Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

W związku z tym należało rozważyć, czy projektowana zmiana powinna odnosić się
wyłącznie do spraw rozpoznawanych po jej wejściu w życie, czy też powinna mieć charakter
retroaktywny. Jedynym argumentem za pierwszym rozwiązaniem był wzgląd na ogólną zasadę
lex retro non agit oraz na pewność obrotu prawnego w odniesieniu do spraw prawomocnie
osądzonych. Za rozwiązaniem drugim przemawiały natomiast względy sprawiedliwościowe oraz
konstytucyjny standard równości wobec prawa i zasady równego traktowania przez władze
publiczne.
Obowiązek wznowienia postępowania, z natury rzeczy, nie będzie odnosić się do spraw,
w których wykonanie kary albo środka zostało zakończone.

Art. 5 przedmiotowej ustawy
Określając termin wejścia w życie projektowanych zmian, za celowe uznano
zróżnicowanie terminu vacatio legis w odniesieniu do rozwiązań dotyczących implementacji
decyzji ramowej 2008/675/WSiSW oraz rozwiązań dotyczących zmian w zakresie europejskiego
nakazu aresztowania. Zróżnicowanie to wynika z faktu, że o ile te drugie nie wymagają
wprowadzenia przepisów wykonawczych ani podjęcia rozstrzygnięć organizacyjnych, o tyle
implementacja decyzji ramowej 2008/675/WSiSW wiąże się z koniecznością opracowania
ujednoliconej procedury, w ramach której jednostki organizacyjne prokuratur i sądów będą
zwracać się do sądów państw obcych o nadesłanie odpisów wyroków. Oznacza to, że przepisy
implementujące decyzję ramową 2008/675/WSiSW wymagają dłuższego vacatio legis,
koniecznego dla opracowania takiej procedury.
16
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
Ocena skutków prawnych
Poza zmianami przewidzianymi w projekcie, ustawa nie wywołuje innych skutków
prawnych.
Ocena skutków społecznych
Ustawa może wywołać pozytywne skutki społeczne wynikające ze wzrostu świadomości,
iż skazanie poza granicami kraju powoduje skutki dla przyszłych postępowań karnych,
prowadzonych w Polsce.
Ocena skutków gospodarczych
Ustawa nie wywołuje skutków gospodarczych.
Ocena skutków finansowych
Ustawa może spowodować wzrost wydatków budżetowych związanych z potrzebą
pozyskiwania i tłumaczenia na język polski wyroków skazujących zapadłych w innych
państwach członkowskich UE. W obecnej chwili jednak ocena ewentualnych wydatków z tego
tytułu nie jest możliwa.
Wpływ na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki
Ustawa nie ma wpływu na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki.
Wpływ na rynek pracy
Ustawa nie ma wpływu na rynek pracy.
Wpływ na sytuację i rozwój regionalny
Ustawa nie ma wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
Konsultacje społeczne
Projekt ustawy w ramach konsultacji został przekazany do zaopiniowania Sądowi
Najwyższemu, Prokuratorowi Generalnemu, Krajowej Radzie Sądownictwa, sądom
powszechnym oraz powszechnym jednostkom organizacyjnym prokuratury, a także
Stowarzyszeniu Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszeniu Prokuratorów „Ad

17
Vocem”, Stowarzyszeniu Sędziów Polskich „Iustitia”, Naczelnej Radzie Adwokackiej oraz
Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
Przeważająca większość powyższych instytucji nie zgłosiła żadnych uwag lub odniosła
się z aprobatą do proponowanych rozwiązań.
Pierwszy Zastępca Prokuratora Generalnego, odnosząc się z aprobatą do projektowanego
art. 107a k.k., wskazał, że proponowany przepis uniemożliwia dokonanie wyboru
korzystniejszych dla osoby skazanej regulacji prawnych, w obowiązującym stanie prawnym
gwarantowanych przepisami art. 111 § 2 k.k. oraz 114 § 4 k.k. Z uwagą tą niewątpliwie należy
się zgodzić, lecz z racji kierunków rozwoju prawa unijnego jej uwzględnienie nie jest możliwe,
ponieważ art. 4 ust. 3 decyzji ramowej Rady 2009/315/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. w
sprawie organizacji wymiany informacji pochodzących z rejestru karnego pomiędzy państwami
członkowskimi oraz treści tych informacji stanowi, że organ centralny państwa członkowskiego,
które wydało orzeczenie skazujące, zobligowany jest do poinformowania organu centralnego
innego państwa członkowskiego, którego obywatelstwo posiada osoba skazana, o każdej zmianie
w rejestrze karnym lub usunięciu danych dotyczących tej osoby. Z kolei organ centralny państwa
członkowskiego, którego obywatelstwo posiada osoba skazana, jest zobligowany do dokonania
zmiany lub usunięcia informacji ze swojego rejestru karnego stosownie do aktualnych danych
uzyskanych z państwa skazania (art. 5 ust. 2 powołanej decyzji ramowej). Tym samym nie ma
możliwości odmiennego określenia zasad zatarcia skazania niż przez odwołanie do prawa
państwa skazania.
W ocenie Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego, użyte w art. 114a § 1 pkt 4 k.k.
sformułowanie „zachodzą inne przeszkody do uwzględnienia tego orzeczenia” jest nieostre
i może prowadzić do wątpliwości interpretacyjnych.
Również Sąd Okręgowy w Gdańsku wskazał na nieprecyzyjny zapis art. 114a § 1 pkt 4
k.k., który zdaniem tego Sądu zostawia zbyt dużo miejsca na spory interpretacyjne.
W tej mierze należy stwierdzić, że z uwagi na fakt, że wprowadzana instytucja stanowi
nowość i trudno przewidzieć, jakie przeszkody i problemy wyłonią się w trakcie jej praktycznego
stosowania, potrzebna jest szeroka klauzula, uwzględniająca trudne w chwili obecnej do
przewidzenia wypadki, kiedy z uwagi na przeszkody faktyczne lub prawne nie będzie możliwe
uwzględnienie wyroku państwa obcego. W szczególności należy wskazać sytuacje, kiedy mimo
zwrócenia się do państwa obcego o odpis wyroku nie zdołano tego odpisu uzyskać w rozsądnym

18
terminie lub gdy opis czynu zawarty w wyroku nie pozwala na ustalenie, czy zachodzi recydywa
specjalna. Sytuacje takie zostaną szerzej opisane na poziomie aktu wykonawczego, przy
wprowadzaniu do regulaminów sądów i jednostek organizacyjnych prokuratury unormowań
dotyczących szczegółowych rozwiązań proceduralnych w zakresie czynności związanych ze
stosowaniem przepisów objętych niniejszym projektem.
Pozostałe uwagi Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego zostały uwzględnione.
Prokurator Apelacyjny w Krakowie zgłosił postulat, aby rozszerzyć zakres art. 114a k.k.
również na orzeczenia organów innych niż sąd. Postulat nie został uwzględniony, gdyż
w polskim systemie prawa nie jest możliwe uwzględnianie orzeczeń skazujących wydanych
przez ewentualne inne organy, ponadto postulat nie jest zgodny z brzmieniem wdrażanej decyzji
ramowej. Prokurator Apelacyjny w Krakowie zakwestionował też zapis projektowanego art. 213
§ 2a k.p.k., nakazujący uwzględnianie wyroków skazujących tylko wówczas, gdy organ powziął
informację o prawomocnym skazaniu. W ocenie Prokuratora Apelacyjnego w Krakowie, oznacza
to, że wyrok sądu obcego jest uwzględniany w mniejszym zakresie niż sądu krajowego. Również
i ta opinia nie została uwzględniona. Organy procesowe nie mogą uwzględniać orzeczeń, których
nie znają, co dotyczy tak samo orzeczeń sądów polskich, jak orzeczeń sądów zagranicznych.
Prokuratury ani sądy nie mogą również w każdym postępowaniu samodzielnie poszukiwać
informacji o ewentualnych uprzednich wyrokach skazujących zapadłych wobec oskarżonego za
granicą, gdyż prowadziłoby to do przewlekłości postępowania i znacznego podniesienia jego
kosztów. Ponadto decyzja ramowa 2008/675/WSiSW w punkcie 6 preambuły stwierdza, że nie
przewiduje się obowiązku uwzględniania wyroków sądów obcych w przypadkach, gdy
informacje uzyskane na podstawie obowiązujących instrumentów nie są wystarczające.

Zainteresowanie pracami nad projektem ustawy
Projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej, stosownie do
postanowień ustawy z 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
(Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.). Nie zgłoszono zainteresowania pracami nad projektem
ustawy w trybie art. 7 powołanej ustawy.
_____________________
1) Dz. Urz. UE L Nr 220 z 15.08.2008, s. 32.
2) Dz. U. z 1995 r. Nr 51, poz. 279, z późn. zm.

19
3) Dz. U. z 1991 r. Nr 14, poz. 58.
4) Dz. Urz. UE L 93/23 z 7.04.2009.
5) Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 292, z późn. zm.
6) Dz. Urz. UE C 115 z 4.05.2010.
7) Dz. U. z 1999 r. Nr 76, poz. 854, z późn. zm.
8) Dz. Urz. UE L 322/33 z 09.12.2005.
9) Dz. Urz. UE L 239/19 z 22.09.2000.
10) Dz. U. z 2009 r. Nr 206, poz.1589, z późn. zm.
11) Dz. U. z 2010 r. Nr 49, poz. 296.
12) Konwencja o przekazywaniu osób skazanych na karę pozbawienia wolności w celu odbycia kary w państwie,
którego są obywatelami, sporządzona w Berlinie dnia 19 maja 1978 r. (Dz. U. z 1980 r. Nr 8, poz. 21 i 22);
Konwencja (Rady Europy) o przekazywaniu osób skazanych, sporządzona w Strasburgu dnia 21 marca 1983 r.
(Dz. U. z 1995 r. Nr 51, poz. 279); Protokół dodatkowy do Konwencji (Rady Europy) o przekazywaniu osób
skazanych, sporządzony w Strasburgu dnia 18 grudnia 1997 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 43, poz. 490); Konwencja
wykonawcza z do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między rządami państw Unii Gospodarczej
Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli
na wspólnych granicach, sporządzona w Schengen w dniu 19 czerwca 1990 r. (Dz. Urz. UE L z 22.09.2000,
Nr 239, s. 19); Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z 13.06.2002 r. w sprawie europejskiego nakazu
aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (Dz. Urz. WE L z 18.07.2002,
Nr 190, s. 1). W obrocie prawnym znajduje się ponadto szereg umów dwustronnych przewidujących możliwość
przekazywania osób skazanych na karę pozbawienia wolności. Są to umowy z Algierią z 1976 r., Austrią z 1990 r.,
Białorusią z 1994 r., Egiptem z 1992 r., Irakiem z 1988 r., Koreą Płn. z 1986 r., Kubą z 1982 r., Libią z 1985 r.,
Marokiem z 1983 r., Mongolią z 1998 r., Syrią z 1985 r., Tajlandią z 1997 r., Tunezją z 1985 r. oraz Wietnamem
z 1993 r.
13) Dz. Urz. UE L z 05.12.2008, Nr 327 s. 27.
14) Dz. Urz. UE L z 16.12.2008, Nr 337, s. 102.
15) Dz. Urz. UE L z 22.03.2005, Nr 76, s. 16.
16) Dz. Urz. UE L z 24.11.2006, Nr 328, s. 59.


38-10-aa

20