Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie danych osobowych

Stanowisko Rządu
w sprawie prezydenckiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie danych
osobowych (druk nr 488)


Prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie danych osobowych - z uwagi
na negatywne stanowisko Rządu w kwestii proponowanych w projekcie rozwiązań prawnych
- został zmieniony podczas prac Podkomisji Nadzwyczajnej.
W związku z powyższym zaistniała konieczność dokonania ponownej oceny projektu
ustawy.
Główne założenia projektu zmierzają do:
- wprowadzenia nowego zadania dla Generalnego Inspektora dotyczącego
zapewnienia wykonania przez zobowiązanych obowiązków o charakterze niepieniężnym
wynikających z decyzji administracyjnych, poprzez stosowanie środków egzekucyjnych
przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
- zmiany w związku z upoważnieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do
nadawania, w drodze rozporządzenia, statutu Biuru określającego jego organizację, zasady
działania oraz siedziby jednostek zamiejscowych i zakres ich właściwości terytorialnej,
- zmiany regulacji odnoszących się do uprawnień administratora w zakresie odmowy
udzielenia informacji,
- wprowadzenia rozwiązania prawnego, które penalizuje udaremnianie lub utrudnianie
kontroli w zakresie ochrony danych osobowych, prowadzonej przez osobę upoważnioną,
- zmiany ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie
upoważnienia Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych do działania jako organ
egzekucyjny w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze
niepieniężnym.
W ocenie Rządu:
1) w związku z proponowaną zmianą art. 12 ustawy o ochronie danych osobowych(art. 1 pkt
1a projektu) - należy podkreślić, że powinno się stworzyć zamknięty katalog zadań
Głównego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. W tym celu w projektowanym art. 12
powinno się wykreślić wyrazy „w szczególności”;
2) nie znajduje uzasadnienia wprowadzony w art. 1 pkt 2 wymóg posiadania przez zastępcę
Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wykształcenia prawniczego.

2
Dotychczasowe uregulowania w tym zakresie są elastyczniejsze, gdyż dopuszczają
możliwość posiadania innego wykształcenia niż prawnicze;
3) w art. 1 pkt 4 projektu, który dodaje nowy art. 19a. przyznano Generalnemu Inspektorowi
Ochrony Danych Osobowych prawo kierowania do wskazanych w nim podmiotów
wystąpień zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony danych osobowych. Jeżeli
przedmiotowe wystąpienie mogłoby mieć charakter informacji przekazywanych w trybie
przewidzianym dla „instytucji rzecznikowskich”, to regulacja prawna takiej formy
działania nie wydaje się słuszna. Dla podmiotów „o charakterze rzecznikowskim”
wystąpienia są głównym sposobem działania. Natomiast dla Generalnego Inspektora
Ochrony Danych Osobowych musiałyby stanowić prawnie uregulowaną formę
poprzedzającą postępowanie administracyjne. Wymagałoby to całkowitej przebudowy
procedury, określenia jakie metody i środki odwoławcze przysługują od takiego
wystąpienia. Należałoby określić skutki prawne braku reakcji podmiotu, do którego
wystąpienie zostało skierowane. Nieokreślenie tych środków mogłoby w skrajnym
przypadku doprowadzić do wykorzystania wystąpień i braku reakcji na nie, jako dowodu
na umyślne łamanie przepisów ustawy. W sytuacji dodania do ustawy

art. 19a, oprócz zmian w samym przepisie uwzględniających przedstawione powyżej
uwagi, konieczne jest również dokładne określenie w uzasadnieniu projektu przyczyn,
skutków prawnych, a także spodziewanych korzyści wprowadzenia projektowanego
przepisu.
Ponadto, w proponowanym art. 19a w ust. 1 wprowadzającym uprawnienie do kierowania
wystąpień, zawarto nieprawidłowe odesłanie do art. 12. W art. 1 pkt 1a projektu
proponuje się nowe brzmienie art. 12 ustawy. Dotychczasowa kolejność punktów ulega
przesunięciu (dodano pkt 3 w projekcie). W związku z tą zmianą dotychczasowy pkt 5
ustawy zgodnie z projektem ma oznaczenie pkt 6 („inicjowanie i podejmowanie
przedsięwzięć w zakresie doskonalenia ochrony danych osobowych”). Wydaje się zatem,
iż w projektowanym art. 19a powinno znaleźć się odesłanie do art. 12 pkt 6 ustawy;
4) w art. 1 pkt 3 projektu ustawy wprowadzono możliwość rozbudowy aparatu
pomocniczego GIODO i stworzenia jednostek zamiejscowych biura. W związku z
aktualną sytuacją budżetową, wydaje się uzasadnione zakwestionowanie rozwiązań
wprowadzających możliwość tworzenia placówek zamiejscowych i tym samym
generowania dodatkowych kosztów dla budżetu państwa. Należy zauważyć, że celem
ustawy jest wprowadzenie zmian mających na celu zagwarantowanie skuteczniejszej
ochrony danych osobowych. Celowi temu służy m.in. rozszerzenie uprawnień

3
Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych poprzez nadanie mu kompetencji
do zapewnienia wykonania przez zobowiązanych obowiązków o charakterze
niepieniężnym wynikających z decyzji administracyjnych, poprzez stosowanie środków
egzekucyjnych przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Powyższe rozwiązanie wychodzi naprzeciw potrzebie zagwarantowania skuteczniejszej
ochrony danych osobowych i powinno sprzyjać podniesieniu zaufania obywateli do
organów państwa. Celowym zatem byłoby wstrzymanie się z potencjalnie kosztownymi
propozycjami legislacyjnymi do czasu sprawdzenia w praktyce działania innych
rozwiązań takich jak, np. poszerzenie kompetencji egzekucyjnych Generalnego Inspektora
Ochrony Danych Osobowych. Może się bowiem okazać, że wysoka skuteczność tych
rozwiązań wyeliminuje potrzebę ponoszenia wydatków związanych z propozycją
wprowadzenia możliwości tworzenia placówek zamiejscowych GIODO;
5) w celu wyeliminowania wątpliwości związanych z uchyleniem art. 30 oraz w związku z
projektowanym nowym brzmieniem art. 34 - proponuje się następującą redakcję art. 34:
„Art. 34. Administrator danych odmawia osobie, której dane dotyczą, udzielenia
informacji ,o których mowa w art. 33 ust. 1, jeżeli spowodowałoby to:
1) ujawnienie wiadomości stanowiących tajemnicę państwową,
2) zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, życia i zdrowia ludzi lub
bezpieczeństwa i porządku publicznego,
3) zagrożenie dla podstawowego interesu gospodarczego lub finansowego państwa,
4) istotne naruszenie dóbr osobistych osób, których dane dotyczą, lub innych osób.”
6) w art. 1 pkt 9a wprowadzono nowy art. 54a, który penalizuje zachowanie polegające na
udaremnianiu lub utrudnianiu kontroli w zakresie ochrony danych osobowych,
prowadzonej przez osobę upoważnioną (sytuacja taka nie jest chroniona przepisami
ustawy w aktualnym brzmieniu). Można zatem domniemywać, że przyczyną zmian
legislacyjnych były zdarzenia, wynikające z praktyki dotychczasowego stosowania
ustawy. W tym zakresie można podzielić opinię co do celowości penalizacji takich
zachowań, bowiem przepisy ustawy – Kodeks karny nie przewidują karalności tego
rodzaju czynu. Przepis art. 225 kk, kryminalizujący zachowania polegające na utrudnianiu
i udaremnianiu kontroli, zawęża krąg osób, które będą stanowić przedmiot czynności
wykonawczej, do ściśle określonych w tym artykule podmiotów, które mają uprawnienia
do przeprowadzenia kontroli w zakresie ochrony środowiska, praw pracowniczych oraz w
zakresie legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców, prowadzenia działalności
przez cudzoziemców, powierzania wykonywania pracy i innej pracy zarobkowej

4
cudzoziemcom. Wśród osób, których kontrolne czynności służbowe są chronione
przepisem art. 225 kk nie ma zatem tych, które są upoważnione do kontroli w zakresie
ochrony danych osobowych.
Z uwagi na wprowadzenie nowego przepisu zawierającego sankcje karne, zasadne jest
szczegółowe określenie w uzasadnieniu do projektu celowości wprowadzenia
proponowanych rozwiązań oraz wskazanie, że w ustawie zostaną dokładnie określone
podmioty uprawnione do przeprowadzenia kontroli oraz zasady jej przeprowadzania.
Ponadto, wydaje się celowe zwrócenie uwagi na to, że sankcja projektowanego przepisu
odbiega od założeń systemu sankcji przyjętego w Kodeksie karnym, który powinien być
rozwiązaniem wzorcowym również w przypadku konstruowania typów przestępstw
w ustawach pozakodeksowych. Zgodnie z tymi założeniami, kara pozbawienia wolności
występuje alternatywnie z karami nieizolacyjnymi jedynie wtedy, gdy nie przekracza 2 lat
pozbawienia wolności. Jeżeli przepis przewiduje zagrożenie karą pozbawienia wolności
w wymiarze do 3 lat, powinien to być jedyny rodzaj kary występujący w sankcji przepisu.
Rozwiązanie takie nie wyłącza w sprawach zagrożonych karą pozbawienia wolności do
lat 3 możliwości orzekania grzywny albo kary ograniczenia wolności, bowiem możliwe
jest to przy zastosowaniu instytucji tzw. kary zamiennej, określonej w art. 58 § 3 kk,
oczywiście jedynie w wypadku wystąpienia szczególnych okoliczności uzasadniających
takie rozwiązanie.
Z powyższych względów sankcja nowo projektowanego typu przestępstwa powinna
zostać zmodyfikowana i dostosowana do sposobu ich konstruowania występującego
w przepisach Kodeksu karnego;
7) do projektu ustawy powinno się dołączyć: uzasadnienie określające, w szczególności
zakres przedmiotowy i podmiotowy projektowanego aktu prawnego, podstawowe środki
oddziaływania prawnego przewidywane w projekcie, różnice między rozwiązaniami
proponowanymi w projekcie, a rozwiązaniami prawnymi w ustawie obowiązującej,
zwięzłą informację o przebiegu prac nad projektem, prawdopodobne koszty rzeczowe
bądź organizacyjne.

W związku z okolicznością, iż obecna wersja projektu ustawy w znacznej części
uwzględnia wcześniejsze zastrzeżenia przedstawione w stanowisku Rządu z 2008 r. do
pierwotnego tekstu projektu ustawy (druk sejmowy nr 488) oraz biorąc pod uwagę
stanowisko strony społecznej zgłaszane podczas prac w Podkomisji Nadzwyczajnej - Rząd
pozytywnie opiniuje przedłożony projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie danych

5
osobowych oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z tym że w dalszych
pracach parlamentarnych powinno się uwzględnić zastrzeżenia przedstawione w stanowisku
Rządu.