Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki dotyczącej rozmieszczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej antybalistycznych obronnych rakiet przechwytujących, sporządzonej w Warszawie dnia 20 sierpnia 2008 r., oraz Protokołu zmieniającego Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki dotyczącą rozmieszczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej antybalistycznych obronnych rakiet przechwytujących, sporządzoną w Warszawie dnia 20 sierpnia 2008 r., sporządzonego w Krakowie dnia 3 lipca 2010 r.

udostępniona stronie amerykańskiej, jakkolwiek na terenie Bazy będzie stale obecny
komponent polski, a sama Baza będzie znajdować się pod polskim dowództwem. Na terenie
Bazy będzie obowiązywało prawo polskie. Ponadto polski Dowódca Bazy będzie miał dostęp
do terenu całej Bazy, a strona polska będzie ustanawiać procedury dostępu do Bazy
przedstawicieli stron trzecich. Baza pozostaje integralną częścią terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej i nie występuje jakiekolwiek uszczuplenie suwerennych praw państwa polskiego
w zakresie zwierzchnictwa terytorialnego nad terenem Bazy (Art. III ust. 2). Rzeczpospolita
Polska jest także właścicielem wszystkich budynków, budowli oraz rzeczy trwale związanych
z gruntem na terenie Bazy, w tym zbudowanych lub przebudowanych przez USA (Art. III
ust. 5).
W Art. IX, będącym jednym z najważniejszych przepisów Umowy, zawarto zobowiązanie
USA do zapewnienia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej oraz obrony
Rzeczypospolitej Polskiej przed atakiem rakietami balistycznymi przy użyciu
amerykańskiego systemu obrony przeciwrakietowej. W Art. VII ust. 3 zawarto też zapis
dotyczący zobowiązania USA do koordynacji z Rzeczpospolitą Polską tzw. planu
ewentualnościowego, określającego działania, które zostaną podjęte w przypadku zagrożenia
bezpieczeństwa Bazy. Ponadto na mocy Art. IX zapewniono udział Rzeczypospolitej Polskiej
w procesie opracowywania zasad użycia systemu obrony przeciwrakietowej do obrony
Rzeczpospolitej Polskiej i Obszaru Północnoatlantyckiego, oraz zdefiniowano zakres danych,
jakie Rzeczpospolita Polska będzie otrzymywać z całego systemu obrony przeciwrakietowej
USA (na poziomie równym innym sojusznikom współpracującym w ramach systemu z USA).
W zakresie sposobu używania Bazy strona amerykańska została zobowiązana na mocy ust. 4
tego artykułu do używania Bazy oraz rozmieszczonych w niej elementów systemu obrony
przeciwrakietowej tylko do celów zgodnych z prawem międzynarodowym, w tym z Kartą
Narodów Zjednoczonych, oraz wyłącznie w ramach wykonywania prawa do indywidualnej
lub zbiorowej samoobrony.
Na podstawie Art. XIII ustalono, iż USA będą finansować koszty budowy oraz
utrzymania wszelkich obiektów i urządzeń znajdujących się w części Bazy używanej
wyłącznie przez stronę amerykańską, jak również pokryją koszty związanych z tym usług.
Strona polska pokryje natomiast koszty budowy oraz utrzymania obiektów i urządzeń
znajdujących się w polskiej części Bazy i używanych wyłącznie (lub przede wszystkim) przez
polskie dowództwo, jak również będzie odpowiedzialna za opłaty lokalne związane
z funkcjonowaniem Bazy.

2
W odniesieniu do odpowiedzialności prawnej za skutki użycia systemu obrony
przeciwrakietowej, w Art. XIV Umowy uzgodniono, że roszczenia za szkody w Polsce
spowodowane użyciem systemu będą zaspokajane na podstawie odpowiednich zapisów
Art. VIII Umowy między Państwami – Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącej
statusu ich sił zbrojnych, sporządzonej w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r. (NATO SOFA),
której stronami są Rzeczpospolita Polska i USA jako państwa członkowskie NATO. Strona
amerykańska będzie ponosić odpowiedzialność za szkody związane z użyciem systemu tylko
wtedy, gdy USA uzna taką odpowiedzialność i w takim przypadku roszczenia będą
zaspokajane według prawa amerykańskiego. Analogiczne rozwiązanie zastosowano
w odniesieniu do strony polskiej; Rzeczpospolita Polska będzie ponosić odpowiedzialność
tylko w przypadku, gdy taka odpowiedzialność zostanie przez nią uznana, ponieważ szkody
lub straty są następstwem jej działań lub zaniechań.
Załącznik do Umowy stanowi, że liczba członków sił zbrojnych i personelu cywilnego
USA początkowo rozmieszczonych w Bazie nie przekroczy 500 osób. Liczba ta nie może
zostać zwiększona bez uzyskania wcześniejszej zgody polskiego Ministerstwa Obrony
Narodowej.
Umowa po jej podpisaniu nie została skierowana do ratyfikacji, gdyż administracja
wybranego w listopadzie 2008 r. na prezydenta USA Baracka Obamy dokonała
kompleksowego przeglądu programu obrony przeciwrakietowej USA. W jego wyniku
17 września 2009 r. USA ogłosiły decyzję o modyfikacji koncepcji systemu. Według nowej
koncepcji amerykańska obrona przeciwrakietowa w Europie ma w pierwszej kolejności
zapewniać ochronę przed rakietami krótkiego i średniego zasięgu wystrzelonymi z Bliskiego
Wschodu. System ten ma być rozwijany w sposób etapowy, w zależności od pojawiających
się zagrożeń rakietowych i dostępności technologii (the European Phased Adaptive Approach
– EPAA). Ma on również opierać się na już sprawdzonych systemach obrony
przeciwrakietowej (tj. systemach Patriot, THAAD, SM-3). Ponadto USA zdecydowały, że
przyszłe instalacje obrony przeciwrakietowej w Europie staną się ich wkładem w budowę
systemu obrony przeciwrakietowej NATO.
W odniesieniu do Rzeczypospolitej Polskiej powyższa decyzja oznaczała de facto
rezygnację przez USA z rozmieszczenia na terytorium polskim antybalistycznych obronnych
rakiet przechwytujących typu GBI, o których mowa w Umowie. Równocześnie
Rzeczpospolita Polska otrzymała od USA propozycję (potwierdzoną 1 października 2009 r.
w formie pisemnej) współpracy przy realizacji nowej koncepcji. Zakładała ona

3
rozmieszczenie na terytorium polskim bazy z rakietami przechwytującymi bazowania
naziemnego typu SM-3. Przeznaczeniem tej instalacji ma być obrona Europy rodkowej
i Północnej przed atakiem rakiet średniego i pośredniego zasięgu (do 5,5 tys. km). Koncepcja
etapowego rozwoju systemu zakłada, że instalacja ta osiągnie gotowość operacyjną
ok. 2018 roku.
Rzeczpospolita Polska wyraziła zainteresowanie udziałem w budowie nowego systemu
podczas wizyty w Polsce wiceprezydenta USA J. Bidena (Warszawa, 21 października
2009 r.). Oba państwa potwierdziły również gotowość kontynuacji współpracy w dziedzinie
obrony przeciwrakietowej na mocy podpisanej w sierpniu 2008 r. Umowy, po jej adaptacji do
nowego rodzaju systemu obrony przeciwrakietowej opartego o rakiety SM-3

oraz
do wykorzystania w tym celu bazy w Słupsku – Redzikowie.
W związku ze zmianą koncepcji systemu obrony przeciwrakietowej umawiające się
strony Umowy zidentyfikowały potrzebę uaktualnienia jej treści. Uzgodniono, że zmiany
zostaną dokonane przez zawarcie protokołu modyfikującego zapisy Umowy.

Protokół został podpisany w dniu 3 lipca 2010 r. w Krakowie. Zakres zmian w Umowie
dokonanych Protokołem jest możliwie najmniejszy, a wprowadzone zmiany mają wyłącznie
charakter umożliwiający realizację zadań sił USA przeznaczonych do rozmieszczenia
w Słupsku – Redzikowie, w oparciu o system inny niż wykorzystujący pociski typu GBI.
Zmiany zawarte w Protokole obejmują:
− modyfikację technologii określającej system oraz jego elementy (zastąpienie rakiet
przechwytujących GBI bazowania podziemnego systemem naziemnym),
− zdefiniowanie w sposób opisowy systemu obrony przeciwrakietowej przeznaczonego do
rozmieszczenia w Słupsku – Redzikowie oraz wyliczenie jego elementów
w zmodyfikowanym załączniku do Umowy. Dodatkowym elementem w stosunku do
instalacji wykorzystującej rakiety GBI jest radar naprowadzania rakiet,
− uaktualnienie mapy bazy stanowiącej załącznik do Umowy (przesunięcie granic między
wewnętrznymi strefami bazy, będące wynikiem innych niż dla GBI wymagań terenowych
dla planowanego rozmieszczenia systemu SM-3).

Podstawową zmianą redakcyjną wprowadzoną w tekście Umowy przez Protokół jest
zmiana określenia „antybalistyczne obronne rakiety przechwytujące” na „system obrony
przed rakietami balistycznymi”. Zmiana ta, odzwierciedlająca modyfikację technologii użytej

4
w instalacji, pociągnęła za sobą konieczność dostosowania polskiej wersji językowej przez
zmianę słowa „przeciwrakietowej” na „przed rakietami balistycznymi” we wszystkich
miejscach, w których użyto go w Umowie.
Art. IV Protokołu wprowadza do Art. II Umowy definicję systemu obrony przed rakietami
balistycznymi stanowiąc, iż system ten „obejmuje rakiety przechwytujące systemu obrony
przed rakietami balistycznymi, system radarowy, wyrzutnie, system dowodzenia i kontroli,
system łączności, sprzęt związany z misją obrony przed atakiem rakiet balistycznych i sprzęt
do wsparcia tej misji”.
Art. XII zmienia Załącznik do Umowy przez dostosowanie nazwy systemu obrony
analogicznie do pozostałych artykułów, a ponadto wylicza enumeratywnie komponenty
Kompleksu Obrony Przeciwrakietowej, stanowiącego część Bazy, w której umieszczony jest
system obrony przed rakietami balistycznymi. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami
Kompleks ma się składać z: obiektów administracyjnych, konserwacji i warsztatów
naprawczych; instalacji wodociągowej, instalacji rozdziału mediów, generatora zasilania,
instalacji łączności, instalacji magazynowania i dystrybucji paliwa, stacji kontroli
zabezpieczeń wejść i wyjść, instalacji monitoringu stanu bezpieczeństwa, terenu
magazynowego, modułów wyrzutni rakiet przechwytujących, radaru oraz instalacji
dowodzenia.


Różnice między dotychczasowym i projektowanym stanem prawnym
Umowa i Protokół samoistnie nie powodują konieczności dokonania zmian
w obowiązującym ustawodawstwie. Umowa zobowiązuje natomiast strony do zawarcia
odrębnych porozumień, mających charakter wykonawczy w stosunku do Umowy, jak
w sprawie zasad korzystania z terenów otaczających Bazę (Art. V ust. 7), przekazywania
stronie polskiej danych personelu USA (Art. III ust. 11), wymiany informacji
wywiadowczych i kontrwywiadowczych o wszelkich zagrożeniach dotyczących Bazy
(Art. VII ust. 7 i 8), utworzenia stanowisk oficerów łącznikowych dla strony polskiej w celu
umożliwienia ścisłej współpracy w zakresie systemu obrony przeciwrakietowej (Art. IX
ust.
5). Art. XV przewiduje możliwość zawierania również innych porozumień
wykonawczych, w zależności od sytuacji i potrzeb stron.

5
Zmiany w Umowie wprowadzone Protokołem mają charakter dostosowujący treść
Umowy do instalacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w bazie Słupsk – Redzikowo,
amerykańskiego systemu obrony przeciwrakietowej opartego o rakiety inne niż GBI.

Przewidywane skutki związania się Umową i Protokołem (społeczne, gospodarcze,
finansowe, polityczne i prawne)
Wszelkie koszty budowy i utrzymywania Bazy będzie ponosić strona amerykańska.
Umowa może jednak wywołać dodatkowe obciążenia finansowe dla budżetu państwa
związane z realizacją przez stronę polską przewidzianych w niej obowiązków w zakresie:
zapewnienia zewnętrznego bezpieczeństwa Bazy (ewentualna relokacja jednostek
wojskowych, nowe zadania dla policji lokalnej), rozmieszczenia na terenie Bazy komponentu
Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (w tym polskiego dowódcy) oraz wykonywania
przez niego określonych zadań, organizacji wizytacji, wprowadzenia systemu kontroli lotów
nad i wokół Bazy.

Protokół samoistnie nie wywołuje obciążeń finansowych dla budżetu państwa ponad te,
które są przewidywane w związku z realizacją przez stronę polską obowiązków
przewidzianych w Umowie.
Związanie się przez Rzeczpospolitą Polską Protokołem zmieniającym Umowę nie
spowoduje bezpośrednich skutków społecznych i gospodarczych.
Umowa wraz z Protokołem zmieniającym tworzą podstawy ciągłości długofalowej
współpracy Rzeczypospolitej Polskiej i USA w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony.
Stwarzają podstawy prawne dla pozycji Rzeczypospolitej Polskiej jako jednego z kluczowych
europejskich sojuszników USA w budowie systemu obrony przeciwrakietowej i będą
podstawą dla wkładu Rzeczypospolitej Polskiej w zapewnienie Sojuszowi
Północnoatlantyckiemu ochrony przed zagrożeniem atakiem rakietami balistycznymi.
Rozmieszczenie systemu obrony przeciwrakietowej w Europie stanowi jeden ze środków
odpowiedzi na rosnące wyzwanie dla bezpieczeństwa Obszaru Północnoatlantyckiego
związane z proliferacją broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia (rakiet
balistycznych) szczególnie na obszarze Bliskiego Wschodu. System SM-3 na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej stanie się w przyszłości częścią systemu obrony przeciwrakietowej
NATO, zgodnie z decyzją USA o wniesieniu swoich instalacji obrony przeciwrakietowej na

6