Poselski projekt ustawy o uchyleniu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw

Warszawa, 21 października 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-223(4)/08

Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy


-
o uchyleniu ustawy o zmianie ustawy

o
świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych
oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiąz-
kowych, Ubezpieczeniowym Funduszu
Gwarancyjnym i Polskim Biurze
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz

o zmianie niektórych ustaw (druk nr 940).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Zdrowia
do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.


(-) Donald Tusk










Stanowisko Rządu
wobec poselskiego projektu ustawy o uchyleniu ustawy o zmianie ustawy o
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o
ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i
Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz zmianie niektórych innych
ustaw (druk nr 940)


Poselski projekt ustawy o uchyleniu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o ubezpieczeniach
obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz zmianie niektórych innych ustaw zawiera propozycję
uchylenia ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o ubezpieczeniach
obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 133, poz. 922, z późn. zm.) w całości. Takie
rozwiązanie jest wadliwe z legislacyjnego punktu widzenia. Zmiany dokonane powyższą
ustawą uległy skonsumowaniu w ustawach zmienianych. Tym samym dla osiągnięcia celu
projektodawców należałoby uchylić lub zmienić stosowne przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia
2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U.
Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach
obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.).
Warto
również podkreślić, że poselski projekt ustawy, ograniczając się do uchylenia
jedynie przepisów ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o ubezpieczeniach
obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, nie uwzględnia przepisów wprowadzonych kolejnymi
nowelizacjami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych, związanych z regulacją kompensacji szkody
ponoszonej przez Narodowy Fundusz Zdrowia w związku z finansowaniem świadczeń opieki
zdrowotnej osobom, które doznały uszczerbku na zdrowiu lub rozstroju zdrowia w wyniku
zdarzenia, za które odpowiedzialność ponosi inna osoba lub zakład ubezpieczeń (np. art. 118
ust. 2 pkt 1 lit. c, art. 124 ust. 10 i 11).
Ustawa,
podlegająca w przedłożonym projekcie uchyleniu, od 1 października 2007 r.
wprowadziła dwa rozwiązania prawne, regulujące kompensację szkody, jaką ponosi
Narodowy Fundusz Zdrowia w związku z finansowaniem świadczeń opieki zdrowotnej
osobom, które doznały uszczerbku na zdrowiu lub rozstroju zdrowia w wyniku zdarzenia, za
którego odpowiedzialność ponosi inna osoba (lub zakład ubezpieczeń).
Pierwsze
z
rozwiązań opiera się na wprowadzeniu art. 14a w ustawie z dnia 27
sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
roszczenia dla Narodowego Funduszu Zdrowia do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych
od osób odpowiedzialnych za szkodę, w sytuacji gdy szkoda ta wynika z umyślnego
przestępstwa, stwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądu karnego. Drugą zasadniczą
zmianą było wprowadzenie odrębnego systemu kompensacji szkody wynikającej
z wypadków komunikacyjnych. W tym zakresie ustawodawca wprowadził obowiązek
uiszczania przez zakłady ubezpieczeń na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia comiesięcznej
opłaty ryczałtowej (art. 14b). Przedłożony poselski projekt ustawy rezygnuje z obydwu
rozwiązań prawnych.

Projektodawcy w uzasadnieniu do projektu kwestionują dokonane zmiany przede
wszystkim w zakresie przepisów obligujących zakłady ubezpieczeń do opłaty ryczałtowej na
rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia. Obecnie w Ministerstwie Zdrowia został opracowany
projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. W projekcie tym rezygnuje się z
dotychczasowej formy kompensacji szkody, polegającej na opłacaniu przez zakłady
ubezpieczeń comiesięcznej opłaty ryczałtowej na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia, a
zatem realizuje się w nim przyjęte przez poselski projekt ustawy założenia. Projekt jest
obecnie po uzgodnieniach zewnętrznych.

Nie znajduje jednakże uzasadnienia odstąpienie od zasady kompensacji szkody
publicznego płatnika, opartej na dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych. W istocie
bowiem publiczny płatnik świadczeń opieki zdrowotnej, w związku z ponoszeniem
odpowiedzialności za finansowanie tych świadczeń (wynikającej ze stosunku regulowanego
przepisami prawa publicznego, jaki wiąże ubezpieczonego z podmiotem publicznym,
finansującym świadczenia, np. Narodowym Funduszem Zdrowia) doznaje szkody,
wyrażającej się w uszczupleniu środków przeznaczanych na finansowanie tych świadczeń.
Ogólne przepisy o odpowiedzialności odszkodowawczej przewidują odpowiedzialność
regresową w przypadku ustalenia odpowiedzialności innego podmiotu za tę szkodę.
Rozwiązanie przyjęte w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych polega na przejęciu przez Narodowy Fundusz
Zdrowia odpowiedzialności za finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej. Ustawa ta nakłada
na Narodowy Fundusz Zdrowia obowiązek zagwarantowania i sfinansowania świadczeń
opieki zdrowotnej ze środków publicznych na rzecz wszystkich osób, uprawnionych do tych
świadczeń w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Taki obowiązek wynika w istocie z art. 68
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a jego realizacja nastąpi poprzez udzielenie i
sfinansowanie świadczeń opieki zdrowotnej zarówno na rzecz poszkodowanego jak i sprawcy
wypadku, odpowiedzialnego za zdarzenie, implikujące konieczność udzielenia świadczeń.
Należy zwrócić uwagę, że odpowiedzialność za to zdarzenie jest ustalana na
podstawie ogólnych przepisów prawa cywilnego i sprowadza się albo do ustalenia
odpowiedzialności sprawcy tego zdarzenia albo odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń (w
którym np. sprawca posiada wykupioną polisę obowiązkowego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej).
System prawa polskiego przewiduje zasadę pełnej odpowiedzialności za szkodę.
W związku z tym, że publiczny płatnik świadczeń opieki zdrowotnej (np. Narodowy Fundusz
Zdrowia) na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych przejmuje odpowiedzialność za sfinansowanie części
tych świadczeń (więc pokrywa część szkody doznanej przez poszkodowanego), należałoby
uznać, iż w istocie to uszczuplenie środków płatnika stanowi jego szkodę majątkową. Należy
zwrócić uwagę, iż Narodowy Fundusz Zdrowia z osobami ubezpieczonymi łączy szczególny
stosunek gwarancyjny ubezpieczenia, z którego wynika przejęcie odpowiedzialności za
sfinansowanie świadczeń udzielonych osobie ubezpieczonej. Fakt ponoszenia przez inny
podmiot niż ubezpieczony (np. ubezpieczyciela) tej odpowiedzialności w określonym
zakresie nie może wyłączać powstania w istocie po stronie publicznego płatnika roszczenia
odszkodowawczego.
Taka odpowiedzialność nie powstanie w stosunku np. pomiędzy publicznym
płatnikiem świadczeń opieki zdrowotnej (Narodowym Funduszem Zdrowia) a sprawcą
zdarzenia w zakresie tego uszczerbku, który poniósł sprawca, albowiem w tym stosunku
płatnik (Fundusz) również jako gwarant poniesie odpowiedzialność za sfinansowanie
świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Z uwagi na powyższe, nie można uznać, że uregulowanie mechanizmu kompensacji
szkody, ponoszonej przez publicznego płatnika świadczeń opieki zdrowotnej jest niezgodne
z art. 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Równy dostęp do świadczeń zapewnia się
bowiem zarówno osobom poszkodowanym jak i sprawcom zdarzeń, implikujących
konieczność udzielenia świadczeń.
Fakt istnienia szkody majątkowej publicznego płatnika świadczeń opieki zdrowotnej
oraz aksjologiczne uzasadnienie dla uregulowania mechanizmu kompensacji szkody tego
płatnika, wyrażającej się w obowiązku poniesienia odpowiedzialności finansowej za
udzielone mu świadczenia podkreślił Sąd Najwyższy w uchwale z 4 kwietnia 2001 r. (sygn.
akt……), stwierdzając, iż „za przyznaniem roszczenia regresowego osobie, która spełniła
świadczenie, a nie była sprawcą szkody, przemawia poczucie sprawiedliwości (por. np. art.
441 § 3 k.c.). Sprawca szkody nie powinien być zwolniony od odpowiedzialności tylko
dlatego, że poszkodowany uzyskał już odszkodowanie od osoby trzeciej. W przeciwnym razie
nastąpiłoby bezpodstawne wzbogacenie sprawcy, polegające na zwolnieniu go od
koniecznego wydatku; w tym zakresie wyłączona jest bowiem kumulacja świadczeń.”.
Jednocześnie należy wskazać, iż przyjęte w dotychczasowym przepisie art. 14a
rozwiązanie, oparte na dochodzeniu roszczenia odszkodowawczego od sprawcy szkody,
wyrządzonej umyślnym przestępstwem, stwierdzonym prawomocnym wyrokiem sądu
karnego, jest analogiczne do rozwiązania z art. 70 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub
macierzyństwa (Dz. U. t.j. z 2005 r., Nr 31, poz. 267, z późn. zm.), przyjętego m.in.
w stosunku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przypadku dochodzenia od osób
odpowiedzialnych za zdarzenie szkody ZUS, wyrażającej się w obowiązku wypłaty zasiłków
chorobowych (świadczenia pieniężne z ZUS to również środki publiczne, przeznaczane
w tym przypadku na zabezpieczenie społeczne pracowników lub innych osób uprawnionych
do tych świadczeń).
Zastrzeżenia budzi art. 4 ust. 1 projektu, który zakłada, że środki zebrane przez
Narodowy Fundusz Zdrowia z tytułu opłaty ryczałtowej, które do dnia 31 grudnia 2008 r. nie
zostaną przeznaczone na pokrycie kosztów świadczeń opieki zdrowotnej mają zostać
przeznaczone na pokrycie kosztów, o których mowa w art. 117 ust. 1 pkt 1-4 ustawy z dnia 27
sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Rozwiązanie to jest niezrozumiałe, gdyż art. 117 ust. 1 pkt 4 dotyczy kosztów świadczeń
finansowanych z budżetu państwa, a nie ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia.
Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że projekt rządowy o zmianie ustawy o
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych
innych ustaw, który niebawem zostanie skierowany do Sejmu RP, stanowi kompleksową i
spójną regulację w zakresie objętym poselskim projektem ustawy, wprowadzającą jednolity