Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych oraz niektórych innych ustaw

Warszawa, dnia 6 lipca 2011 r.
SĄD NAJWYŻSZY
BIURO STUDIÓW i ANALIZ
Pl. Krasińskich 2/4/6/, 00-951 Warszawa

BSA II – 021 – 131/11


Opinia
do projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych
oraz niektórych innych ustaw


I. Idea zwiększenia bezpieczeństwa imprez masowych, w tym zwłaszcza
meczów piłki nożnej jest jak najbardziej słuszna. Z uzasadnienia przedłożonego do
zaopiniowania projektu ustawy wynika, że założenie takie przyjęli również jego
autorzy. Jest to co do zasady pożądany kierunek zmian legislacyjnych, niektóre
rozwiązania szczegółowe przyjęte w projektowanym akcie prawnym mogą jednak
nasuwać wątpliwości.
II. W art. 60 ust. 2 ustawy doprecyzowano znamiona stypizowanego tam
przestępstwa wskazując, że popełnia je kto „rzuca przedmiot, w tym przedmiot
pirotechniczny w szczególności race oświetleniowe i flary sygnalizacyjne”. Wydaje
się, że taka złożona egzemplifikacja jest zbędna. Zarówno flary sygnalizacyjne, jak i
race oświetleniowe są przedmiotami pirotechnicznymi, te zaś przedmiotami w
znaczeniu ogólnym.
III. Ponownego przemyślenia wymaga wprowadzenie nowego przestępstwa
wyrażonego w art. 60 a ustawy. Z treści tego przepisu wynika, że „kto uczestnicząc w
imprezie masowej używa elementu odzieży lub przedmiotu do zakrycia twarzy celem
uniemożliwienia lub utrudnienia rozpoznania jego osoby” podlega grzywnie nie
mniejszej niż 240 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności od 3 miesięcy do lat 2.
Oznacza to, że na odpowiedzialność karną naraża się każdy, kto – niezależnie
od intencji jakimi się kieruje – w trakcie trwania imprezy zakrywa twarz celem
uniemożliwienia lub utrudnienia jego rozpoznania. Jest to rozwiązanie nietrafne.

1
Wyobrazić sobie można in concreto, że ktoś zasłania twarz z tego względu, że nie
chce być rozpoznany np. przez natrętnego sąsiada lub znajomego, z którym
pozostaje w nienajlepszych relacjach. W kontekście znamion przestępstwa
określonego w art. 60 a ustawy pozostawać to będzie bez znaczenia, a osobie takiej
będzie grozić odpowiedzialność karna z sankcją od 3 miesięcy do 2 lat pozbawienia
wolności włącznie. Jest to zdecydowanie zbyt daleko idąca ingerencja prawa
karnego w sferę wolności osobistej człowieka.
IV. Podobne wątpliwości należy zgłosić pod adresem projektowanego art. 65
ust. 2 a ustawy, w którym wprowadzono przesłanki obligatoryjnego orzeczenia
środka karnego w postaci zakazu wstępu na imprezę masową. Następuje to w
sytuacji powtórnego ukarania za jedno z wykroczeń wymienionych w art. 65 ust. 2
ustawy. Z powyższego wynika, że dożywotni zakaz wstępu na imprezę masową,
który może być połączony z obowiązkiem osobistego stawiennictwa w jednostce
organizacyjnej Policji (art. 65 ust. 3 ustawy), orzeka się np. w razie dwukrotnego
ukarania za wykroczenie w postaci niewykonania polecenia porządkowego
wydanego na podstawie regulaminu obiektu lub regulaminu imprezy. Stopień
dolegliwości środka karnego, zważywszy jego dożywotni charakter, wydaje się w tym
przypadku nieadekwatny do przewinienia.
V. W treści art. 65 ust. 2 a należało posłużyć się terminem „ukarania sprawcy”
nie zaś „skazania sprawcy” skoro przepis ten dotyczy odpowiedzialności za
wykroczenie.
VI. Zmieniając konstrukcję normatywną środka karnego w postaci zakazu
wstępu na imprezę masową, w projekcie proponuje się zobowiązanie ukaranego lub
skazanego do zdeponowania paszportu lub dowodu osobistego na czas trwania
imprezy. Dotyczy to zarówno wykroczenia (art. 60 ust. 3 ustawy), jak i przestępstwa
(art. 41 b § 2 k.k.). Ratio legis tego rozwiązania jest wątpliwe, skoro jednocześnie
immanentną cechą tego środka jest obowiązek osobistego stawiennictwa w
jednostce organizacyjnej Policji w czasie trwania imprezy. Dodatkowo zastrzeżenie
wywołuje uprawnienie do zatrzymania (zdeponowania) dowodu osobistego.
Dokument ten pełni określoną administracyjnie funkcję. Jest m.in. dokumentem
stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych państw członkowskich Unii Europejskiej (zob.
art. 4 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych, Dz. U. Nr 167, poz.
1131).

2
W doktrynie zgłaszano już wątpliwości co do możliwości zatrzymania dowodu
osobistego w ramach środka zapobiegawczego w postaci zakazu opuszczania kraju
(art. 277 k.p.k.). Dominuje wykładnia, zgodnie z którą dokumentem innym niż
paszport, podlegającym zatrzymaniu, jako upoważniającym do przekroczenia
granicy, nie może być dowód osobisty, nawet gdyby umożliwiał takie przekraczanie,
gdyż dokument ten pełni przede wszystkim rolę dokumentu tożsamości i nie
upoważnia do pobytu za granicą (T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego.
Komentarz, Warszawa 2008, s. 601, P. Hofmański, E. Sadzik, Z. Zgryzek, Kodeks
postępowania karnego. Komentarz, t. I, Warszawa 2004, s. 1128). Stanowisko to
należy uwzględnić w trakcie dalszych prac nad niniejszą nowelizacją.
VII. Z systemowego punktu widzenia zastrzeżenia może budzić umieszczenie
w rozdziale 9 ustawy zatytułowanym „Przepisy karne” art. 65 a i art. 65 b. Pierwszy z
nich określa zasady używania materiałów pirotechnicznych podczas trwania
sportowej imprezy masowej, drugi z kolei dotyczy dystrybucji biletów. Przepisy te nie
wprowadzają sankcji karnych; mają one charakter administracyjny. Stanowi to
pomieszanie materii ustawowej i jest wątpliwe w kontekście zasad techniki
legislacyjnej dotyczących budowy aktu normatywnego (zob. § 15, § 28, § 75 i n.
załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w
sprawie zasad techniki prawodawczej, Dz. U. nr 100, poz. 908).
VIIII. W art. 65 a ust. 1 użyto wyrażenia „złożenia wniosku przez organizacji
kibicowskiej”, natomiast w art. 65 b ust. 1 „klub sportowy zapewnia działającemu przy
klubie sportowym wydzielenie określonego sektora stadionu” oraz „organizacje
kibicowskiej otrzymuje od klubu” co wymaga redakcyjnych poprawek i zastosowania
właściwej formy, bądź stosownego uzupełnienia.
IX. Redakcyjnego ujednolicenia wymaga również treść art. 41 b § 2 k.k. i art.
41 b § 5 k.k. W pierwszym przepisie jest mowa o „imprezie sportowej poza granicami
kraju”, w drugim z kolei o meczu rozgrywanym „poza terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej”.
X. Nie wydaje się uzasadnione wyróżnienie w katalogu środków karnych
dożywotniego zakazu wstępu na imprezę masową (art. 39 pkt 2 ca k.k.). Nie jest to
odrębny od zakazu wstępu na imprezę masową (art. 39 pkt. 2 c k.k.) środek karny,
ale jego postać. Podobnie jak zakaz prowadzenia pojazdów i zakaz prowadzenia
pojazdów na zawsze. W tym ostatnim przypadku ustawodawca nie dokonał
proponowanego w projekcie zróżnicowania.

3












4