Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin

Warszawa, 14 lutego 2011 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA–140 –155(4)/10



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec poselskiego
projektu ustawy:

-
o zmianie ustawy o ochronie prawnej
odmian roślin (druk nr 3603).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.



(-) Donald Tusk










Stanowisko Rządu
do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy
o ochronie prawnej odmian roślin (druk nr 3603)

Poselski projekt ustawy przewiduje zmianę art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 26 czerwca
2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. Nr 137, poz. 1300, z późn zm.).
Wnioskujący zmierzają do rozszerzenia zakresu stosowania tzw. „odstępstwa rolnego”
w ramach krajowego systemu ochrony odmian roślin.
Przedłożony projekt zakłada przyznanie posiadaczom gruntów rolnych o powierzchni
do 25 ha możliwości korzystania z materiału ze zbioru odmian chronionych wyłącznym
prawem hodowcy do odmiany bez konieczności uiszczania opłaty na rzecz hodowcy.
Jest to kolejna inicjatywa poselska w tym zakresie. Poprzedni projekt poselski w tej sprawie,
(druk nr 2742), również zakładał przyznanie posiadaczom gruntów rolnych o powierzchni do
25 ha możliwości korzystania z materiału ze zbioru odmian chronionych wyłącznym prawem
hodowcy do odmiany bez konieczności uiszczania opłaty na rzecz hodowcy. W wyniku
przeprowadzonych prac nad projektem Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 24 września
2010 r. odrzucił projekt ustawy w kształcie zaproponowanym (druk nr 2742).
„Odstępstwo rolne” stanowi odstępstwo od obowiązującego w Polsce systemu
ochrony odmian roślin w celu zabezpieczenia interesów rolników. Jego istotą jest
uprawnienie posiadaczy gruntów rolnych do wykorzystywania we własnym gospodarstwie
materiału ze zbioru odmiany chronionej wyłącznym prawem hodowcy jako materiału
siewnego, bez konieczności uprzedniego uzyskania zgody hodowcy, jednakże za opłatą
uiszczoną na rzecz hodowcy. Wysokość opłaty jest ustalana na podstawie umowy zawartej
między hodowcą a posiadaczem gruntów rolnych albo jeżeli umowa taka nie została zawarta,
opłata wynosi 50 % opłaty licencyjnej za daną kategorię materiału siewnego ustalonej
w danym roku przez hodowcę. Z obowiązku uiszczania opłaty na rzecz hodowcy są zwolnieni
obecnie posiadacze gruntów rolnych o powierzchni do 10 ha.
Rada Ministrów stoi na stanowisku, że poselski projekt ustawy o zmianie ustawy
o ochronie prawnej odmian roślin (druk nr 3603), nie obejmuje wszystkich koniecznych
obszarów zmian w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin, które

1
w sposób kompleksowy rozwiązywałyby problem „odstępstwa rolnego”. Dotyczy to
w szczególności przepisów w zakresie:
1) powierzchni upraw ziemniaka – jest zasadne utrzymanie dotychczasowej wielkości
powierzchni gruntów rolnych (10 ha), których posiadacz jest uprawniony do
korzystania z materiału ze zbioru bez konieczności uiszczania opłaty na rzecz
hodowcy. W odniesieniu do „odstępstwa rolnego” przepisy rozporządzenia Rady
(WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu
ochrony odmian roślin (Dz. Urz. WE L 227 z 01.09.1994, str. 1, z późn. zm.) oraz
rozporządzenia Komisji (WE) nr 1768/95 z dnia 24 lipca 1995 r. ustanawiającego
przepisy wykonawcze w zakresie odstępstwa rolnego przewidzianego w art. 14
ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie
wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (Dz. Urz. WE L 173 z 25.07.1995,
str. 14, z późn. zm.) zwalniają tzw. „drobnych rolników” z obowiązku uiszczania
opłaty od rozmnożeń własnych. Definiując pojęcie „drobnego rolnika”
wspólnotowy prawodawca przyjął normę produkcyjną (inaczej niż polski
prawodawca, który zdecydował się na normę obszarową), i tak „drobny rolnik” to
taki, który w przypadku ziemniaka nie uprawia ich na obszarze większym niż obszar
potrzebny do wyprodukowania 185 ton ziemniaków w czasie jednego zbioru.
W przypadku Polski, biorąc pod uwagę średni plon ziemniaka - 207 dt/ha,
uzyskany w korzystnym dla rolnictwa 2007 r. (dane według GUS),

z obowiązku uiszczenia opłaty zwolnieni byliby rolnicy którzy uprawiają
ziemniaki na powierzchni do 8,9 ha niezależnie od wielkości gospodarstwa
rolnego. W tej sytuacji nie można zaakceptować proponowanego w poselskim
projekcie ustawy jednolitego obszaru – 25 ha dla wszystkich upraw, ponieważ
biorąc pod uwagę strukturę uprawy ziemniaka charakteryzującą się znacznym
rozdrobnieniem plantacji, doprowadziłoby to do pozbawienia hodowców
ziemniaka należnych im wpływów z tytułu posiadanego wyłącznego prawa do
odmiany;
2) poszerzenia katalogu gatunków roślin uprawnych w stosunku do których możliwe
jest stosowanie przez rolników „odstępstwa rolnego”. Rozporządzenie Rady (WE)
nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony
odmian roślin w art. 14 ust. 2 obejmuje odstępstwem rolnym 21 gatunków roślin
rolniczych. Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin
odstępstwem rolnym objęła 8 gatunków (pszenicę zwyczajną, żyto, jęczmień,

2
pszenżyto, owies, kukurydzę, rzepak ozimy i ziemniak). W tej sytuacji rolnicy
uprawiający pozostałe gatunki roślin rolniczych, w tym rośliny strączkowe, są
zobowiązani do uiszczenia opłat od użytego do siewu materiału z własnego zbioru
na rzecz hodowcy od zastosowania materiału z własnego zbioru do siewu
niezależnie od wielkości posiadanego gospodarstwa. Rząd prezentuje stanowisko
zmierzające do zwiększenia liczby gatunków, które należy objąć „odstępstwem
rolnym”. Takie działanie zwolni posiadaczy gruntów rolnych do powierzchni do
25 ha, stosujących do siewu materiał z rozmnożeń własnych niektórych gatunków
roślin rolniczych, w tym roślin strączkowych, z obowiązku uiszczenia opłat na
rzecz hodowcy. Powyższe rozwiązanie nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji
wprowadzania do rolnictwa programu zwiększania uprawy i wykorzystania
krajowych źródeł białka roślinnego.
Należy podkreślić, że w tym samym zakresie w uzgodnieniach rządowych znajduje
się projekt założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin.
W projekcie założeń zaproponowano poszerzenie kategorii posiadaczy gruntów rolnych
zwolnionych z obowiązku uiszczania opłaty na rzecz hodowców w związku
z korzystaniem z instytucji odstępstwa rolnego, poszerzenie katalogu gatunków roślin
podlegających odstępstwu rolnemu, a także umożliwienie organizacjom hodowców
pobierania opłat od posiadaczy gruntów rolnych za używanie materiału ze zbioru jako
materiału siewnego odmiany chronionej wyłącznym prawem. Ponadto, projekt założeń
zawiera doprecyzowanie niektórych definicji oraz poprawienie wadliwych odesłań.

Biorąc powyższe pod uwagę Rada Ministrów nie popiera poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin, zawartego w druku sejmowym nr 3603.













3