jest dotychczas. (2) Proponuje się też 
skreślenie  przepisu  nakazującego  wyborcy,  pragnącemu  skorzystać  z  nakładki  w alfabecie 
Braille'a, złożenie stosowanego wniosku najpóźniej 14 dnia przed dniem wyborów; skreślenie 
tego przepisu  będzie  skutkować  tym,  że  w  każdym  lokalu  w  kraju  powinny  być  dostępne 
nakładki. (3) Proponuje się, by zamiar głosowania przez pełnomocnika mógł być zgłoszony 
do 9 dnia przed dniem wyborów. (4) Dotychczas dla osób niepełnosprawnych musiało być 
dostosowanych 1/5 - a od 1 stycznia 2015 r. 1/3 - lokali wyborczych. Proponuje się podnieść 
tą ostatnią wartość do 2/5. 
Zmiana umiejscowienia lokalu wyborczego. Dotychczas nie było możliwości zmiany 
umiejscowienia  lokalu  wyborczego  bez  uprzedniej  uchwały  rady  gminy.  W  nowelizacji 
- 17 - 
proponuje  się  by  w  nadzwyczajnych  okolicznościach,  gdy  zaistnieje  potrzeba  niezwłocznej 
zmiany miejsca lokalu wyborczego (w związku z pożarem, powodzią itp.), zmiany takiej, na 
czas najbliższych wyborów, mógł dokonać wójt. 
Zmiany  w  zakresie  finansowania  komitetów  wyborczych  i  środków  prowadzenia 
kampanii wyborczej.  (1)  Dotychczas  PKW  odrzucała  sprawozdanie  finansowe  komitetu 
wyborczego,  kiedy  pozyskał,  przyjął  lub  wydatkował  środki  finansowe  z  naruszeniem 
przepisów,  niezależnie  od  wielkości  kwoty  tych  środków.  Proponuje  się,  by  w pewnych 
przypadkach  PKW  mogła  przyjąć  takie  sprawozdanie  z  zastrzeżeniami,  pod  warunkiem 
jednak, że suma zakwestionowanych środków nie przekroczy 1% ogólnej kwoty przychodów 
komitetu  wyborczego.  (2)  Proponuje  się  też,  by  komitety  mogły  przyjmować  korzyści 
majątkowe  o  charakterze  niepieniężnym  nie  tylko  w  postaci  nieodpłatnego 
rozpowszechniania plakatów i ulotek wyborczych przez osoby fizyczne - tak jak dotychczas - 
lecz także w postaci pomocy w pracach biurowych udzielanej przez osoby fizyczne. 
Termin  na  rejestrację  list  kandydatów  do  Sejmu  bez  konieczności  zbierania 
podpisów. Dotychczas w wyborach do Sejmu, komitet wyborczy,  który  zarejestrował  listy 
kandydatów  w  co  najmniej  połowie  okręgów,  mógł  zarejestrować  pozostałe  listy  bez 
konieczności  zbierania  podpisów,  pod  warunkiem,  że  przedstawił  zaświadczenie  PKW,  iż 
zarejestrował  listy  w  co  najmniej  połowie  okręgów.  Ostatnim  dniem  zgłaszania  list 
kandydatów  był  40  dzień  przed  dniem  wyborów.  Jednocześnie  PKW  wystawiała 
zaświadczenia również  do 40 dnia przed dniem wyborów. Mogło to niekiedy oznaczać, że 
choć komitet złożył listy kandydatów wraz z podpisami w połowie okręgów w 40-tym dniu 
przed dniem wyborów, to decyzje komisji okręgowych o zarejestrowaniu tych list zapadły na 
tyle późno, że PKW nie zdążyła wydać zaświadczenia w czasie, w którym komitet mógłby z 
niego  skorzystać  w  celu  rejestracji  pozostałych  list,  bez konieczności  zbierania  podpisów. 
Proponuje  się  zatem  likwidację  instytucji  zaświadczenia  oraz  by  komitet,  który  zebrał 
podpisy  i  zgłosił  listy  w  co  najmniej  połowie  okręgów,  mógł  zgłaszać  kolejne  listy  bez 
konieczności  zbierania  podpisów.  Informację  o  listach,  zarejestrowanych na podstawie 
zebranych podpisów,  okręgowe  komisje  niezwłocznie  będą  przesyłać  Państwowej  Komisji 
Wyborczej,  a  PKW  prześle  niezwłocznie  komisjom  okręgowym  informację,  iż  komitet 
zarejestrował listy na podstawie podpisów, w co najmniej połowie okręgów. Ryzyko jednak - 
że  jedna  lub  więcej  okręgowych  komisji  odmówi  zarejestrowania  listy  na  podstawie 
zebranych  podpisów,  a  liczba  takich  okręgów  spadnie  poniżej  połowy,  co  uniemożliwi 
- 18 - 
rejestrację pozostałych list, pod którymi nie zebrano podpisów - spada na komitet wyborczy. 
Na pewno jednak wykluczy to taką sytuację, która miała miejsce w 2011 r., kiedy to komitet 
wyborczy,  mimo  że  ostatecznie  zarejestrował  listy  w  oparciu  o  podpisy  w  co  najmniej 
połowie  okręgów,  nie  mógł  skorzystać  z  uprawnienia  do  rejestracji  pozostałych  list  bez 
konieczności zbierania podpisów. 
Organ  stwierdzający  wygaśniecie  mandatu  wójta. Dotychczas, w przypadku, gdy 
wójt obejmie w trakcie sprawowania mandatu wójta, funkcje wymienione w art. 27 ustawy z 
dnia  8  marca  1990  r.  o  samorządzie  gminnym  (funkcja  wójta  lub  jego  zastępcy w innej 
gminie,  członkostwo  w  organach  jednostek  samorządu  terytorialnego,  w  tym  w  gminie,  w 
której jest wójtem lub zastępcą wójta, zatrudnienie w administracji rządowej, mandat posła 
lub senatora), to stwierdzenie wygaśnięcia mandatu wójta należy do rady gminy. Proponuje 
się,  by  wygaśnięcie  mandatu  w  tym  zakresie  stwierdzał  komisarz  wyborczy.  Ponadto 
proponuje  się  przeniesienie  kompetencji  na  komisarza  w  tym  zakresie,  także  w  przypadku 
utraty  prawa  wybieralności  lub  braku  tego  prawa  w  dniu  wyborów.  Zmiana polega na 
przeniesieniu kompetencji z rady gminy na komisarza wyborczego. 
Uregulowanie kampanii wyborczej w niepublicznym radiu i telewizji. 
Dotychczasowe  przepisy  nie  regulują  kwestii  prowadzenia  kampanii  wyborczej  w  mediach 
niepublicznych. Proponuje się,  by  przywrócić  przepisy  obowiązujące  w  tym  zakresie  w 
pierwotnej wersji Kodeksu wyborczego ze stycznia 2011 r. ze zmianami redakcyjnymi. 
Poprawienie  błędów  terminologicznych  („wartości  niepieniężne”). Dotychczas 
ustawa  niejednolicie  posługiwała  się  określeniami  „korzyści  majątkowe  o  charakterze 
niepieniężnym”,  „wartości  niepieniężne”  itd.  Proponuje  się,  by  najszerszym  pojęciem  było 
określenie:  „korzyści  majątkowe”,  które  z  kolei  mogą  przybrać  postać  „środków 
finansowych” albo „korzyści majątkowych o charakterze niepieniężnym”. 
Sprawozdania finansowe.  (1)  Proponuje  się  wprowadzić  obowiązek  udostępniania 
wykazu  wpłat  obywateli  polskich  na  rzecz  komitetów  wyborczych,  także  w  przypadku 
komitetów lokalnych, a nie jak dotychczas, tylko ponadlokalnych. (2) Proponuje  się,  by 
organy administracji publicznej miały obowiązek współpracy w zakresie badania sprawozdań 
finansowych nie tylko  z  Państwową  Komisją  Wyborczą  -  jak  jest  dotychczas,  lecz  także  z 
komisarzami  wyborczymi.  (3)  Proponuje  się  też  wprowadzenie  karalności  pełnomocnika 
finansowego za niedopełnienie obowiązku prowadzenia, umieszczania na stronie internetowej 
lub uaktualniania rejestru zaciągniętych kredytów lub rejestru wpłat osób fizycznych.