Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o strażach gminnych

Druk nr 530

Warszawa, 12 marca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o strażach gminnych.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Ryszarda Zbrzyznego.


(-) Leszek Aleksandrzak; (-) Bartosz Arłukowicz; (-) Tomasz Garbowski;
(-) Witold
Gintowt-Dziewałtowski;
(-) Ryszard
Kalisz;
(-) Tomasz
Kamiński; (-) Witold Klepacz; (-) Jan Kochanowski; (-) Krystyna Łybacka;
(-) Wacław Martyniuk; (-) Henryk Milcarz; (-) Tadeusz Motowidło;
(-) Artur Ostrowski; (-) Stanisław Stec; (-) Elżbieta Streker-Dembińska;
(-) Stanisław Wziątek; (-) Ryszard Zbrzyzny.

Projekt
USTAWA
z dnia
2008 r.
o zmianie ustawy o strażach gminnych

Art. 1.
W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku o strażach gminnych ( Dz. U. Nr 123, poz.
779 oraz Dz. U. z 2002 r., 113, poz. 984 i Dz. U. z 2003 r. Nr 130, poz. 1190) wprowadza
się następujące zmiany:
1) art. 22 otrzymuje brzmienie:
„Art. 22.
1. Strażnik przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 12, jest
obowiązany przedstawić się imieniem i nazwiskiem, a ponadto na żądanie
osoby, której czynności te dotyczą, okazać legitymację służbową w spo-
sób umożliwiający odczytanie i zanotowanie nazwiska strażnika oraz or-
ganu, który wydał legitymację.
2. Przy przyjmowaniu zgłoszeń telefonicznych dotyczących zadań straży,
strażnik wykonujący obowiązki służbowe podaje numer identyfikacyjny
przedstawiając się w następujący sposób: „Straż Miejska (gminna) w
(miejscowość), dyżurny (lub inna funkcja), nr służbowy (…), słucham.”
2) w art. 24 pkt 7 otrzymuje następujące brzmienie:
„7) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne
ścigane z oskarżenia publicznego.”;
3) po art. 25 wprowadza się art. 25a w brzmieniu:
„Art. 25a
1 Czas pracy strażnika gminnego (miejskiego) wynosi średnio 8 godzin na
dobę i 40 godzin na tydzień.
2. Dopuszcza się zwiększenie wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę dla
służb dyżurnych i monitoringu z zastosowaniem 3 miesięcznego okresu
rozliczeniowego.”.

Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

UZASADNIENIE
Strażnicy przyjmujący od mieszkańców zgłoszenia telefoniczne odnośnie awarii, czy
wszelkiego rodzaju nieprawidłowości nie znajdują się w bezpośredniej styczności z pe-
tentem. Od osoby zgłaszającej nie mają prawa żądać podania danych tożsamości co mie-
wa niejednokrotnie wpływ na potencjalną weryfikację i potwierdzenie wiarygodności
powodu przyjmowanych interwencji.
W praktyce szereg zgłoszeń jest nieprawdziwych, mających charakter irracjonalnych
kawałów, a także złośliwych drwin skierowanych frontalnie do funkcjonariuszy przyjmu-
jących zawiadomienia.
W dobie niedoskonałości przepisów prawa, strażnicy dotychczas jednostronnie
przedstawiający się z imienia i nazwiska niepotrzebnie narażani są na niczym nie uza-
sadnione szykany ze strony w zasadzie bezkarnych, często nietrzeźwych osób występują-
cych zupełnie anonimowo po drugiej stronie słuchawki telefonicznej.
Zdarzają się też przypadki doszukiwania się po nazwisku danych osobowych strażni-
ków z książek telefonicznych, itp. oraz prób wkraczania tą drogą w prywatną sferę ich
życia. Można zaryzykować tezę naruszenia równowagi stron, tj. bezkarności ubliżającej
(składający zgłoszenie), niekiedy niemożliwej do zidentyfikowania, z obrażaną (funkcjo-
nariusz), z założenia mającą stać na straży ładu i porządku publicznego.
Wobec takiego stanu rzeczy podczas przyjmowania zgłoszeń telefonicznych, celowe
wydaje się być podawanie przez strażnika wyłącznie identyfikacyjnego numeru służbo-
wego. W niczym nie pogorszy to oficjalnych relacji pomiędzy strażnikiem a petentem,
zabezpieczy jedynie dyżurnych funkcjonariuszy przed notorycznym ubliżaniem ich oso-
bom przez tzw." bezimiennych", nie mających obowiązku przedstawiania się rozmów-
ców.
Obowiązek przedstawiania się z imienia i nazwiska w innych sytuacjach, o których
mowa w aktualnej treści ustawy pozostawałby bez zmian.
Dotychczasowy sens art. 24 pkt 7 ustawy o strażach gminnych mówiący, że „strażni-
kiem może być osoba która nie była karana sądownie” w obecnym stanie prawnym stra-
cił swoje znaczenie, stał się nieprecyzyjny, wzbudzający szereg kontrowersji. O ile w

2

latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia, podczas procedowania ustawy o strażach
gminnych, zapis ten był czytelny, zrozumiały i nie budzący niczyich zastrzeżeń, o tyle po
nowelizacji prawa o wykroczeniach itp. pozostawienie go w takim niezmienionym
kształcie wypaczyło sens dla którego został stworzony.
Karany sądownie - dotyczył wyłącznie procesów karnych, w których o winie za po-
pełnione przestępstwa rozstrzygały sądy, a kary były rejestrowane w ówczesnym Cen-
tralnym Rejestrze Skazanych. Nie dotyczył postępowań w sprawach o wykroczenia bę-
dących w orzecznictwie kolegiów ds. wykroczeń, czyli w stosunku do czynów o najniż-
szym stopniu zagrożenia społecznego, na których popełnienie jesteśmy potencjalnie na-
rażeni wszyscy. Z chwilą likwidacji kolegiów, a z momentem przejęcia ich kompetencji
przez sądy grodzkie, kwestionowany - zbyt ogólny zapis karany sądownie niekontrolo-
wanie rozszerzył się z kar orzekanych za przestępstwa, na wszelkiego rodzaju kary za
wykroczenia podlegające właściwościom sądów grodzkich.
W rezultacie, gdyby zapis karany sądownie stosować arbitralnie, wówczas przyzwa-
lałoby się na rozwiązywanie umowy o pracę ze strażnikami, którzy nieumyślnie dopuścili
się wykroczenia, a nie czując się winnym zarzucanego im czynu (lub z innych powodów)
nie poddali się np. postępowaniu mandatowemu.
Wówczas, gdyby w czasie procedury sądowej została zastosowana przez sąd grodzki
jakakolwiek forma kary wobec strażnika, to przy istniejącym, stwarzającym szereg moż-
liwość interpretacyjnych stanie prawnym, ta grupa zawodowa zostaje szczególnie nara-
żona na utratę miejsc pracy pomimo, że wykroczenia ( za wyjątkiem aresztu) nie są od-
notowywane w Krajowym Rejestrze Karnym.
Tak restrykcyjnych i nietolerancyjnych postanowień nie posiada w Polsce żadna
formacja utworzona do zapewnienia ładu, bezpieczeństwa i porządku publicznego.
W projekcie modyfikacji za wzorzec służył m.in. zapis z ustawy o policji, gdzie pre-
cyzyjnie stwierdza się kiedy policjanta należy zwolnić ze służby, a mianowicie, gdy zo-
stanie skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne ścigane z oskar-
żenia publicznego. Wskazane zatem byłoby, aby tego typu rozwiązanie zostało wprowa-
dzone przy najbliższej nowelizacji ustawy o strażach gminnych.
Dotychczasowa treść ustawy o strażach gminnych nie reguluje czasu pracy strażni-
ków straży miejskich i gminnych odsyłając (art. 32 ustawy) w sprawach nie uregulowa-
nych do przepisów ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych
(tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 z późn. zm.).
Ustawa o pracownikach samorządowych sztywno określa czas pracy pracowników
samorządowych do 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień - za wyjątkiem pracowników
samorządowych mianowanych i pracowników pomocniczych i obsługi. Konsekwencją
tego zapisu jest możliwość całodobowego pełnienia służb przez wszystkie wydziały
mundurowe straży, zarówno stacjonarne, jak i terenowe wyłącznie w systemie 8 godzin-
nym. Przy obecnym stanie prawnym zastosowanie 8 godzinnego cyklu pracy sprawdza
się jedynie w patrolach ruchomych (zmotoryzowanych, pieszych, konnych, motorowod-

3

nych, rowerowych itp.).
Forma ta w ramach narastających zadań i obowiązków zupełnie nie przystaje do wy-
konywania" pracy w służbach stacjonarnych, tj. na stanowisk dyżurnych, przy obsłudze
monitoringu związanych z zabezpieczeniem obiektów komunalnych, o których mowa w
art. 11 pkt 5 ustawy o strażach gminnych , a także monitoringu wizyjnego na terenach
miast i gmin. Podczas opracowywania i dotychczasowych modyfikacji ustawy o strażach
gminnych nie wzięto kompleksowo pod uwagę współdziałania straży z innymi służbami
mundurowymi, ratowniczymi oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego. Nie
uwzględniono, że na terenie kraju tworzone są w ramach zintegrowanego systemu ratow-
niczego stałe ośrodki koordynacji działań straży miejskich z policją, pogotowiem ratun-
kowym, Państwową Strażą Pożarną, czy Strażą Ochrony Kolei. Należą do nich m.in. tzw.
Miejskie Centra Powiadamiania Ratunkowego, jak również wspomniane wyżej bazy mo-
nitorowania wizyjnego miast i obiektów.
Za wyjątkiem straży miejskich, wyżej wymienione podmioty pracują w systemach 12
i 24 godzinnych. Dopuszczenie wprowadzenia 12 godzinnego rozkładu czasu pracy dla
straży miejskich i gminnych sprawiłoby, że kooperacja z innymi służbami stałaby się
bardziej kompatybilna, co miałoby istotny wpływ na podniesienie poziomu bezpieczeń-
stwa obywateli. Zastosowanie takiego systemu umożliwiłoby zmniejszenie ilości zmian
pracowniczych z trzech do dwóch i pozwoliłoby na przeniesienie części strażników do
służby patrolowej . Warunki lokalowe i socjalne w których strażnicy wykonują tego typu
pracę, uzasadnia możliwość zmniejszenia ilości zmian pracowniczych do dwóch na dobę,
w których dozór pełniony byłby w systemie 12 godzinnym. Taka modyfikacja wynika
również z konieczności dostosowania pragmatyki służby do zaspokajania bieżących po-
trzeb społeczeństwa.
Projekt ustawy nie został poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust. 3 re-
gulaminu Sejmu.
Przedmiot regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Wejście w życie ustawy nie spowoduje dodatkowych obciążeń budżetu państwa.


4